De Belgische Illustratie. Jaargang 11

De erfgename van Duivenvoorde.
Historisch verhaal uit den tijd der Hoeksche en Kabeljauwsche twisten.
Door J.A. Vesters.

(Vervolg.)
De overwinnaar.

‘Heil den overwinnaar!’ had de volksmenigte groepen met luider stemme, toen Florus Halvenaar den laatsten tegenstander met een krachtigen lansstoot uit den zadel geworpen had. Fier op zijn roemvolle zegepraal reed de ridder thans driemaal het krijt rond, tot driewerf toe ieder uitdagende, die het hooren wilde, om nog op te komen ten kamp en zich met hem in het krijt te meten. Bij iederen uitroep, telkens herhaald wanneer hij eenmaal de ronde gedaan had langs het tornooiveld, antwoordde slechts de opgetogen volksmenigte met luide bijvalsbetuigingen, en reeds had de overwinnaar zijne derde uitroeping doen hooren, reeds wilden de kamprechters naar billijkheid en plicht uitspraak doen en den ridder machtigen den prijs der overwinning uit de handen der jonkvrouw Van Duivenvoorde te ontvangen, toen eensklaps een ruiter in vliegenden ren de geopende hammei door en het tornooiveld binnen reed.

Florus Halvenaar zag den zoo plotseling als uit de lucht gevallen ridder aan, meer verbaasd dan verschrikt. Zou dan deze vreemdeling, deze aangekomene van de laatste ure, waarlijk vermetel genoeg zijn hem, den overwinnaar van zoovele roemruchte kampioenen, de zegepraal te betwisten? Achter het vizier van zijn helm liet hij een schaterlach hooren: de nieuwe kamp zou een lauwer te meer vlechten aan de kroon, door hem heden in het krijt verworven. En als wilde hij den nieuwen tegenstander prikkelen ten kamp, reed hij hem snel te gemoet, hem met luider stemme ten strijd uitdagende.

Niet zoodra is de nieuw aangekomene het krijt binnen gereden en heeft hij door zijne tegenwoordigheid blijken gegeven de uitdaging zijns tegenstanders aan te nemen, of hij houdt zijn snuivend ros in en begeeft zich met bedaarden tred naar de kamprechters, wien hij de bewijzen overlegt, dat hij deel uitmaakt van de ridderschap, zooals zijne gouden sporen trouwens reeds deden blijken.

Eenige oogenblikken later schetteren nogmaals de trompetten: de kamp, dien men reeds gesloten waande, zal op nieuw beginnen. De volksmenigte juicht en jubelt; de fiere houding van den onbekenden ridder, de edele wijze waarop hij zijn vurig ros hanteert, de onversaagdheid, waarmede hij zulk een geduchten tegenstander durft tegen treden, dit alles boezemt belangstelling voor hem in en geeft een voorgevoel, dat de kamp langdurig en geducht zijn zal.

Intusschen hebben de beide kampioenen de lans ontvangen en met statigen tred rijden zij ieder naar het uiteinde van het tornooiveld, ten einde een oogenblik later met te meer kracht op elkander te kunnen inrijden. Het rumoerige geraas onder de duizenden toeschouwers is plotseling verstomd; in ademlooze spanning kijkt men toe, afwachtende hoe de belangwekkende strijd zal eindigen. Voor het laatst klinkt de klaroen en op hetzelfde oogenblik davert de bodem onder de hoefslagen der op elkaar instormende rossen. Met gevelde lans rijden de beide kampioenen op elkander in; de afstand krimpt weg, één polsslag nog en met een doffen slag stoeten de glaviën op de schilden der tegenstanders, zoo dat de splinters der gebroken lansen door het krijt vliegen. Beide ridders zitten echter even vast in den zadel; deze eerste ontmoeting heeft dus uiets beslist.

