De Belgische Illustratie. Jaargang 11

Een man van den ouden stempel.
Aan het tegenwoordige geslacht voorgesteld door
H.A. Banning.

(Vervolg.)
De dokter springt in de bres.

Kort na het middagmaal kwam Herpen den ouden heer Sterk bezoeken, minder om naar zijne gezondheid te vernemen, dan om te hooren wat hij van het bezoek van dien morgen zou zeggen.

‘Hoe gaat het?’ vroeg hij.

‘Zeer goed.’

‘En hoe bevalt u de weduwe Leemans?’

‘Niet slecht.’

‘Gij zult wel bespeurd hebben dat zij een zeer nette vrouw is.’

‘Net? Nu ja, al naar men dit opneemt. In voorkomen, gelaat en manieren is zij zeker zeer net. 't ls wel te begrijpen hoe zulk een vrouw een zwakken, dwazen man zoo ver kon brengen, dat hij zich om harentwil te gronde richtte.’

De dokter, die zich op een minder ongunstig oordeel voorbereid had, was een weinig uit het veld geslagen. Hij oordeelde het intusschen niet goed tegen den stroom op te roeien en zegde daarom:

‘Gij meent dat zij tevens zeer zacht van aard is, niet waar?’

‘Dat schijnt zij te zijn, de vrouwen schijnen zoo veel, waarde zoon.’

‘Men vindt bij velen echter niet den schijn, maar de werkelijkheid.’

‘Dat is betrekkelijk. Wat zij telkens schijnen zijn zij inderdaad. Heden dit, morgen dat.’

‘Maar mijn hemel papa, wat zijt gij vol vooroordeel tegen de vrouwen.’

‘Met uw verlof, dokter, dat is niet zoo. Ik weet in de vrouwen niet slechts de deugden, maar ook de zwakheden te waardeeren, namelijk wanneer zij de deugden vergezellen, en een ernstige wil bestaat om ze te beheerschen. Gij hebt intusschen reeds lang kunnen bespeuren dat ik de modepoppen, de wereldschgezinde vrouwen, die geen deugden maar slechts zwakheden en gebreken bezitten, niet kan uitstaan.’

‘En gij meent mevrouw Leemans onder de laatsten te moeten rangschikken?’

‘Of ik dat nog doe, durf ik niet ronduit zeggen.’

‘Zoo als u bekend is, ben ik sinds lang dokter daar in huis.’

‘Dan zult gij zeker weten hoe het met hare gezondheid gesteld is.’

‘Niet slechts den lichamelijken toestand, maar ook het karakter en het gemoedsleven leeren wij dikwijls kennen.’

‘Wat hebben de heeren geneeskundigen toch machtig veel pretentie,’ sprak de oude glimlachend. ‘Al heeft men ook alle faculteiten platgeloopen, toch is men niet opgewassen tegen eene vrouw die iets in haar schild voert. Doch laat ons liever over iets anders spreken.’

‘Aangenomen,’ zeî de dokter haastig. Vreezende dat zijn gansche plan zou mislukken, ‘aangenomen, dat deze jonge vrouw wezenlijk is wat zij schijnt te zijn: godsdienstig, zedig, toegevend, zuinig en zoo al meer, zou dan de toomelooze weelde, welke vroeger in het huis van Leemans heerschte, ook zonder haar niet te verklaren zijn? Is het niet mogelijk en zelfs zeer waarschijnlijk, dat eene vrouw van zoodanige geaardheid hare neigingen ten offer bracht aan een man, die altijd en overal wilde schitteren, dat zij door hem voortdurend in gezelschappen en op bals werd gebracht zonder daarvoor eenige neiging te bezitten?’

‘Leemans is echter eerst na zijn huwelijk op zulk een grooten voet gaan leven.’

‘Natuurlijk, want voor dien tijd had hij eigenlijk geen huishouden.’

‘Maar de geheele hofhouding, de schitterende equipage, de dienstboden - dat alles laat zich veelmeer door vrouwelijke dan door mannelijke neigingen verklaren.’

‘Toch kan ik u verzekeren dat dit alles van hem uitging.’

‘Hm! - 't Is waar dat vele mannen zich als vrouwen en nog erger dan vrouwen gedragen.’

