De Belgische Illustratie. Jaargang 9

[p. 208]

Mozaiek.

Artesische bronnen in de woestijn.

de zijdeworm.

In de tot Algerië behoorende provincie Constantine, in welke zich de afrikaansche woestijn de Sahara uitstrekt, hebben de Franschen een aantal artesische putten geboord, die eene ware weldaad voor het land zijn geworden. De eerste dezer putten of bronnen werd reeds in 1856 door eene afdeeling van het vreemdenlegioen in de oasis Qued-Nir aangelegd. In mei begonnen, stroomde reeds den 19 juni een watermassa van 4000 liter in de minuut uit de ingewanden der aarde naar boven. De vreugde der inboorlingen was algemeen. Het bericht er van verspreidde zich met snelheid door het geheele land, duizenden kwamen toegestroomd om het wonder te zien en de marabouts zegenden de put en noemden haar de vredes-bron. Later werden nog andere bronnen geboord, die eene grootere of kleinere hoeveelheid water leverden. In de oasis Sidi-Nached, die door de droogte schier onbewoonbaar was geworden, veroorzaakte de boring van de ‘Dankbaarheidsbronnen’ roerende voorvallen. Zoodra de vreugdekreten der soldaten het sein gaven dat het water naar boven steeg, kwamen de bewoners in allerijl toegeschoten en vielen op hunne knieën, terwijl de moeders hare kinderen in het heilaanbrengende water dompelden. De oude sheik van Sidi-Nached dankte, geknield, God en de Franschen voor deze groote weldaad. De bron gaf op een diepte van 54 meters 4300 liters water in de minuut.

Waar een artesische put geboord was, zetten zich de inboorlingen spoedig in hare nabijheid neêr, maakten ze tot het middelpunt van een landbouw-district, legden dorpen aan en zegden aan het zwervende leven vaarwel. De bronnen hebben dus in Algerië een geheele maatschappelijke omwenteling teweeggebracht; voormaals dorre streken leveren thans overvloedige oogsten op en Algerië is de korenschuur van Frankrijk geworden.

Invloed der ballons op de verlichting.

In eene vergadering van het scheikundig genootschap te Newcastle heeft de heer Pattison de volgende mededeelingen gedaan:

Over het algemeen wordt er geen aandacht op geslagen welk een aanmerkelijk verlies aan licht het gevolg is van 't gebruik van glazen ballons, welke zoo algemeen bij gas- of petroollampen gebruikt worden. Door mij genomen proeven met een licht, dat de sterkte van 15 kaarsvlammen had, hebben de volgende uitkomsten opgeleverd:

Lichtgevend Vermogen.		% Verloren licht.
Bloote vlam.	15	Verloren licht.
Met wit glazen ballons:	12.80	14.65
Met matglazen ballons.	11.40	24
Met porceleinen ballons	9.	40

Bij sommige porceleinen ballons vermindert het lichtgevend vermogen zelfs van 8.16 tot 87.4, wat dus overeenkomt met een verlies van 46.60% tot 50.10%.

De ballons hebben echter het voordeel het scherpe licht te matigen en zijn dus weldadig voor de oogen. Onder de porceleinen ballons moet men vooral die vermijden, welke eene grijsachtig witte kleur hebben.

Wat den vorm der ballons betreft, zijn die het verkieslijkst, welke van onder een breede opening hebben, waardoor veel licht op de hand valt en een gedeelte van het licht teruggekaatst wordt.

Wat eene werkstaking kost.

In het engelsche district South-Yorkshire heeft zich eene vereeniging gevormd, ten doel hebbende om zooveel mogelijk de oorzaken van de telkens terugkeerende werkstakingen onder de mijnwerkers weg te nemen. De oprichters zijn daartoe geleid door de inderdaad noodlottige gevolgen van de laatste werkstaking in dat district; volgens eene nauwkeurig opgemaakte statistiek heeft die werkstaking, welke drie maanden duurde, de volgende verliezen toegebracht: aan de spoorwegmaatschappij Manchester-Sheffield-Lincolnshire 1200.000 franken, aan die van Midland 1.700.000, aan de mijnwerkers 5.600.000 en aan de patroons 11.000.000 franken, makende dus een totaal verlies van 19.500.000 franken.

Eene merkwaardige plant op Java.

In de dorre, steenachtige landstreken van het eiland Java vindt men eene plant, die hoogst eigenaardige eigenschappen heeft. Aan iederen bladsteel bevindt zich namelijk een kleine, bekervormige zak, die met een soort van deksel voorzien is. Wanneer het regent of als er dauw valt, openen zich de deksels en de bekers worden met het versche water gevuld, dat de vogels en andere kleine dierkens van deze aan water arme landstreken uitstekend te pas komt. Zoodra de zon schijnt, sluiten zich de bekers zoo vast op elkander, dat van hun inhoud niets kan verloren gaan en de voorraad eenigen tijd behouden blijft.

Militaire uurwerken.

Ieder weet, dat de minuut in zestig seconden verdeeld is; weinigen echter weten, dat men in het einde der vorige eeuw ook uurwerken had, bij welke de minuut in vijf en zeventig seconden verdeeld was. Deze zonderlinge uurwerken waren namelijk bij het pruisische leger in gebruik, daar de pruisische soldaten vroeger vijf en zeventig schreden in de minuut moesten maken en men de exercitiën nogtans naar het gewone uur wilde regelen.

Afrikaansch bijgeloof.

Onze lezers weten, dat het koninkrijk Dahomey, op de westkust van Afrika gelegen, nog altijd door de engelsche schepen geblokkeerd wordt. De bloeddorstige koning van dat negervolk spant natuurlijk alle pogingen in, om die lastige vijanden van zijne kusten weg te krijgen, en daar de macht hem ontbreekt, neemt hij zijne toevlucht tot wreedheden en bijgeloof. Zoo liet hij voor eenigen tijd een groot houten vaartuig bouwen, dat natuurlijk volgens zeer primitieve regelen der scheepsbouwkunst vervaardigd is; wel begrijpende, dat dit schip onder gewone omstandigheden niet tegen het engelsche smaldeel zou opgewassen zijn, heeft hij getracht den ‘geest’ van zijn oorlogsbodem moed en sterkte in te boezemen door een 800tal negers aan hem toe te wijden. De ongelukkigen werden man voor man op het vaartuig gebracht en hun werd een zekeren drank ingegeven. Zij, die den drank in één teug uitdronken, werden als slaven verkocht, maar degenen, die dat niet konden, werden aan den geest van het krijgsschip opgeofferd. Enkele honderden negers zijn onder het zwaard van 's konings beul gevallen; de gevreesde monarch verwacht nu wonderen van zijn schip; misschien hoopt hij wel, dat het gansche engelsche eskader van zijne kusten verjagen zal.

Zonneschermen tot aanduding van den rang.

In sommige streken van Azië dienen de zonneschermen, om den rang aan te duiden van ambtenaren of adellijke personen, evenals bij de europeesche legers de epauletten den rang der officieren aanwijzen. Op het eiland Java heeft men niet minder dan zeven en twintig soorten van zonneschermen, wier kleur door den grooten Raad vastgesteld wordt. De hoogste in rang zijn de bezitters van witte zonneschermen met gouden randen, dan volgen groen, blauw, bruin, enz. met verschillende schakeeringen. Slechts bij de zes hoogste klassen mogen de randen van goud zijn; bij de overigen zijn ze geel. In Siam behoort het gebruik van den zonnescherm tot de voorrechten der kroon. Hij komt op het staatszegel voor, langs beide zijden de pyramidale kroon overschaduwende.