De Belgische Illustratie. Jaargang 10

Vreemde eenden in de bijt.
Eene vertelling van den Ouden Valentijn.

(Vervolg.)
Een maand later.

't Is zaterdagmiddag. De maand Juni had met eenige heerlijke, zonnige dagen gedebuteerd en aan de nalatenschap van haar voorgangster nieuwe bekoorlijkheid bijgezet. Een zoel windje droeg de geuren der bloesems ver, zeer ver weg; de vogels dartelden op de takken en de bijtjes kropen uit de bloesemkelkjes en de bloeiende heesters en keerden met zwaar bevrachte pootjes naar hunne korven terug. Wie weet hoe ver zij nog moesten vliegen, alvorens die voorraadschuren van was en honig bereikt zouden zijn.

Ook in den achtertuin van het grijze huis staan de boomen in vollen bloei, terwijl de maandrozen hare blaadjes ontplooien en de vogels tjilpen en op de takken huppelen. De koning der zangers hoort men echter niet. Zou hij wachten totdat de roode zonneschijf aan den horizon gaat verdwijnen?

Men behoeft thans niet bevreesd te zijn voor den ruwen noordewind, want uit het zuiden komt een ademtocht, die verkwikking brengt aan menschen, dieren en planten. Toch zijn de deuren der tuinkamer gesloten, en het jonge meisje, dat op den eersten mei zoo in verrukking was over haren lusthof, zit treurend in een fauteuil. Toen het nog guur was, verlangde zij buiten te zijn, en nu de maandrozen begeerig hare knopjes opsteken om de verkwikkende lentelucht in zich op te nemen, zit zij in een gesloten kamer en laat mistroostig het hoofd op de borst zinken. Men kan aan hare oogen zien dat zij geweend heeft, en op hare handen, die gevouwen in haar schoot rusten, liggen nog een paar versche tranen.

Waarom zwijgt de nachtegaal, waarom schreit het jonge meisje?

Zij hebben elkander, nog zoo kort geleden, begroet met een jubellied, waaruit levensvreugde galmde; thans zwijgt de een, en de ander sluit de deuren en weent.

Waarom?

De nachtegaal wacht wellicht zijn tijd af, maar een jong meisje heeft nooit een tijd van sshreien; als zij zulke tranen laat vallen, moet het hart bloeden, dan knaagt er iets, wat ook de roos in den knop doet verdorren.

Vóór, in den gang, was de oude doove meid met luiwagen en dweil bezig, om ook dat gedeelte van het grijze huis in het zondagspak te steken.

‘Dag, Ybeltje,’ zeide de jonkman met den italiaanschen naam en het italiaansche gezicht, die met een klein reistaschje over den linkerschouder door het voortuintje gekomen was en het huis binnentrad.

‘Heere mijn tijd, zijt gij her, mijnheer Francesco?’ sprak de meid, die wel iets gehoord, maar de stem niet herkend had.

‘Is hier alles wel?’ vroeg Francesco.

‘Wat belieft?’

‘Is de familie achter?’ hernam hij nu, dewijl hij zijn eerste vraag niet luid wilde herhalen.

‘Juffrouw Melanie zal wel in de tuinkamer zijn,’ antwoordde Ybeltje, ‘maar mijnheer is zoo even naar den burgemeester gegaan.’

Zij wierp met een zwierigen zwaai de dweil een eind den gang in; de jonkman scheen te begrijpen wat zij bedoelde, want hij veegde behoorlijk zijne voeten af, hing zijn taschje aan den stommeknecht en begaf zich naar de tuinkamer.

‘Zoo, zijt gij daar reeds, Francesco?’ sprak het jonge meisje, terwijl zij ijlings opstond en hem de hand bood met een trek om den mond, die van een mislukte poging tot glimlachen getuigde.

‘Wat deert u, Melanie?’ vroeg de jonkman, die haar strak in de oogen zag...... ‘hebt gij geweend?........ wat is er nu weêr gebeurd?’

‘Ach, Francesco, 't is hier niet meer om uit te houden,’ antwoordde zij, ‘'t is geen leven meer, en nu is Pa zoo boos, zoo erg boos.....’

Er volgden geen woorden meer, maar er kwamen weder een paar tranen in hare oogen.

‘Boos..... op u?’ vroeg Francesco.

‘Op mij niet,’ hernam Melanie, ‘maar over 't geen mij hier aangedaan wordt.’

‘Wat is er dan in 's hemels naam nu weder voorgevallen?’ vroeg de jonkman.