‘Dat zou ik ook zeggen. En dan moet men niet vergeten, papa, dat de dochter van een dorpsgeneesheer, in allen eenvoud opgevoed, een meisje dat geen vermogen bezat en niets meêbracht, toch wel zooveel aanspraak niet mocht of kon maken.’

‘Dat is een valsche zet,. die van weinig menschenkennis getuigt, dokter. Wij hebben in onze taal wel een dozijn spreekwoorden die uwe bewering in den grond boren. Nommer 1: Als niet komt tot iet, kent iet zich zelven niet. Nommer 2......’

‘Gij hebt mij niet begrepen, papa,’ zoo viel hier de dokter in. ‘Mijne bedoeling is, dat zulk eene jonge vrouw op weelde en grootheid geen aanspraak kan maken en geen verkwistend leven kan voe ren, tenzij de man haar daarin voorgaat. Overigens is het, dunkt mij, zeer natuurlijk, dat een eenvoudig meisje, als mevrouw Leemans was in den eersten tijd, zich gemakkelijk in den stroom der vermaken laat meêslepen zonder aan de toekomst te denken, dewijl zij hoegenaamd niet op de hoogte was van de middelen waarover haar man te beschikken had. Een menschenkenner. als gij zijt, zal dit even gemakkelijk begrijpen als gaarne vergeven.’

‘Maar die weelde duurde altijd voort, altijd tot aan het einde toe.’

‘Dat was alles het werk van den man. Zij was nog geen jaar getrouwd toen hare oogen open gingen. Herhaaldelijk heeft zij mij betuigd dat zij van den beginne af met veel tegenzin al die weelde gedragen had, dat zij slechts in de wereld getreden was om Leemans genoegen te doen en uit een soort van besef dat zij de eer van haar man moest ophouden. Zij verlangde niets liever dan terug te keeren tot het eenvoudige leven van vroeger, doch daar bestond geen hoop voor, want hare eerste poging om daartoe te geraken leed reeds schipbreuk. De verkwister meende daarin een verwijt te zien, hij overlaadde haar met verwijtingen en werd steeds ruwer en norscher, naarmate hij gevoelde, dat de grond onder hem wegzonk. Hoe moeielijker echter zijne positie werd, des te schitterender wilde hij optreden om de wereld te verblinden, en zijne jonge vrouw moest gehoorzamen, wilde zij haar huiselijk leven niet in eene hel herschapen zien. Zoo ging het voort tot het laatste toe, en er moet wel een groot vermogen geweest zijn om dergelijke verk wistingen jaren lang te kunnen volhouden.’.

‘Dat was er ook,’ riep de oude man, ‘een kolossaal vermogen.’

‘In den laatsten tijd, toen zich van tijd tot tijd groote moeielijkheden voordeden, kreeg zij

[p. 391]

het door bidden en smeeken zoo ver, dat eenige bezuinigingen werden ingevoerd, en de man beloofde dat hij zijne verkwistingen zou staken, doch dergelijke beloften waren spoedig vergeten, en wanneer de dood er geen einde aan had gemaakt, zou alles waarschijnlijk op een bankroet zijn uitgedraaid.’

‘Waarschijnlijk? zeg liever onvermijdelijk. Het wil er bij mij intusschen nog niet in, dat de schuld geheel op rekening van den man moet worden gesteld. Ik moet u zeggen, waarde zoon, dat ik inlichtingen heb ontvangen, die geheel anders luiden.’

‘Mag ik weten van wien?’

‘Van.....’

‘Van den wolf uit de fabel’ had hij kunnen zeggen.

Mijnheer speek geraakt in de klem.

Op hetzelfde oogenblik dat de oude heer een naam wilde noemen, trad Speek het kantoor binnen, en 't was of de dokter plotseling eene ingeving kreeg. Ongetwijfeld droeg het nederige, het kruipende voorkomen van het manneke daartoe veel bij, maar het kan ook zeer goed zijn, dat hij zich bij die gelegenheid eenige uitdrukkingen van zijn zwager herinnerde.