Onmiddellijk schieten edelknapen toe, en de stukken der gebrokene lansen wegnemende, reiken zij den kampioenen versche wapenen toe. Deze rijden thans voetstaps terug naar het punt van uitgang, om een oogenblik later ten tweeden male op elkander in te rennen. Hoor, hoe de grond dreunt onder den hoefslag der rossen; zie, met welke snelheid zij elkaar te gemoet ijlen; nogmaals dreunt een geweldige schok, gevolgd door een duizendvoudigen kreet van bewondering. De onbekende ontvangt een stoot in de volle borst, zoo dat de ijzeren platen van het harnas een doffen slag geven; maar, o wonder, de ridder is niet uit den zadel geworpen, integendeel, bedaard en zonder wankelen blijft hij gezeten op zijn ros, als ware de lans een rietstaf geweest, - en als een riet ook brak de glavie zijns tegenstanders door midden. Ook Florus Halvenaar bleef in den zadel, maar zijn schild was in tweeën gespleten en een oogenblik hing de arm slap langs de zijde.

Nogmaals bleef dus de overwinning onbeslist, doch de beide kampioenen hadden elkanders krachten leeren kennen. Toen zij elkaar voorbij reden, riep de onbekende ridder zijn tegenstander eenige woorden toe, waarop deze met kracht de sporen in de zijden van zijn paard drukkende, in arren moede naar het punt van uitgang terugijlde.

Geweldig was de derde aanval; als een stormwind vlogen weêr de rossen vooruit, maar 'tzij verbittering over den uitroep van zijn tegenstander, 't zij vrees voor diens beproefde behendigheid, Halvenaar richtte zijn lans op de borst van diens paard, zoo dat het edele dier stuiptrekkend nederstortte, den ruiter in zijn val medeslepende. Toen wilde de snoode ridder den gevallene treffen met zijn glavie, maar snel als het weerlicht was deze opgerezen, had zijn lans gegrepen en stelde zich te weer.

Een kreet van verontwaardiging en afschuw steeg op uit duizenden monden. Was het niet ongehoord in de wetten van het ridderlijke steekspel, dat een kampioen het onbeschutte ros zijns tegenstanders durfde treffen, - erger nog, de lans durfde richten op de borst van den gevallene? Langs alle zijden worden ondubbelzinnige blijken van afkeuring geuit over deze zoo onridderlijke handelwijze; snel ijlen de krijtwaarders toe en werpen hunne witte staven tusschen de strijdenden om aldus een einde te maken aan den onedelen en ongelijken kamp. Doch met verachting van alle regelen des tornooispels bleef Halvenaar zijn tegenstander bekampen en het scheen wel, dat hij het thans niet meer op de geharnaste borst, maar op de voegen aan den hals des ridders gemunt had. De onbekende behield echter zijne volle bedaardheid; hoewel te voet strijdende, weerde zijn schild iederen stoot af, en met een behendigheid en kracht, den koensten ridder waardig, bracht hij zijn tegenstander, nu zijn vijand geworden, een welgerichten stoot toe in de volle borst, zoo dat Florus Halvenaar als een knaap uit den zadel geworpen werd en onder het daverend gejubel van ridders en edelvrouwen, van poorters en dorpers neêrsiortte in het mulle zand.

‘Heil, heil den overwinnaar!’ juicht de verrukte menigte; trompetten, klaroenen en schalmeien galmen het lied der zegepraal; schoone handen werpen zijden strikken, doeken en handschoenen in het krijt en - de bleeke jonkvrouw Van Duivenvoorde schijnt als uit een bangen droom te ontwaken, nu de hatelijke Halvenaar verslagen is en hare hand hem niet den prijs der overwinning behoeft uit te reiken.

Het tornooi is geëindigd; terwijl de onridderlijke Halvenaar zich beschaamd en met woede in het hart verwijderde, werd de onbekende ridder door de herauten als overwinnaar uitgeroepen, en niemand die de keuze misbillijkte of den overwinnaar zijn geluk benijdde.

