De Belgische Illustratie. Jaargang 9

Voor het eerst in den spoortrein.
Eene Noord-Brabantsche novelle,
Door J.A. Vesters.

III.

‘Doar is moeder! Och êrm, doar is moeder!’ hadden de meiskes geroepen en bij dien uitroep, die een kreet van vreugde en verrassing tevens was, zwaaiden zij met hare handen, knikten met het hoofd en gingen rechtop in den waggon en voor het venster staan. Ik had werk genoeg om de beide boerinnekens tot kalmte aan te manen en haar er op te wijzen, dat zij bij de aankomst van den trein voorzichtigheidshalve moesten gaan zitten; een oogenblik later hielden wij stil en werden de portieren geopend.

In een wip waren mijne reisgenooten den waggon uitgestapt en lagen zij in de armen eener eerbiedwaardige, oude vrouw, tranen, verwarde uitroepen en snikken onder elkander mengelend, welke ik niet zal trachten te ontleden, daar de gevoelens des harten in geene woorden kunnen weêrgegeven worden. Ik kon mij van dat aantrekkelijk tafreel niet scheiden, al bleef ik ook op een afstand staan, daarenboven hield ik de hoedendoos der meiskes nog in de hand, welke zij in haar koortsachtigen haast vergeten hadden. Zoodra ik begreep, dat de eerste aandoening zou geweken zijn, trad ik op mijne gezellinnen toe, gaf haar de doos over en wilde afscheid nemen, toen beiden uit éénen mond riepen, dat ik ze zóó niet verlaten mocht. De broeder - ook deze bevond zich bij de groep - die reeds op de hoogte gebracht scheen omtrent mijn persoon, drukte mij hartelijk de hand en sprak:

‘Nee, menheer, zo komde nie van ons af: ge mot eurst mit ons 'n drupke of 'n pint bier drinken: moeder zou nooi hebben as ge 't afsloegt. Kom mee, menheer!’

Er was geen middel om het zoo wèlgemeende aanbod van de hand te wijzen en, het gezelschap in het koffiehuis van de statie volgende, zetten wij ons aan een afzonderlijke tafel in een hoek neder.

Ik wil mijnen lezers mijne beide nieuwe kennissen uit de Acht Zaligheden in weinige woorden voorstellen.

De moeder had ongetwijfeld de vijf kruiskes reeds lang achter den rug, maar zag er voor haar leeftijd en stand nog goed uit. Overigens, hare kleeding, hoe boersch en eenvoudig ook, stond haar goed en niet het minst de heldere witte neepkesmuts, waaronder reeds grijs geworden lokken kwamen uitkijken. Zij droeg, geheel naar den smaak of liever naar de gewoonte der heidestreken, een peers katoenen jak met zeer korte panden en daarover een bonten katoenen omspeld- of neusdoek; verder had zij een blauwen en rooden ‘strepen’ overrok aan, terwijl de zwarte serge ‘schort’ of voorschoot het eenvoudige kostuum voltooide. De voeten waren gestoken in helder geschuurde witte ‘blokken’ of klompen, wel een bewijs, dat de weduwe nog een goede ‘gaanster’ was, want zij had dien voormiddag reeds meer dan drie uren afgelegd.

De broeder der meiskes was een stevige, flink opgeschoten boerenjongen van 22 à 23 jaren; hij had iets mannelijks in zijn wezen en men kon het hem aanzien, dat hij militair geweest was. Hij zag er overigens zeer net uit en had niets van die soort van terugstootende onzindelijkheid, die men in de dorpen van de noord-brabantsche Kempen dikwijls vindt; zijn turkschleêren broek was nog zoo goed als nieuw, de blauwe kiel was helder gewasschen en de omgeslagen hemdsboord hagelwit. Zijne haren waren net uitgekamd en gladgestreken en de klak stond met een zekere sierlijkheid op het hoofd. Dat de jonge man veel werkte bewezen de grove, met eelt bedekte handen en het sterk gebruinde gelaat, maar dit laatste gaf nog iets meer mannelijks aan zijn voorkomen.