Speek plaatste met veel vertooning een geldzak op de tafel; het verheugde hem, naar het scheen, dat hij zijn begunstiger klinkende bewijzen van zijne nauwgezetheid en voortvarendheid kon geven. Hij had door eene kleine speculatie in artikelen, die op dat oogenblik goed van de hand gingen, een aardig sommetje verdiend, en haastte zich nu zijne schuld bij den ouden heer af te doen, in het vertrouwen dat bij eene andere gelegenheid de bron des te milder zou vloeien.

‘Wel, wel!’ sprak de oude man, middelerwijl Speek den zak uitstortte; ‘dat is veel geld, dat is een rijkdom!’

‘Haha!’ lachte het manneke; ‘wat weet de oude heer toch altijd aardig te schertsen. Een rijkdom! Lieve Hemel, daar ontbreekt nog al zoo iets aan. Maar men doet wat men kan, en wanneer de eene graankorrel bij den anderen komt, zoo als de oude heer altijd zegt, en die graankorrels voortdurend vermeerderd worden.....’

‘Dan wordt het op het laatst een hoop, dat is natuurlijk,’ sprak de oude man.

Speek begon te tellen en zag nu en dan om of de zoon niet verscheen, want hij wilde dezen eens gaarne doen zien welk een man hij was. De som werd accoord bevonden, het geld weder in den zak gedaan en de schuldbekentenissen teruggegeven.

‘Nu ik zie dat de zaken afgedaan zijn,’ zeî Herpen, ‘mag ik wel eens vragen hoe het u gaat, niet waar?’

Speek verzekerde onder herhaalde buigingen dat het hem goed ging.

‘En thuis..... de vrouw en de kinderen?’

‘O, allen springlevend, mijnheer de dokter.’

‘Dat verheugt mij, en hoe is het tegenwoordig met uwe buren gesteld? Hoe maakt het mevrouw Leemans?’

‘Wat zal ik u zeggen, dokter, zij leeft nog maar altijd zoo voort; natuurlijk stil, zoo als eene weduwe betaamt, zeer stil.’

‘Vroeger was het daar zoo stil niet, dat was een ander leven, niet waar?’

‘Dat moogt gij nog wel eens zeggen, mijnheer de dokter! Toen was er dag en nacht luidruchtigheid en lawaai; dag en nacht; men had geen oogenblik rust. Hooren en zien verging, en wanneer er bal of concert gegeven werd, kwamen er nog trompetten en pauken bij. 't Was niet om uit te houden. Mijne vrouw kon mevrouw Leemans niet uitstaan, want het ging er daar ook goddeloos toe.’

‘'t Is dus goed dat er een einde aan gekomen is, niet waar?’

‘Er moest wel een einde aan komen, want waar dat ontbreekt.....’ hij schoof den duim van zijn rechterhand een paar malen over den wijsvinger en haalde glimlachend de schouders op.

‘Ja, dat is waar, daar ontbreekt alles. Maar de groote rouw is reeds lang voorbij en het komt mij voor, dat die vrouw wel eens weder van voor af aan zou kunnen beginnen, al heeft zij een kleine opruiming gehouden in de erfenis van den ouden schoonvader.’

‘Een kleine opruiming? Ha, ha, ha!’

‘Er zal toch nog wel een klein kapitaaltje overgebleven zijn. Zulke menschen, die nu eenmaal in hun jeugd geen rekenen geleerd hebben, doen in den regel of zij bezeten zijn. Zij hebben rust noch duur, zoo lang niet alles tot den laatsten penning verteerd is. Zij houden niet op alvorens alles door het gerecht verzegeld is.’

‘Ja, ja, en zoo ver kan het hier ook nog wel komen, dat spreek ik geen oogenblik tegen.’

De oude man, die zeer goed zag waarheen de dokter wilde, had in zijn leuningstoel plaats genomen; hij zat daar zeer bedaard met den rug naar Speek gekeerd.

‘Ik zou toch wel eens graag willen weten,’ zoo begon de dokter op nieuw, ‘wie van beiden de hoofdoorzaak - want dat zij geen van beiden deugden, staat bij mij vast - wie voornamelijk aanleiding heeft gegeven tot die verkwistende levenswijze: de vrouw of de man.’

‘De vrouw, de vrouw, mijnheer de dokter,’ zegde Speek.