‘Ga zitten, Francesco, dan zal ik u alles vertellen,’ hernam het meisje, ‘want ik spreek er liever niet over als papa er bij is, en hij kan elk oogenblik terugkomen. Gij weet dat een nachtegaal in den tuin nestelde, die zoo heerlijk zong. Den eersten avond toen ik hier kwam begroette hij mij reeds, en hij scheen elken dag vertrouwelijker te worden. 't Was of dat dier mij liefhad, of hij bij voorkeur voor mij wilde zingen, want zoodra ik maar een paar accoorden op de harp aansloeg, begon hij luidkeels zijn verrukkend lied. 't Is deze week elken dag heerlijk weêr geweest, en als ik des avonds de lamp aanstak en mijn harp te voorschijn haalde, wipte de lieve vogel tot in het boompje. Wat was dat een genot!’

‘En heeft men den nachtegaal gevangen?’ vroeg Francesco.

‘Gevangen?........ Doodgeschoten!’ riep het meisje snikkend.

‘Doodgeschoten...... en waarom?’

‘Natuurlijk om mij te plagen, te grieven,’ sprak Melanie smartelijk. ‘Vanmorgen vroeg in den tuin zijnde, dacht ik: kom, ik wil eens zien of de nachtegaal ook nu naar mij zal luisteren. Ik haalde mijn harp, speelde een oogenblik en zie, daar kwam het lieve dier werkelijk vlak boven mij in het boompje zitten, draaide een oogenblik met zijn kopje en begon te zingen. De menschen, die mij haten, ofschoon ik hen nooit eenig kwaad heb gedaan, hebben zeker kunnen hooren of zien dat ik mij gelukkig gevoelde, want eensklaps deed een schot uit een der tuinen hier naast mij ontstellen, en voordat ik begreep wat er gebeurd was, lag de nachtegaal dood onder het boompje.’

‘Maar dat is afschuwelijk!’ riep Francesco, en in zijne oogen blonk iets, wat nog meer dan zijn gelaat zijne afkomst verraadde.

‘Hier is het arme dier,’ hernam Melanie, terwijl zij de lade van haar werktafeltje opende. Hare oogen zwommen in tranen. ‘Arm, lief dier,’ vervolgde zij, toen zij den dooden vogel in de hand had en het slap neêrhangend kopje met den vinger ophief, ‘is dat nu het loon voor uw heerlijk gezang? Ik weet het echter wel, de menschen hebben niet u, maar mij willen vermoorden, zij wisten dat ik u liefhad en daarvan moest gij het slachtoffer worden. Francesco,’ sprak zij, met de hand op het hart wijzende, ‘het was of er iets brak hier van binnen, toen ik den vogel dood op den grond zag liggen; de menschen wilden mij eene wond toebrengen en zij hebben goed getroffen.’

Zij legde den dooden vogel op haar schoot, sloeg de handen voor het gelaat en snikte luid.

Een oogenblik later trad de heer Van Tagelen de tuinkamer binnen. Francesco ging hem tegemoet met de beleefdheid van een beschermeling en de vertrouwelijkheid van een zoon.

‘Ik zie tot mijn leedwezen, dat de onbetamelijkheden nog niet opgehouden hebben,’ sprak hij, den ouden heer een stoel aanbiedend.

‘Opgehouden?’ sprak Van Tagelen, en men kon wel zien dat hij zeer opgewonden was. ‘Opgehouden?...... de beleedigingen van dat onbeschofte volk nemen dagelijks toe, doch ik zal er een eind aan maken, daar kunt gij verzekerd van zijn, want de maat is nu vol.’

Melanie was ontsteld opgestaan zoodra haar vader begon te spreken en had den dooden vogel op haar werktafeltje gelegd.

‘Wees bedaard, papa,’ sprak zij de handen op zijn schouders leggende. ‘'t Is ook erg kinderachtig van mij, dat ik zoo bedroefd ben; ik had verstandiger moeten zijn, want het is toch altijd maar een vogel, niet waar? en wie weet of hij niet bij ongeluk geraakt is.’

‘Bij ongeluk!’ herhaalde de oude heer, het hoofd schuddend.

‘Zeker, dat zou toch zeer goed het geval

[p. 323]

kunnen zijn,’ hernam zij. ‘Ik moest mij schamen, dat ik zoo bedroefd ben geworden om een kleinigheid. Ik zal niet meer over dien vogel spreken, dat beloof ik u, maar wees dan ook niet meer zoo boos, papa, want dat maakt mij erg zenuwachtig.’

