De Belgische Illustratie. Jaargang 9

De indianen van Amerika.

De ontdekking van Amerika is zeker de grootste en belangwekkendste gebeurtenis welke de geschiedenis heeft aan te wijzen. Terwijl de wereld in dien tijd al meende dat zij uitgeleefd had, en de mensch zich beklemd gevoelde tusschen te enge grenzen, verrees daar plotseling uit de baren eene nieuwe wereld, toegerust met een geheel anderen plantengroei en eene andere cultuur, bevolkt door een geheel andere diersoort, bewoond door een geheel ander menschengeslacht dan die de verschrikte zeevaarders waar ook elders aanschouwd hadden. Wel moet het eene wondere gewaarwording zijn geweest waarmede de gezellen van Columbus voor het eerst de stranden van Amerika betraden. Dat zand, waar zij voor het eerst hunne voeten indrukten, was nog versch als pas gevallen sneeuw van iederen vreemden indruk; nog nooit hadden de golven zulke gevaarten aanschouwd als thans haren schoot openscheurden, en de schitterende vogels, zich wiegelend op de takken der bananen en broodbootuen, giggelden hunne nieuwsgierigheid uit bij het zien van die vreemde, geharnaste mannen die daar met den donder aanrukten en overal waar zij den voet zetten, het land in bezit namen, in naam van Hunne Majesteiten Ferdinand en Isabella.

Het was als een droom, als een fabel, en wij kunnen ons begrijpen welk een overweldigenden indruk het op Europa maakte, toen de mare rondging, dat er een nieuwe wereld ontdekt was. Het was een gevoel vol twijfel, vol angstige ontsteltenis, alsof hier eene heiligschennis gepleegd was, alsof iets, wat voorbestemd was voor eeuwig onbekend te blijven, door eene stoute menschenhand eensklaps aan het licht was gebracht. Toen men zekerheid bekomen had, dat het geen droom was, toen men de bewijzen, hoe waarachtig en wezenlijk alles was, uit de vreemde landen zelfs meêbracht, maakte het gevoel van twijfel plaats voor dat der nieuwsgierigheid, en de wereld werd aangegrepen door een onweêrstaanbaren drang, om met eigen oogen te zien wat men tot nog toe nauwelijks had kunnen gelooven. Deze drang werd nog door andere gevoelens aangevuurd. Het gerucht liep - en reeds waren schepen met gouden staven geland - dat met de ontdekking van Amerika ook de steen der wijzen gevonden was - dat het land een enkele goudmijn was, en dat wie den moed had zich voor die verre oorden ia te schepen, zeker was van als een schatrijk man terug te keeren. Daarbij kwam de zucht tot het avontuurlijke, tot het geheel onbekende, de vijftiende eeuw in zoo hooge mate eigen, en die zoowel ouden als jongen lust deed scheppen in alles wat gewaagd was, in alles waaraan gevaren verbonden waren. Het nieuw ontdekte land werd dus overstroomd door een zwerm avonturiers die in geen enkel opzicht de bloem der europeesche bevolking vertegenwoordigden. De eenige aandrijving van de meesten was in den kortst mogelijken tijd goud genoeg bijeen te zamelen en dan naar Europa terug te keeren. Over de rampzalige bewoners brachten zij dood en ongeluk, moord en verwoesting; toch stonden deze ruwe benden, die geen ander gevoel hadden dan gouddorst, elkander als bondgenooten ter zijde en reeds toen werd de eerste hand gelegd aan de uitroeiing eener bevolking, welke thans nog slechts de krachtige hand der amerikaansche regeering vordert om een voldongen feit te zijn.

Hier is het de plaats, een en ander te zeggen over het menschenras dat ten tijde van Columbus Amerika bewoonde en thans nog slechts voortleeft in sommige stammen, waarvan de oorlogzuchtigste, als de Sioux, nog altijd den grond betwisten aan de vreemde overheerschers.

Over dit menschenras en zijne afstamming is door de geleerden reeds veel geschreven, zonder dat men nog volkomen zekerheid heeft gekregen. Sommigen vermoeden dat Amerika vroeger tot Azië behoord heeft. Een der vulkanische omwentelingen, waarvan de sporen in de aardlagen als anderszins nog zichtbaar zijn, zou deze twee werelddeelen van elkander hebben losgescheurd, zoodat de bewoners van Azië en Amerika oorspronkelijk tot één menschenras behoorden.

Het waren onbeschaafde maar vriendelijke en zachtaardige menschen waarmede Columbus en zijne gezellen het eerst kennis maakten op het eerste veld hunner ontdekking, San-Salvador. Rood, in de nuanceering van brons overgaande, was de kleur hunner huid, en hunne vreedzame geaardheid had veel overeenkomst met die der Hindoes. Op zijn verdere tochten de Caraïbische Zee binnendringende, vond hij een ander menschensoort, oneindig wilder en ruwer, waarvan sommige stammen zelfs menschenvleesch tot hun ontbijt en middagmaal gebruikten en kannibalen genoemd werden.