‘Zou dat waar zijn? Gij zijt intusschen de naaste buur, gij kunt het weten.’

‘Zoo toen de vrouw in huis kwam, begon het lieve leven.’

‘Ja, dat zegt men, maar dezer dagen waren twee ervaren mannen daarover in tweestrijd, en de een meende dat deze bijzonderheid niets bewees. Hij was van oordeel dat niet de vrouw, maar - ofschoon ik dat voor zeer overdreven houd - de man geheel alleen de oorzaak is geweest.’

‘Wie dat ook gezegd moge hebben, mijnheer de dokter, met alle respect........’

‘Neem u in acht, Speek,’ riep de oude in zijn hinderlaag; ‘zeg niet meer dan gij kunt bewijzen.’

‘Hoe zoo, mijnheer Sterk? Ik heb niets kwaads in den zin..... Mevrouw Leemans is een knappe, ik mag wel zeggen, een mooie vrouw, misschien ook wel een goede vrouw......’

‘Ja, ja, ik begrijp u, gij wilt haar niet bezwaren, maar ik mag niet aannemen dat een verstandig man, als gij zijt, zoo iets zou willen beweren zonder daarvoor voldoende gronden te hebben. Leemans heeft zeker vroeger in vertrouwelijke oogenblikken tegen u geklaagd óver zijn wildzang van een vrouw, die niet te beteugelen was.’

‘Geklaagd, dokter? Tegen mij?..... In vertrouwelijke oogenblikken?’

‘Ja, bij voorbeeld op den stoep, onder het rooken van een sigaar, of op de wandeling.’

‘Waar denkt gij aan, mijnheer de dokter? Een deftig koopman, die rijtuig houdt, een pilaar van de beurs, zou zich verlagen om een beunhaas als ik ben toe te spreken! Zoo iets kon men alleen verwachten van mijnheer Sterk, die zelfs tegen het kleinste kind vriendelijk is en ook den geringsten burger waardeert.’

‘Zeer verplicht!’ sprak de oude man.

‘Dan hebben zeker de kantoorbedienden of de meiden gebabbeld.’

‘De kantoorbedienden?..... wel, mijnheer de dokter, die dragen tegenwoordig het hoofd nog hooger dan hunne patroons, al hebben zij ook soms niets in de melk te brokken; en wat de dienstboden betreft, ik laat mij nooit met die klappeien in.’

‘Dat is alles goed en wel, mijnheer Speek,’ hernam de dokter, die langzamerhand wat ernstiger geworden was, ‘maar met dat alles heb ik nog geen antwoord op mijne vraag gekregen. Gij kent de verkwisting dier vrouw niet door haar man, niet door een vertrouwde uit haar huis - maar op welke wijze dan, als ik vragen mag?’

‘Toch weet ik alles uit een zeer vertrouwelijke bron,’ sprak Speek, die zich als het ware in een hoek gedrongen zag.

‘Welnu?...... zijn er geheimen aan verbonden?’

‘Neen, mijnheer de dokter, maar ik ben een beetje gegeneerd, weet u!...... Toen ik mijnheer Sterk de eerste maal sprak over de verkwisting en losbandigheid bij Leemans, riep hij terstond uit: ‘Dat is het werk van de vrouw; zoo doen alle vrouwen die willen pronken en in de groote wereld verkeeren. Daar gaat nu weder onder zang en dans een der voornaamste handelshuizen te gronde! Dat zegde de oude heer mij, en toen ik het tehuis onder het eten aan mijne vrouw vertelde, riep zij aanstonds: mijnheer Sterk heeft gelijk; hij heeft groot gelijk!’

‘Ei, ei! Dat is waarlijk allerliefst! En later hebt gij natuurlijk al de uitspattingen met een kalm geweten op rekening van mevrouw Leemans gesteld.’

‘Hoe zou ik anders hebben kunnen handelen, mijnheer de dokter? Ik moest toch gelooven wat mijnheer Sterk mij zegde; hij heeft zooveel ondervinding opgedaan, hij kent de wereld, hij weet alles en......’

‘Zijt gij dol?’ riep hier de oude man, die tot groote ontsteltenis van het arme manneke uit zijn stoel oprees.

‘Maar, mijnheer Sterk, ik bid u......’