‘Mer meskes,’ sprak de moeder, nadat we een poos gezeten waren, ‘wè bende toch groot geworren en wè zie de er goed uit: 't durp

[p. 364]

zal oe nie meer kennen en... en... mer ik durf host nie mit oe over den weg goan, want ge lijkent krek op juffers uit de stad.’

Was het moedertrots of een soort van verwijt in den toon harer stem? De meiskes meenden blijkbaar het laatste, want Gonde, de oudste, antwoordde:

‘Wè za'k er van zeggen, moeder: tante wou mit alle geweld dè we bij hoar in 't durp mooi gekleed gongen en we mosten onze beste spullen oantrekken om noar oe toe te kommen, hoe nooi we 't ok deeën - mer tante is boas, er viel niks teugen te rikkelemeeren.’

‘Nou, meskes, ik meende 't zo èrg nie en as oe hart mer goed veur oe moeder gebleven is, dan doet er al 't andere niks toe.’

prentje ns-kijken, naar f. defregger.

Ik zag twee tranen in de oogen der meiskes blinken en de moeder zag ze ook, want ze stak beiden hare vermagerde handen toe en zou hare dochters ongetwijfeld met innigheid aan het hart gedrukt hebben, zoo de minder geschikte omgeving haar niet teruggehouden had.

Lang en breed werd er over alles gesproken: over de oude bekenden van het dorp, hoe de oogst meê gevallen was, dat de, ‘boekent’ (boekweit) veel beloofde en de aardappels mooi in het loof stonden; broeder vertelde dat er reeds twee melkkoeien op stal stonden en er ook een kalf ‘opgehouwen’ werd en hoe't met ‘Boamus’⁽¹⁾ een jaar werd, dat ze ‘zeuven leu-

(1) St.-Bavo-mis.

[p. 365]

pissen èkkerveld’ en vijf ‘weigrond’ bijgehuurd hadden, zoodat er al spoedig een goed half uur om was en moeder er van begon te spreken huiswaarts te keeren.

Bij die woorden keken de meiskes elkander onrustig aan en nadat ze fluisterend een paar woorden met elkaar gewisseld hadden, stond Mina, de jongste, op en zei:

‘Moeder, 'k had even 'n bodschap te doen en bin over een lutske terug; bruur Knelis zei wel is effen mit me mee willen goan.’

‘Wè's dè, Mien?’ vroeg de moeder, ‘woar mot dè heen, meske! Ge kent ommers in de heele stad gin levende ziel?’

‘Och, moeder, Knelis zal me wel den weg wijzen; 't is een pressante bodschap - tot medeen, moeder!’

‘Nou, zurg dan dè ge sebiet terug zijt, heur!’ hernam de vrouw, en nadat 't meiske zulks beloofd had, vertrok zij met ‘bruur Knelis.’

Nog geen tien minuten later waren beiden inderdaad terug gekeerd; Mina droeg eenpakske onder den arm, dat triomfantelijk geopend werd en nu vertoonde zich voor de verbaasde blikken der moeder een schoone omspelddoek, een bonte voorschoot en een groote lap gekleurd katoen.

‘Wè is dè, meskes, wè mot doar mee gedoan worren?’ vroeg de weduwe haastig.

generaal tergukasoff,
bevelhebber van den russischen rechtervleugel in klein-azië.

‘Dè's veur jou, moeder - alles veur jou!’ riepen mijn beide reisgenooten tegelijk.

‘Veur mijn, kijnders, veur mijn? Mer, dè's veuls te veul en veuls te mooi; dè kan er nie deur, meskes.’

‘Nee, nee, moeder, er is niks te veul veur jou!’

‘O, kek den mooisten wollen neusdoek!’ riep de weduwe, vol bewondering het kleedingstuk in quaestie in de hand nemende. ‘Mer dien kan ik nie droagen - dè durf 'k nie!’