Zij zag hem in de oogen en deed moeite om te glimlachen. Toen vervolgde zij: ‘Ik heb boven nog wat te doen, papa, maar als ik weêr beneden kom, zal ik een flesch medebrengen, want Francesco zal wel dorst hebben en gij wilt zeker een partijtje met hem schaken.’

Zonder eenig antwoord af te wachten, kuste zij haar vader op zijn wang en wipte de kamer uit.

De oude heer staarde haar na en schudde het hoofd.

‘Zij verlaat alleen het vertrek, omdat zij zich niet langer weet te beheerschen,’ sprak hij. ‘Al verbergt zij haar lijden zooveel mogelijk voor mij, ik zie toch zeer goed, dat zij er onder gebukt gaat. De gansche week hebben de ellendelingen ons geplaagd en getergd, doch het schot van dezen morgen heeft Melanie diep geschokt; zij zullen haar nog den dood aandoen.’

‘Maar wat kan dan toch de reden zijn van zulke verregaande onbetamelijkheden?’ vroeg Francesco.

‘Ik weet het niet,’ antwoordde Van Tagelen. ‘Het een of ander moet waar zijn: men duldt hier geene vreemdelingen, of er zijn lasterlijke geruchten over ons in omloop. Ik heb, zoo ver mij bekend is, van den beginne af niemand aanstoot gegeven. Wij leven stil en ingetogen, ik verleen hulp waar die gevraagd wordt, geen arme klopt te vergeefs aan mijn deur en toch!.... Elken morgen, wanneer Ybeltje het huis opent, staat met groote letters het woord “bankroetier” op de luiken geschreven.’

‘Hoe is het mogelijk!’ riep Francesco uit.

‘Sinds zondag is elken avond onze rust gestoord, nu eens door een geweldig kloppen op de luiken, dan weder geschreeuw voor de deur. Gisteren avond duurde het getier langer dan gewoonlijk, er werd ook gezongen, en toen ik dezen morgen naar de kerk wilde gaan, vond ik het schimpliedje, dat men gezongen had, in den gang; men heeft het door de reet van de deur geschoven.’

De oude heer haalde uit zijn zak een geschreven schimpdicht te voorschijn, dat gezongen kon worden op de bekende wijze van het lied van Levi Zadoc. Hij reikte het Francesco toe, die halfluid las:

Komt, vrienden, luistert naar mijn lied!

Wize, wize, wiet, bom, bom!

Zegt, kent gij heer Van Taaglen niet?

Wize, wize, wiet, bom, bom!

Hij woont hier thans voor zijn pleizier,

Al is hij ook een bankroetier.

Van lirum, larum, enz., enz.

‘Dat is schandelijk!’ sprak Francesco, terwijl hij diep verontwaardigd het liedje in kleine stukjes scheurde, zonder een oog te slaan op hetgeen nog verder volgde. ‘Waarom bewaart gij zulk een ellendig ding, mijnheer!’

‘Ik heb het den burgemeester laten zien,’ antwoordde de oude heer, ‘en hem tevens kennis gegeven van hetgeen hier dagelijks plaats grijpt.’

‘Welnu, dan zullen die schandalen spoedig een einde nemen,’ bemerkte Francesco.

Van Tagelen haalde de schouders op. ‘Wat zal het baten!’ sprak hij. ‘De burgemeester heeft mij wel beloofd dat hij onderzoek zou doen naar den schrijver en verspreider van het lied en des avonds mijn huis zal laten bewaken, doch dat zal, naar ik vrees, nog meer verbittering geven.’

‘Ik ben het niet met u eens,’ sprak Francesco. ‘De kwaadwilligen zullen zich langzamerhand terugtrekken, en wanneer de inwoners u eens goed hebben leeren kennen, zullen zij u met de achting bejegenen, waarop ieder fatsoenlijk mensch aanspraak heeft.’

‘'t Is mogelijk,’ hernam van Tagelen, ‘maar gij vergeet, dat Melanie onder dat alles zeer gebukt gaat. Ik ben voornamelijk hier gaan wonen voor hare gezondheid, om haar de buitenlucht te doen genieten. Nu zit zij den ganschen dag in hare kamer, des avonds is zij angstig en gejaagd, zij ziet bleeker dan ooit, en sinds het geval van dezen morgen beeft zij bij het minste gerucht. Zulk een toestand is onhoudbaar.’