‘'t Wordt inderdaad kluchtig,’ sprak de dokter; ‘gij, papa, weet alles van mijnheer Speek en mijnheer Speek weet alles van u.’

De oude heer wierp een onvriendelijken blik op zijn. schoonzoon, en zag een oogenblik den armen Speek met zijne donkere oogen zoo strak aan, dat deze als het ware vernietigd was. ‘Hij is,’ zoo bromde hij tusschen de tanden, ‘met al zijn beleefdheid en onderdanigheid een......’ Hier wist hij zich nog te bedwingen; hij greep met drift naar den gevulden geldzak en verliet het kantoor.

‘Dat is nu het loon der wereld,’ sprak de dokter, middelerwijl het manneke het zweet van zijn voorhoofd veegde; ‘dat is nu de dank voor al uwe inlichtingen en mededeelingen.’

‘Ik verzeker u, mijnheer de dokter,’ kermde Speek, ‘dat ik zoo onschuldig ben als een pasgeboren kind. Wanneer mijnheer Sterk niet woord voor woord alles gezegd heeft, wat ik hier herhaald heb, dan.......’ Hij legde met zekere plech tigheid de hand op de borst.

‘Geen eeden, mijnheer Speek,’ sprak de dokter, ‘ik begrijp alles zeer goed. Mijn schoonvader heeft alles gezegd wat gij hem liet zeggen, wellicht nog veel meer, maar weet gij wel hoe dat gekomen is? Binnen korten tijd waren twee handelshuizen te gronde gegaan, en wel voornamelijk door de buitensporige verkwisting van vrouwen, die echter op mevrouw Leemans geleken als de zonde op de deugd. De eene was eene lichtzinnige Française, de andere een operazangeres. Het zijn dwaashoofden, die zulke vrouwen huwen. Deze voorvallen lagen den ouden man zwaar op het hart, en hij koesterde nu een ongemotiveerden argwaan tegen de jonge mevrouw Leemans, die ook een vreemde, een onbekende was. Alle woorden die hij tot u sprak, hadden als zoo vele vragen beschouwd moeten worden, welke gij niet zoo lichtzinnig en met zooveel volharding ten nadeele van een brave vrouw - want dat kon zij zijn en dat is zij inderdaad - hadt moeten beantwoorden.’

‘Maar ik wist niets, dokter, geheel niets.’

‘Gij wist ten minste dat gij datgene niet wist wat wij de waarheid noemen en dit hadt gij als eerlijk man behooren te erkennen.’

‘Dat is waar, maar dan had ik den onden heer tegen moeten spreken.’

‘Welnu, wat zou dat?’

‘Zulk een man!..... daar zou ik geen moed voor gehad hebben.’

‘Laat ik u eens iets zeggen wat u voor de toekomst nuttig kan zijn, mijnheer Speek,’ hernam de dokter ernstig. ‘Men is niet slechts voor zijne eer, maar ook voor zijn geweten verplicht, de waarheid hulde te doen; en daar komt men dan ook het verste meê. De wijze waarop men de waarheid zegt, maakt slechts een verschil, voor het overige blijft die verplichting zoowel tegenover een koning als tegenover een bedelaar bestaan.’

[p. 392]

‘Maar, mijnheer de dokter, stel u eens in mijne plaats.’

‘Zeer gaarne.’

‘Iemand als ik zit den ganschen dag te denken, hoe hij met vrouw en kinderen door dewereld zal komen. Kapitaal is er niet, men hangt van de welwillendheid van begunstigers af, en komt slechts langzaam vooruit. Wanneer men dan in een zaak komt als deze, als men de pakhuizen, de kisten en balen, de vrachtwagens vol goederen en een kantoor met bedienden ziet...... ach, mijnheer de dokter, dan gevoelt men zich zoo nietig, dan krijgt men zooveel respect...... Lieve hemel, waar zou men den moed van daan halen om een eigen meening te hebben!’

De dokter zag het manneke scherp aan en wilde geen woord verder aan hem verkwisten. Hij beloofde hem, op zijn dringend en angstig verzoek, bij den ouden heer alles weder goed te maken, schreef hem een calmeerend drankje voor, dat hij bij zijn apotheker kon doen klaar maken, en liet hem gaan.