Fier gezeten op het paard, dat men zich gehaast had hem aan te bieden, nadert de overwinnaar, door den erfmaarschalk geleid, tot voor de hooge zitplaats des graven, waar hij met edelen zwier eene diepe buiging maakt; doch toen hij den gouden helmkrans als prijs der overwinning uit de handen der jonkvrouw Van Duivenvoorde zou ontvangen, sidderde hij, de sterke man, als door een stormwind geschud; eene wijle bleef hij staan op eenigen afstand, aarzelend naderbij te treden; de erfmaarschalk moest hem aansporen tot voorttreden, alvorens de overwinnaar de bleeke jonkvrouw onder de oogen kwam. En de jonkvrouw - had zij de verlegenheid des ridders bemerkt, of verschrikte haar de eere om onder al die duizenden den roemruchten kampioen den krans over te reiken? Want ook zij sidderde als een popelblad en hare bleeke wangen schenen nog bleeker te worden.

‘Moed, moed gevat, mijne lieve jonkvrouw,’ fluisterde Aleid van Poelgeest haar in het oor, hare aarzeling bemerkende; op die stem kreeg het meisje hare bezinning terug en reikte den ridder met bevende hand den gouden belmkrans over. Zonderling, het was of de siddering die de jonkvrouw aangreep, zich door den krans aan den edelman mededeelde, want hij, die de lansstooten zoo moedig getrotseerd had, scheen thans te wankelen op zijn ros en zijne hand had nauwelijks kracht genoeg den gouden krans op zijn helm te plaatsen.

‘Edele ridder,’ sprak Aleid van Poelgeest, begeerig om den overwinnaar te leeren kennen wiens gladde wapenrusting stand noch landaard verraadde: ‘edele ridder, de jonkvrouw en ik mochten gaarne uw afkomst vernemen, uw gelaat zien. Nog altijd houdt gij het helmvizier neergeslagen, zoodat uwe bescheidenheid uwen moed evenaart ’

De ridder aarzelde, maar als had hij plotseling een besluit genomen, sloeg hij met vaste hand het vizier van zijn helm op en staarde de jonkvrouw Van Duivenvoorde met zijne heldere oogen aan.

[p. 264]

Deze zonk achterover in haar zetel en schier onhoorbaar stamelden hare lippen:

‘Heere God, Herman van Strijen!’

Op hetzelfde oogenblik had de ridder zich verwijderd, in zijne verbijstering zelfs de oude gewoonte vergetende om, met den ontvangen eereprijs versierd, het krijt rond te rijden, ten einde de toejnidhingen van de jubelende toeschouwers te ontvangen.

‘Kent gij dien zonderlingen ridder, jonkvrouw Van Duivenvoorde?’ vroeg Aleid van Poelgeest, niets begrijpende van het raadselachtige verdwijnen des overwinnaars.

De vraagster ontving geen antwoord en toen zij ter zijde zag, bemerkte zij, dat de jonkvrouw bleek als een lijk, onbeweeglijk op haar zetel gezeten was.

Aleid van Poelgeest greep de hand van het arme meisje en fluisterde haar zoete woordjes in, maar hoewel er spoedig weêr leven kwam in de kranke, bleef haar mond sprakeloos en liet zij zich als een kind geleiden naar den vergulden kamerwagen, die de beide vrouwen naar het grafelijk slot terugvoerde.

Eenige oogenblikken later lag de kranke jonkvrouw uitgestrekt op een met vergulden hemel en met rood zijden spreien overdekt rustbed, in eene prachtige zaal van 's graven burcht. Naast haar zat Aleid van Poelgeest, met bezorgdheid en belangstelling het raadselachtige meisje beschouwende. Een vermaard medicijnmeester gaf haar, na den toestand van de zieke zorgvuldig onderzocht te hebben, de geruststellende verzekering, dat alles zich ten beste zou schikken en de halve gevoelloosheid in eenige minuten zou geweken zijn. Inderdaad, de ademhaling werd spoedig ruimer, en de oogen met verbazing om zich heen slaande, vroeg de jonkvrouw met zwakke stem:

‘Waar ben ik? Wat zonderlinge gebeurtenis is mij overkomen?’