‘'t Is waar, Melanie ziet vandaag buitengewoon bleek, mijnheer,’ sprak Francesco deelnemend; ‘ik ontstelde toen ik haar straks voor 't eerst weder ontmoette. 't Zou, dunkt mij, niet kwaad zijn, dat zij eens in de buitenlucht ging. Het is nu zacht weder en na een flinke wandeling zal zij ook geruster slapen.’

De oude heer gaf geen antwoord, maar legde den vinger op den mond, want hij hoorde zijn dochter komen.

Het meisje had zich kennelijk alle moeite gegeven om hare gemoedsaandoening achter een masker te verbergen, doch de sporen van verdriet laten zich niet door een glimlach uitwisschen.

‘Francesco heeft mij voorgesteld een wandeling met u te doen,’ sprak Van Tagelen. ‘Mij dunkt dat zou niet kwaad zijn, want 't is zeer mooi weer; hebt ge lust, Melanie?’

‘Zeker, papa,’ antwoordde zij, verheugd als zij was dat zij eene gelegenheid vond, om voor het oogenblik verdere gesprekken over de aangelegenheden van den dag te ontloopen. ‘Gij gaat toch ook meê, papa?’

‘Neen, kind,’ antwoordde de oude heer, ‘ik moet nog een paar brieven schrijven, en zal met het souper wachten tot gij terug zijt.’

‘Dan ga ik even mijn hoed halen,’ antwoordde zij, ‘maar wees zoo goed Francesco een glas in te schenken, want de arme jongen heeft daar waarlijk al veel te lang op moeten wachten.’

Eenige oogenblikken later wandelden Francesco en Melanie gearmd door het dorp. Het was een van die bekoorlijke namiddagen, zooals de maand juni die kan geven, wanneer de blinkende haan van den kerktoren onbeweeglijk naar het zuiden heen ziet. De muggen dansten en dartelden op de zonnige plekjes, de ooievaar zweefde hoog in de lucht in groote kringen boven zijn nest, als maakte hij ook een wandeling in zijn uitgestrekt gebied.

Daar hadden echter de bewoonsters van Vinkheuvel geen oogen voor, toen zij de gordijntjes oplichtten om eens even naar buiten te zien. De twee personen uit het grijze huis gingen in een oogenblik allerwege over de tong, velen kwamen naar buiten om hen na te staren en alvorens zij nog het dorp achter den rug hadden, hoorde men hier en daar reeds het bekende liedje zingen, waarvan ieder een afschrift scheen te bezitten.

Wat was het heerlijk buiten het dorp in de vrije lucht. De grasvelden prijkten met weelderig groen, de slanke rogge schoot hoog op en wiegde zich zacht op den ademtocht van den wind; de merel en de lijster wedijverden bij het kweelen van hun avondzang, en de zon daalde langzaam aan den effen blauwen hemel.

De frissche lucht scheen een weldadigen invloed op Melanie uit te oefenen, want er kwam nu een zacht rood op hare wangen, doch desniettemin bleven hare gelaatstrekken de zwaarmoedigheid, die haar beheerschte, afspiegelen.

‘Gij zucht, Melanie,’ sprak Francesco, nadat zij eenigen tijd zwijgend voortgewandeld waren.

‘Ik kan het niet helpen, Francesco,’ antwoordde het meisje, ‘er ligt iets op mijn hart, dat loodzwaar is en waarvan ik mij met den besten wil niet kan ontdoen. Het is mij of ons nogmaals een groot ongeluk te wachten staat.’

‘Gij moet die sombere gedachten verdrijven, Melanie,’ hernam de jongeling; ‘zij ondermijnen uwe gezondheid en bedroeven uwen vader, die er onder gebukt gaat.’

‘Gij hebt gelijk,’ sprak zij, ‘maar men kan het onmogelijke niet vergen. Voor mijn lieven papa zou ik gaarne mijn leven ten offer brengen; ik verberg voor hem, zooveel ik kan, wat ik te lijden heb, maar eens zal dat toch een einde nemen. Ik gevoel zeer goed, dat mijne gezondheid voor altijd verwoest is, dat mijne krachten langzamerhand verminderen, dat.......’

‘Wat haalt gij u in het hoofd, Melanie,’ riep de jongeling ontsteld.

‘Luister, Sesco,’ hernam zij, ‘Ik ben jong en zou gaarne, o zoo gaarne blijven leven, maar wat de lieve God doet is welgedaan. Wat mij het meeste pijnigt is de gedachte aan papa, die zich zoo geheel verlaten zal gevoelen wanneer ik er niet meer zijn zal.’

