De Belgische Illustratie. Jaargang 11

De grenssteen.
Eene Luxemburgsche legende.

Weinig landstreken zijn zoo rijk aan legenden als Luxemburg; ook is het land als het ware tot legenden geschikt: immers de bergen zijn hoog, de dalen diep, de ravijnen somber, de bosschen dicht, de watervallen gedruischmakend. In de stilte der eenzaamheid stijgen voor den wandelaar duizenden mysterieuse stemmen op, die aan het dichterlijke gemoed van een rijk afgewisseld verleden spreken. Aan elken steen, aan elken puinhoop, aan elk vooruitstekend rotspunt is dan ook eene herinnering verbonden.

De rechteroever der Moezel, die sedert 1815 bij Pruisen is ingelijfd, is vooral eene streek vol legenden. Te Nennig sprak men mij herhaalde malen van Kronenmichel, en toen ik eindelijk vroeg wie toch die Kronenmichel was, vernam ik dat het de legendiaire type was van den hebzuchtigen, diefachtigen en huichelachtigen boer die geen onderscheid weet te maken tusschen ‘mijn’ en ‘dijn.’

Kronenmichel had, zegde men alom, kroondaalders in massa opgestapeld; in zijn huis bespeurde men van dit alles niets, doch als men met hamer en breekijzer den vloer des kelders opgebroken en verder den grond doorwroet had, zou men gedacht hebben in eene zilvermijn uit de toovertellingen, te recht gekomen te zijn. Dat geld zette Kronenmichel niet op intrest, uit vrees bedrogen te worden; hij leende aan nie-

[p. 260]

mand ooit een cent, en gaf ook geen koperstuk aan den arme.

Over het algemeen werd hij door allen gehaat, doch dat gaf Kronenmichel niets: met geld kon hij immers alles bekomen wat tot het leven noodig was? Vriendschap wel is waar wordt met geen klinkende munt gekocht, doch deze zocht Michel ook niet. Deed de man nu openlijk kwaad? Neen. Was hij barsch, stout en onbeleefd? Ook niet. Wij zeggen zelfs meer: weinigen konden hem rechtstreeks iets misdadigs verwijten, want de deugnieterijen die hij pleegde, waren zóó slim overlegd, dat men twijfelde, maar geen direkte bewijzen leveren kon.

Kronenmichel bezat, onder andere panden, een stuk heerlijk en winstgevend bouwland, doch naast dat stuk grond lag er een, aan een buurman toebehoorend, dat èn de ligging èn den rijkdom van het zijne aanzienlijk zou vergrooten, indien een gedeelte van hetzelve hem mocht worden toegevoegd. Die strook koopen? O neen! Proeedeeren? O, nog minder! ‘Indien de grenssteen van lieverlede verzet werd...’ fluisterde de Booze hem toe en van dat oogenblik danste die grenssteen dag en nacht voor de oogen van den schurk.

het bezoek, naar franz defregger.

Bij dage wandelde Krouenmichel langs den steen en beschouwde hem nauwkeurig. Zwaar was hij wel, doch Satan zegde hem: ‘Gij bedriegt u; on den kleiachtigen grond zal de steen gemakkelijker schuiven als gij denkt. Wapen u met een koevoet, en ik, ik zal u kracht geven.’

Toen het avond werd, regende het en de grond werd slibberig; de nacht was stikdonker; men zag geen hand voor oogen. Kronenmichel met den ijzeren koevoet gewapend, verliet omtrent middernacht zijn huis en bereikte niet zonder veel moeite en inspanning, den duivelschen grenssteen. Ja, hij lag voor hem, hij klonk onder den stoot van den koevoet! De vrek had de ligging in het volle daglicht genoegzaam onderzocht, om zijn werk in de duister-

[p. 261]

nis te voltrekken. Hij ving dan ook aan, doch het ging moeielijk: Kronenmichel hijgde en kreunde onder het werken en van tijd tot tijd, als hij een oogenblik rustte, meende hij achter zich in de verte een scherpen lach te hooren.

