De Belgische Illustratie. Jaargang 13

[p. 57]

[Nummer 8]

Het stadhuis van Middelburg.

Er is geene enkele provincie in Nederland, die zich op zooveel monumenten kan beroemen als het oude Zeeland. Bijna elk dorp heeft een of andere merkwaardigheid uit de vroegere tijden bewaard, terwijl in de steden voor de oudheidkenners zooveel te bestudeeren valt, zoowel op het gebied der architectuur als op dat der schilder- en beeldhouwkunst, dat het waarlijk te verwonderen is, dat dit voor de kennis van de vroegere zeden en gewoonten zoo belangrijke land tot heden zoo weinig geëxploiteerd is geworden voor de kunst. Niet minder dan negen stadhuizen zijn in Zeeland aan te wijzen, die als bron voor studie de moeiten zouden loonen van eene uitvoerige beschrijving en teekening, en boven deze allen spant het stadhuis van Middelburg de kroon.

het stadhuis van middelburg.

Dit juweel, welks prachtige voorgevel en zijgevel uit het begin der zestiende eeuw dagteekenen, werd vermoedelijk omstreeks 1450 gebouwd, dewijl men in de oude stadsrekeningen van dien tijd eene aanwijzing van het bouwen van een nieuw stadhuis vindt opgeteekend, doch met zekerheid valt daarover niets te zeggen. De beide gevels, op de Markt en in de Noordstraat uitkomende, zijn in den stijl der latere gothiek, toen de renaissanee haar invloed reeds deed gevoelen, en betrekkelijk nog zoo goed bewaard, dat wanneer men ze zou willen restaureeren, dit niet veel moeite zou kosten. De voorgevel is van bentheimer steen en rijk versierd met lijsten, rozetten, consoles en steenen loof- en kantwerk, maar zijne fraaiste versiering blijven de vijf en twintig bijna levensgroote beelden der graven van Holland en Zeeland, beginnende met Dirk V en eindigende met Karel V. Oorspronkelijk prijkten deze beelden met kleuren en verguldsel, doch dit is, jammer genoeg, bij latere herstellingen achterwege gebleven, terwijl ook de pinakels boven de beelden maar al te veel de sporen dragen van eene onoordeelkundige herstelling.

De plannen zoowel als de uitvoering van den bouw zijn van de beroemde mechelsche beeldhouwers en architecten Kelderman, terwijl de beelden, eveneens uit Mechelen afkomstig, door Michiel Ywijns tusschen de jaren 1514 en 1518 gemaakt zijn. Het geheel, bekroond door

[p. 58]

zijn fraaien toren, maakt een indrukwekkend vertoon en moet voor de oudheidkenners zooveel merkwaardigs aanbieden, dat de reis naar Zeelands hoofdstad reeds beloond wordt als men het oude gebouw kan bewonderen.

Niet minder merkwaardig is het stadhuis van binnen. De oude nog ongeschonden schepenbank, waarvan de schoorsteen, de zetels, tafels en banken nog allen aanwezig zijn, wordt na die van Kampen geroemd als de volledigste van Nederland. Ook andere zalen, die echter thans aan hare bestemming onttrokken zijn, zijn hoogst bezienswaardig, o.a. eene zaal, versierd met gebrande glazen en muurschilderingen, die aan de geschiedenis der stad herinneren. Het aantal oude schilderijen daar aanwezig maakt een bezoek daarenboven dubbel aantrekkelijk voor hen, die belangstellen in de geschiedenis van Zeeland, waaraan zich de rijke verzameling oudheden op waardige wijze aansluit.

Herhaaldelijk heeft dit stadhuis herstellingen ondergaan. Verschillende malen werd het vergroot en uitgelegd, zonder dat echter aan het bestaande iets werd beschadigd. De doelmatigste vergrooting was die van 1780-1784, toen eene herberg, De roode Leeuw genaamd, werd afgebroken en het gebouw door eene galerij, boven eene straat gebouwd, gemeenschap bleef houden met het deel aan gene zijde der straat. Deze herberg had vroeger wel is waar gediend als kiesbureel en de stadsregenten hielden er hunne maaltijden, doch de afbraak kon niet anders dan aan het stadhuis ten goede komen. De oorspronkelijke vormen bleven echter ongemoeid, en het ware te wenschen, dat onze tegenwoordige tijd daar ook wat meer rekening meê hield; men zou dan ten minste de verknoeiingen niet behoeven te betreuren, waarvan ook het middelburgsch stadhuis niet verschoond is gebleven. Hopen wij dat men weldra algemeen zal doordrongen zijn van de verplichting, welke op het tegenwoordige geslacht rust om een der meest trotsche gebouwen, die reeds in de XVI^e eeuw gesticht zijn, behoorlijk in orde te brengen en te onderhouden.