Aleid van Poelgeest zag het meisje een oogenblik met verteederden blik aan en antwoordde toen:

‘Waar gij zijt - bij uwe vriendin, die het innigst belang stelt in uw geluk; wat u overkomen is - mij zelve is zulks een raadsel, of uwe plotselinge ongesteldheid moest in verband staan met de verschijning van den jeugdigen ridder, wien gij den eereprijs hebt ter hand gesteld. Zoo ik mij niet bedrieg, hebt gij zijn naam genoemd.’

‘Herman van Strijen?’ vroeg de jonkvrouw worktuigelijk.

‘Juist, Herman van Strijen,’ hernam Aleid van Poelgeest; ‘dát was gewis de ridder wiens verschijning u zoo zeer scheen te treffen?’

‘Het is dan geen droom!’ riep de jonkvrouw hartstochtelijk. ‘De doode is uit het graf opgerezen; maar, het is onmogelijk, en toch, ik heb hem gezien; dat was zijn houding, zijn blik. Barmhartige God, hij leeft dan nog!’

‘O, verhaal mij uwe geschiedenis!’ vleide Aleid van Poelgeest, meer nog door oprechte deelneming dan door nieuwsgierigheid gedreven.

‘Hoe zou ik zulks kunnen!’ hervatte de jonkvrouw; ‘mijn hart is vol tot barsten toe; mijn hoofd duizelt, zonder dat ik wete of het van smart zij of van vreugde.’

Aleid van Poelgeest zag hare vriendin in het bleeke gelaat; een weemoedig gevoel maakte zich van haar hart meester; een traan parelde in haar oog. Was het die traan of eene plotselinge opwelling van diepen weemoed - eensklaps wierp de jonkvrouw Van Duivenvoorde zich aan het hart van hare gezellin, en zij snikte en schreide luide en lang. Aleid van Poelgeest eerbiedigde die uitstorting, tot het weenende meisje eindelijk het hoofd ophief en uitriep:

‘Ha, nu gevoel ik mij weêr hersteld en ik kan u mijne geschiedenis meêdeelen.’

Toen zetten de beide jonkvrouwen zich naast elkander neder op het rustbed, en de hand in de hand harer gezellinne, begon Van Duivenvoorde's dochter hare levensgeschiedenis te verhalen. Zij vertelde van hare kindsche dagen, in den hoogen burcht van Strijen doorgebracht, spelende en dartelende met den trouwen knaap, die schier haar leermeester werd; zij schetste den speelmakker, opgegroeid tot jongeling en haars vaders schildknaap geworden; hare genegenheid voor hem, doch bedwongen door haar plicht als Christin en jonkvrouw; zij verhaalde hoe zij op eene jacht in haars vaders bosschen aan den jongeling het leven te danken had; hoe zij dien eigen avond aan het feestmaal meende verstaan te hebben, dat ook bij haar liefhad boven allen, maar hoe het verraad van een valschen ridder zich plaatste tusschen hem en haar, en Van Strijen, het zwaard omgordende, heentrok naar Spanje tot bestrijding der Mooren. Toen schilderde zij de vervolging van den boozen ridder, zijne aanzoeken naar hare hand, met afschuw teruggewezen; zijn nachtelijken aanval op het slot; hare eenzaamheid en haar lijden, en eindelijk de verpletterende tijding, dat haar vriend strijdende den heldendood gevonden had door het Moorsche staal. Openhartig bekende zij verder, dat zij haar vader slechts noode gevolgd was naar het grafelijk hof, en hoe eenzaam en leeg het haar was geweest te midden van al de pracht die haar omringde, te midden der luidruchtige feesten, die haar zelfs geen oogenblik bedwelmen konden.

de erfgename van duivenvoorde.
Als had hij plotseling een besluit genomen, sloeg hij met vaste hand het vizier van zijn helm op.