‘Maar, Melanie!......’

Zij liet hem niet uitspreken. ‘Ik weet wat gij zeggen wilt, goede Sesco,’ zoo viel zij hem in de rede, ‘en ik begrijp ook zeer goed, dat ik u leed aandoe, want gij hebt mij altijd als een broeder liefgehad, maar ik mag u niet verzwijgen wat ik nog altijd tracht voor papa verborgen te houden, en het is juist om mijn vader, dat ik vertrouwelijk met u wil spreken, vooral dewijl ik een voorgevoel heb van een naderend onheil.’

Welke pogingen de jongeling ook aanwendde, om haar nogmaals in de rede te vallen, zij liet hem niet aan het woord komen.

‘Tracht niet de gedachte uit mij te verdrijven, dat ik nimmer zal genezen van de kwaal, die mijne krachten sloopt,’ sprak zij, ‘maar wat ik u bidden mag, verlaat mijn vader niet, wanneer hij eenmaal alleen zal zijn; blijf voor hem wat gij altijd geweest zijt, dat zal mij een groote troost zijn, wanneer....’

Het scheen, dat het meisje te veel op hare geestkracht gesteund had, want hare stem weigerde de woorden uit te brengen, die in haar gemoed opwelden, en toen Francesco nogmaals trachtte haar tot de overtuiging te brengen, dat hare zwaarmoedigheid uit allerlei noodlottige gebeurtenissen voortsproot, wenkte zij hem met de hand, dat hij dit onderwerp niet meer zou aanroeren.

De zon nam een grootere afmeting aan en zou spoedig aan den horizon gaan verdwijnen, de avondkoelte deed zich bereids gevoelen en daarom keerden zij langs den kortsten weg naar de kom van het dorp terug.

Wat was dat daar voor een joelende menigte bij de kleine herberg, waar de Roode Leeuw uithing? Jonge werklieden, knapen en ook enkele meisjes stonden in een groep bij de tafeltjes buiten. Waarschijnlijk werd een gedeelte van het zuurverdiende weekgeld verteerd en men zong er luchtig op los.

‘Dat is het lied van Levi Zadoc,’ zeî Melanie, die de melodie in de verte hoorde.

Francesco ontstelde; hij gaf geen antwoord, hij zag naar een anderen weg om, doch die was er niet.

Hoe meer beiden naderden, des te luidruchtiger werd de beweging bij de herberg, des te luider klonk het lied. Thans konden zij duidelijk de woorden verstaan:

Komt, vrienden, luistert naar mijn lied!

Wize, wize, wiet, bom, bom!

Zegt, kent gij heer Van Taaglen niet?

Wize, wize, wiet, bom, bom!

Hij woont hier thans voor zijn pleizier

Al is hij ook een bankroetier.

Van lirum, larum enz., enz.

‘Mijn God, wat is dat!’ riep Melanie, hevig ontsteld.

Francesco sprak geen woord, doch zijne oogen vlamden en hij balde de vuist.

Aan terugkeeren viel niet meer te denken, want de omweg was te groot en Melanie was zoo geschokt, dat zij zich nauwelijks staande kon houden. Zij naderden meer en meer de Roode Leeuw. Daar klonk het andermaal:

Zijn dochter, die verlepte meid,

Wize, wize, wiet, bom bom!

Is nu haar rijken vrijer kwijt.

Wize, wize, wiet, bom, bom!

Dat was te veel. ‘Ellendelingen!’ riep Francesco verontwaardigd en hij bracht een der drinkebroers, die hem dicht genaderd was, met de linkerhand een slag toe.

Onmiddellijk werd het gezang gestaakt, doch nu raapte men modder en ander vuil van de straat op en wierp die onder allerlei scheldnamen op Melanie, terwijl Francesco beide handen moest gebruiken om het gemeen van zich af te houden.

Gelukkig snelden eenige inwoners toe, die verontwaardigd waren over zulk een verregaande schaamteloosheid, al hadden wellicht ook vroeger medegewerkt om het vuurtje aan te blazen.

[p. 324]

Melanie was bewusteloos op den grond neêrgezegen. Toen men haar wilde opnemen, had zij den zakdoek voor den mond en die zakdoek was vol bloed.

Kort daarna zag men dokter Van Diggelen haastig naar het grijze huis stappen. Hij was geroepen door de doove oude meid, die luid weeklagende langs de straat liep.

(Slot volgt.)