De regen had den grond doorweekt en toen de schender van het 10^e gebod eindelijk eene bovenmatige inspanning deed, gleed zijn voet uit en hij viel voorover met het hoofd op den scherpen grenssteen. Kronenmichel voelde zijn bloed vloeien, en de kracht hem begeven. In eene soort van bedwelming kwam iemand, dien hij niet zag, maar dien hij hoorde en voelde, hem oplichten en hem zeggen: ‘Ga nu naar huis, want binnen eenigen tijd zal de haan aan gindsche hoeve kraaien en dan zoudt gij verraden zijn. Morgen nacht zult gij het werk hervatten en gelukken! - geloof het mij, gij zult gelukken...’

de verrassing, naar h. burgers.

‘Ja,’ antwoordde Kronenmichel, ‘ja, ik zal gelukken; maar gij hebt uw woord niet gehouden’ - want hij gevoelde wel, dat de Booze die hem had opgestookt, naast hem stond - ‘gij hadt mij beloofd mij te zullen helpen.’

‘Niet dezen nacht!’

‘En waarom niet?’

‘Omdat het de nacht van Kersmis is en in dien gevloekten nacht is mij alle kracht ontnomen.’

‘Nu, dan morgen nacht. Wat zijn dat voor lichtjes, die daar voor mij heen dansen?’

[p. 262]

‘Dat zijn de lichten der huizen; men gaa t immers dezen nacht ter kerke. ’

‘Juist. Dus als dáár het dorp ligt, dan liggen de moerassen aan de andere zijde, en het is niet langs dien kant dat ik wezen moet.’

‘Neen, zeker niet; kom, ga recht vooruit; daar ligt het dorp.’

En Kronenmichel ging vooruit, doch bemerkte meer en meer dat zijn kameraad achter bleef.

‘Waarom,’ zegde Kronenmichel, ‘waarom blijft gij achter? Ik zie niet en gij zoudt mij zeer goed kunnen geleiden in het donker.’

‘Ik haat het dorp dezen nacht; ik haat het licht, ik haat het haangekraai en vooral het klokgelui dat weldra weêrklinken zal. Ga vooruit; gij ziet de lichtjes der hoeven en kunt niet verdwalen.’

Kronenmichel. met den ijzeren koevoet op den rug, ging voort en hoorde de stem van den bevreesden Booze immer verder en verder achter zich en eindelijk hoorde hij verre - zeer verre lachen, en toen hij eens omzag, ontwaarde hij op de hoogte in het verschiet een hooge gestalte, alsof er vurige omtrekken over de donkere lucht waren geschreven. Het was de Booze, die op de hoogte en zelfs op de teenen stond, om te zien hoe het met den schender van het 10^e gebod zou afloopen.

De lichtjes die satan Kronenmichel had aangewezen, waren echter dwaallichtjes die boven de moerassen dansten; het dorp zelf lag achter hem en nog in de diepste rust. De schurk voelde plotseling dat de grond onder zijne voeten wegzonk. Hoe meer pogingen hij deed om weêr op vasten grond te komen, hoe dieper hij zonk. 't Was een wezenlijke sabbatdans: al de lichtjes dansten en dwarrelden voor hem, boven hem, achter hem, en in de verte schaterde de lach van den Booze.

Toen kwam er een witte geest boven de moerasvlakte en legde aan Kronenmichel een zwaren grenssteen op de schouders en die vracht gaf den ongelukkige de voorsmaak der hel. Een gil, die men zegt dat tot Trier en Saarbrucken gehoord werd, ontsnapte den mond van den schender van het 10^e gebod, en hij verd ween in de diepte, om echter alle nachten, met den steen beladen, en gansch in vuur, uit het slijkerig bed op te rijzen en over de vlakte te dansen, onder het uiten der jammerlijkste klachten. Die kreten vormen de muziek waarop Kronenmichel dansen moest.

Van tijd tot tijd roept hij: ‘Ik moet den grenssteen op de plaats zetten: wie, wie wijst mij de juiste, de rechtvaardige plaats aan?’

Indien de Kronenmichels op onze Beurzen eens zóó gestraft werden, wat zon het 's nachts een helsch leven in onze groote steden zijn.....