‘Kom, kom, moeder, droagt em mer: jou zei een wollen neusdoek net zo goed stoan as oan 't wijf⁽¹⁾ van den kuiper, die em veur vier joar al droeg.’

‘Nou dan, mit Poaschen en Pinksteren en Korsmis; ik zie wel dè ge oe moeder op deren ouwen dag nog mit geweld greutsig wilt moaken.’

‘En kek is, moeder, wè ik gekregen heb, een echte oliekop!’ riep de zoon uit, zijn moeder een pijp toonende, die hij reeds gestopt en aangestoken had.

‘En veur thuis hebben we ok nog wè,’ vervolgde hij op

de oorlog in het oosten. - circassische opstandelingen in hinderlaag.

(1) Het woord ‘wijf’ of ‘wefke’ drukt in de heidedorpen van Noord-Brabant volstrekt niets verachtelijks uit en is algemeen in gebruik. ‘Het is een net of een flink wijf’ hoort men er menigmaal zeggen, evenals de uitdrukking: ‘hij heeft een best wijf getroffen,’ enz. - Men spreekt er zelfs van het wijf of het wefke van den burgemeester.

[p. 366]

een pakske in zijn breeden kielzak wijzende: ‘de jongens zullen wè blij zijn, heur!’

‘Veur jou heb ik thuis ok nog wè, moeder,’ sprak Gonde, terwijl zij een beurske te voorschijn haalde, dat den welbekenden klank van zilver gaf: ‘we hebben 't veur jou gespoard, moeder.’

‘Meskes, meskes, wè ben ik blij dè ge zo goed veur oe moeder zijt: ik kan het oe nie zeggen.’

‘En vergeet ge de boodschap van uwe tante? waagde ik in het midden te brengen.

‘O, dè 's woar ok, moeder,’ sprak het oudste der beide meiskes, ‘tante heet 'n brief veur oe meegegeven - hier is ie.’

‘Zuster vergit me dan toch nie heelegans:⁽¹⁾ kom, Knelis, kekt is, wat oe tante schrijft.’

De jonge man nam het enveloppe, opende het en haalde er een beschreven papierken uit. Hij las:

‘Zuster! Over uwe kinderen ben ik opperbest tevreden en als een bewijs daarvoor schenk ik u het bijgaande, 'twelk ik hoop, dat gij in gezondheid en genoegen gebruiken zult. Het overige zullen Gonde en Mina u wel mondelings mededeelen.’

De jongeling tastte nogmaals in het enveloppe en haalde er een tweede papierken uit; schielijk ontvouwde hij het en riep:

‘Een bankbiljet, moeder! Menheer, kek is!’

‘Ja, een bankbiljet van honderd gulden,’ antwoordde ik.

‘Wè zegde doar, menheer, honderd gulden!’ riep de vrouw in de hoogste verbazing uit.

‘Ja wel, moedertje,’ hervatte ik, ‘de eerste de beste zal er u honderd blinkende guldens voor neêrtellen.’

‘Hoe is 't meuglijk!’ riep de vrouw de handen in elkander slaande uit, ‘mer nou zijn we rijk, kijnderkes, nou kunnen we mit Boamus onze pacht betoalen en nog een heelen hoop overhouwen toe: die goeie, beste zuster!’

Ook ik nam hartelijk deel in de blijdschap van het gelukkige viertal en toen mijne nieuwe kennissen een poos daarna vertrokken, wenschte ik hun een goede reis en veel geluk. Alvorens afscheid te nemen, moest ik den jongen boer beloven hem en moeder eens te komen opzoeken, zoo het toeval mij in de Acht Zaligheden voerde,'tgeen ik volmondig beloofde.

Tot heden heeft dit toeval zich nog niet voorgedaan en heb ik dus niets meer van het belangwekkende huisgezin vernomen. Mocht ik echter te eeniger tijd aan de Acht Zaligheden een bezoek brengen, dan beloof ik mijne lezers er van op de hoogte te houden.

(1) Geheel en gansch: geheel en al.