Mathilde gaat nogmaals op verkenning uit.

Ofschoon de oude heer Sterk inderdaad meer door zijn eigen vooroordeel dan door den karakterloozen Speek om den tuin geleid was, zoo ergerde het hem toch dat dit laatste het geval scheen te zijn, en nog meer hinderde het hem dat hij bij die gelegenheid zijne bedaardheid verloren en daardoor den schijn bevestigd had. Hij gevoelde zeer goed, dat hij zich van deze zaak op zijne gewone manier, met een glimlach op de lippen, had kunnen afmaken. Dit gebrek, wanneer men het zoo kan noemen, strekte hem intusschen tot eer, want de oorzaak daarvan lag minder in zijne gekrenkte eigenliefde, dan in zijn rechtschapen hart, dat hem eensklaps bittere verwijtingen deed over zijne vooroordeelen tegen de jonge weduwe, en hem, die daartoe had medegewerkt, niet meer in een belachelijk, maar in een hatelijk licht stelde.

Mathilde, die deels door mevrouw Leemans, deels door den dokter nauwkeurig onderricht was van al 't geen had plaats gehad, meende niet beter te kunnen doen, dan zooveel mogelijk partij te trekken van de gemoedsstemming waarin haarvader verkeerde. Zij bracht hem een kort bezoek, zij scheen geen tijd genoeg te hebben om te gaan zitten, maar liet niet na met vaste hand al de snaren aan te raken, die, naar zij zeer goed wist, het gevoeligste waren in 't hart van haren vader. Tot voorwendsel voor haar komst bezigde zij het verzoek van den ouden heer, dien morgen bij het vertrek der vigelante gedaan, om hem een nader bericht over den toestand der weduwe te brengen.

‘Neem mij niet kwalijk, papa,’ sprak zij, ‘dat ik eerst zoo laat aan uw verzoek voldoe, doch ik had in den voormiddag bezigheden, die geen uitstel gedoogden; buitendien kon ik mij bij de weduwe niet lang ophouden, daarom heb ik haar dezen middag een bezoek gebracht, en ik moet zeggen dat ik haar zoo op 't oogenblik met een bekommerd hart verlaten heb.’

‘Hoe zoo?’ vroeg de oude man niet zonder deelneming; ‘heeft zij weder een toeval gehad?’

‘Dat wel niet, maar de arme vrouw gaat onder de grootste zorgen gebukt, haar ongesteldheid zetelt meer in het gemoed dan in het lichaam. Zij vreest dat zij zich niet langer staande zal kunnen houden, dewijl zekere Van Hoorn, een harer schuldeischers, met vervolging gedreigd heeft, indien zij hem niet onmiddellijk bevredigt.

‘Van Hoorn..... ja, als zij met hem te doen heeft......’

‘Helaas, dat schijnt maar al te waar te zijn.’

‘Dan beklaag ik de goede vrouw. Op welwillendheid is van zijn kant niet te hopen. Maar is mevrouw Leemans dan nog altijd in verlegenheid? Ik meende dat August alles geregeld had.’

‘Dat meende ik ook, maar hij heeft wellicht termijnen gesteld, waaraan sommigen zich thans niet willen houden.’

‘Dat zou mij leed doen om hem.’

‘'t Is ook wel mogelijk....... als ik eenige handelskennis bezat, zou ik het waarschijnlijk gemakkelijker kunnen raden.’

een man van den ouden stempel.
‘Hij greep met drift naar den gevulden geldzak en verliet het kantoor.’

‘Wat zou het baten? er is daar zooveel mogelijk.’

‘Ik weet ten minste nu al vast, om welke reden de weduwe u dezen morgen een bezoek heeft gebracht.’

‘En die is?’

‘Hare netelige positie tegenover Van Hoorn. Zij kon onmogelijk August kennis geven van den toestand, dewijl hij ongesteld is, en hem evenmin een bezoek brengen, daar dit geen pas zou hebben gegeven. Intusschen kon de zaak geen uitstel gedoogen en de weduwe - ik herhaal hier hare eigene woorden - gevoelde zich door de edele handelwijze van August, waarvan zij slechts met diepe ontroering kon spreken, met een onwankelbaar vertrouwen naar den naam van Sterk heengetrokken. Zij wilde dus ditmaal bij den vader zoeken, wat onder de bestaande omstandigheden aan den zoon niet gevraagd kon worden, namelijk raad, hulp, bemiddeling, ondersteuning.’