Aleid van Poelgeest had met aandacht en aandoening tevens geluisterd naar het roerende verhaal der jonkvrouw; haar gevoelig hart deed haar tranen storten met de treurende en lijden met de droeve.

‘En ik,’ zuchtte zij, ‘die de diepte uwer wonde niet wist te peilen en meende, dat spel en verstrooiing de rozen op uw gelaat zouden terugbrengen, - doch waarom ook niet eer uw hart voor mij uitgestort?’

De jonkvrouw Van Duivenvoorde zweeg; een gevoel van kieschheid hield haar terug om hare gezellin daaromtrent de waarheid meê te deelen.

‘En de ontknooping?’ vroeg na een pijnlijke stille van eenige minuten Aleid van Poelgeest. ‘Zoo ik mij niet bedrieg is uwe geschiedenis nog met ten einde, en zal het slot gelukkig geene lijdensgeschiedenis zijn.’

‘Gij hebt het reeds begrepen,’ lachte de jonkvrouw door hare tranen heen; ‘Herman van Strijen, de vriend mijner kinderjaren, dien ik gesneuveld waande in het verre Spanje, is plotseling weêr voor mijne oogen verschenen als de overwinnaar, als de held van het tornooispel. Hoe ongerijmd het ook schijnt, reeds vóór ik zijn gelaat aanschouwde, fluisterde een voorgevoel mij in, dat hij het zijn moest.’

‘Slechts eene omstandigheid hebt gij mij vergeten te melden,’ merkte Aleid van Poelgeest op: ‘den naam van uw vervolger.’

De jonkvrouw aarzelde; maar al te wel had zij opgemerkt, hoezeer Florus Halvenaar bij hare gezellin in achting scheen te staan; zij had daarom met voordacht den naam van haar vervolger verzwegen, vreezende Aleid van Poelgeest te grieven of te kwetsen. Zij had echter te veel gezegd om niet alles mede te deelen; daarom klonk het na eene poos vastberaden van hare lippen:

‘Mijn vervolger en de bestrijder Van Herman van Strijen op het tornooiveld is dezelfde persoon: - het is Florus Halvenaar.’

‘Ha, ik vreesde het reeds,’ hernam Aleid van Poelgeest zonder bitterheid of wrok; ‘een volmaakt ridder anders en die den grave menige goede dienst bewees. Doch om het even, hij is schuldig, - dubbel schuldig, daar hij zijne ridderlijke gaven tot zulke onedele doeleinden misbruikte. Hij had des graven gunst en de mijne weten te verwerven - van heden af heeft hij mijn vertrouwen en mijne vriendschap ganschelijk verbeurd, en morgen zal ik ook den graaf voor hem waarschuwen. Zoo hij u of den braven Van Strijen nog lagen poogt te leggen, - bij den hemel, 's graven toorn zal den on waardige verpletteren. “

De jonkvrouw Van Duivenvoorde dankte hare gezellin voor die gunstige gesteldheid; zich thans genoegzaam hersteld gevoelende, vroeg zij verlof zich naar haar vader te begeven en tevens afwezig te mogen blijven van de feestelijkheden van den avond, daar zij de eenzaamheid behoefde om zich volkomen te herstellen van de ontvangen schokken.

Het dubbele verzoek werd welwillend toegestaan: Aleid van Poelgeest begreep te wel den toestand der jonkvrouw; haar eigen kamerwagen voerde de jonkvrouw naar de herberg haars vaders over.

Zoodra het meisje zich alleen bevond, stortte zij haar hart uit in een vurig gebed tot de zoete Moeder Maria, die haren vriend behouden had doen terugkeeren uit den strijd tegen de Mooren en uit het verre Spanje.

Toen zij zich des avonds vroegtijdig ter ruste begaf, scheen de hemel haar onbewolkt en helder toe: zij was onbewust van al het lijden, dat haar in de toekomst nog wachtte.

(Wordt vervolgd.)