‘En waarom heeft zij gezwegen? waarom?’

‘Naar zij zegt, heeft zij gesproken.’

‘'t Is niet waar!’

‘Zij heeft wel degelijk gesproken, maar.....’

‘'t Is niet waar!’ herhaalde de oude heer met een nadruk, welke bewees dat hij nog altijd in een onaangename stemming verkeerde.

‘Ik denk dat gij haar niet gehoord, niet verstaan hebt, lieve papa.’

‘Dan heeft zij ook niet gesproken, maar slechts gemompeld. Die verwenschte gewoonte van altijd te mompelen en te lispelen neemt met den dag toe. In mijne jeugd sprak men flink uit de borst. De menschen zullen ten laatste waar achtig nog verlangen, dat men hunne gedachten raadt.’

‘Zij is schroomvallig, de arme vrouw, en - neem 't mij niet kwalijk - maar gij hebt haar nog angstiger gemaakt.’

‘Ik?...... Weet gij wel wat gij daar zegt? Ik jaag niemand vrees aan die mij iets komt verzoeken, maar ben gewoon hun moed in te boezemen, naar hen te luisteren en hen zonder omwegen voort te helpen, wanneer ik, zonder mij erg te benadeelen, daartoe in staat ben. Die ellendige taktiek van schouderophalen, een lang gezicht zetten om aan kleine diensten groote waarde te doen hechten, heb ik nooit geleerd. Dat had mijne dochter kunnen weten en het de weduwe kunnen zeggen.’

‘Heb ik dit dan niet gedaan? Wees toch niet zoo knorrig, papa.’

‘Knorrig! Heet ik nu al knorrig ook!..... Wat doet gij van daag zonderling!’

‘Ach, ik kan wel ongelijk hebben, ik ben er zelfs half van overtuigd. Ik had eigenlijk niet hier moeten komen, want ik ben in een zeer treurige en donkere stemming.’

‘Over de weduwe?’

‘Ik...... de kleinste omstandigheden kunnen soms ook zoo erg op het gemoed werken......’

‘Wat wilt gij daarmede zeggen?’

‘Luister eens, papa! Alvorens de huiskamer van mevrouw Leemans binnen te gaan, zag ik, door de weêrkaatsing van een spiegelruit, alles wat daar voorviel. De goede vrouw zat in een hoek der canapé, met het hoofd in een kussen en een zakdoek in de hand, waarmede zij de tranen afdroogde. Aan hare zijde zaten de twee dotjes van kinderen, die anders zoo levenslustig rondom haar heen springen. Zij dachten nu echter niet aan vroolijkheid of spel, zij zagen er niet minder bedrukt uit en wierpen nu en dan met hunne lieve, heldere blauwe oogen een blik op de moeder, zoo vol liefde en teederheid, zoo vol angst en kommer........ Ik dacht aan mijn eigene lieve kinderen, ik dacht aan u; als gij dat gezien hadt, papa!......’

Mathilde bracht nu ook den zakdoek aan de oogen.

‘Zijn het dan zulke lieve kinderen?’ vroeg de oude man op een geheel anderen toon dan vroeger.

‘Ach, zij zijn zoo lief, zoo aardig en zoo wel opgevoed! 't Is wel waar dat mevrouw Leemans meer werk kan maken van haar twee, dan ik van mijn vijf, doch ik wil haar graag in de kunst van opvoeding als mijne meesteres erkennen; zij regeert die kinderen met hare oogen, met een enkelen wenk, en toch is zij niet streng. maar altijd even lief en zachtzinnig. Doch met al dit praten zou ik mijn eigene kinderen, die nog moeten soupeeren, geheel vergeten. Ik moet naar huis, papaatje! Gij zult niet boos op mij zijn, niet waar, wanneer mijn treurige gemoedsstemming aanstekend op u heeft gewerkt. Ik zal alles later wel weder goed maken.’

Zij gaf den ouden man een kus en verdween.

(Wordt vervolgd)