Het was echter slechts aan zijne opvolgers voorbestemd het eigenlijke Amerika te ontdekken. Pizarro en Cortes waren de eersten die ons het vasteland van Amerika ontsloten en door de verovering van Mexico en Peru den eersten grondslag legden tot geheele verovering van het nieuw ontdekte werelddeel. De Azteken, de bewoners van Mexico, waren een volk dat reeds een aanzienlijken trap van beschaving bereikt had, zooals nog blijkt uit sommige overblijfselen hunner bouwkunst, welke veel overeenkomst heeft met die der Egyptenaren, waarom men dit volk ook de Egyptenaren der nieuwe wereld genoemd heeft.

[p. 60]

Peru genoot een nog hoogeren bloei, en Prescot heeft ons in zijne Geschiedenis van Peru vóór de verovering door Pizarro de bewijzen overgelegd, hoe ver het dit volk reeds gebracht had in de werken des vredes, hoe voortreffelijk zijne staatsinstellingen waren, hoe kunsten en wetenschappen daar reeds een zekeren trap van volmaaktheid bereikt hadden. Hoe jammer is het voor de oorspronkelijke geschiedenis van Amerika, dat ook over deze rijken, welke ons veel hadden kunnen verhalen van den grijzen voortijd, de verwoesting is heengegaan. Zonder twijfel bevatten Mexiko en ook Peru de oorkonden van hunne opkomst, van hunne ontwikkeling en bloei, maar de vlammen, welke de stad Mexico tot den grond toe verwoestten, hebben al deze bewijzen vernietigd en de woeste avonturiers, die slechts naar goud zochten, hebben later het hunne gedaan om de sporen van geschiedenis of verleden uit te wisschen.

franciscus de borgia bij het lijk van isabella, naar laurens.

Wat de overige bevolking van Amerika betreft, deze toonde zoowel door hare levenswijze als door hare indeeling in stammen eene sprekende overeenkomst met de eerste bevolking van Europa. Wanneer men een historischen atlas ter hand neemt, dan ziet men op de kaart van Europa ten tijde der volksverhuizing een mozaïek van verschillende stammen, aan wie op de kaart een vaste woonplaats is aangewezen, maar die in de wezenlijkheid geen vaste woonplaats hadden, nu hier dan daar hunne tenten opsloegen en die de bijbelsche spreuk, waarin het leven vergeleken wordt bij een reis van de

[p. 61]

wieg tot het graf, in hare letterlijke opvatting verwezenlijkten. Hetzelfde was het geval met de oorspronkelijke bewoners van Amerika. In de maagdelijke bosschen, in de uitgestrekte prairieën en savannen zwierven zij rond, de wilde, oorlogzuchtige stammen, hetzij op het oorlogspad, hetzij op de jachtvelden. Iedere stam had zijn hoofd, sachem geheeten, die door andere, mindere hoofden werd bijgestaan; de waardigheid van hoofd was erfelijk in den stam. Tot sachem werd slechts hij verheven die door jaren, oorlogsdaden en ondervinding boven alle andere hoofden uitstak. De raadsvergaderingen, waarin over vrede of oorlog en andere aangelegenheden van den stam werd gehandeld, werden gehouden rondom een groot vuur, en als zinnebeeld der onderlinge eensgezindheid en ook als zinnebeeld van vrede en vriendschap, gold de pijp, die eerst van mond tot mond rondging, voordat de vergaderde hoofden hunne meening over de ter behandeling gegeven punten uitspraken.

Hun godsdienst bestond in het vereeren van het Hoogste Wezen, waarvan iedere stam zijne eigene gedachte en opvatting had; hunne godsdienstige plechtigheden bestonden in eenige symbolische handelingen en het gemeenschappelijk verrichten van een gebed bij zonsop- en ondergang. Zij geloofden aan de onsterfelijkheid der ziel, en de wijze waarop zij zich het leven na den dood voorstelden, had veel overeenkomst met die der oude Germanen: het was slechts eene voortzetting van het aardsche leven, en de jachtvelden, waarin zij gedurende hun leven zooveel vermaak geschept hadden, vonden zij ook na hun dood weêr.

kardinaal antonelli.

De werken des vredes, zoowel als de huiselijke verrichtingen, lieten zij geheel aan hunne vrouwen over, die bovendien weinig beter behandeld werden dan slavinnen. Oorlog en jacht beschouwden zij als de eenige hen waardige bezigheden. Evenals bij de oude aziatische volken de buit en de wapenen der overwonnenen als zinnebeelden der overwinning golden, was het bij hen de scalp, of de schedelhuid van het hoofd des verslagenen gerukt, die zij als wapentropee aan hun gordel hechtten. Hoe meer scalpen een krijger in zijn hut of wigwam kon toonen, hoe hooger hij bij zijn stam stond aangeschreven. Deze stammen leefden onderling

ontploffing van granaten op het plein san-gil te madrid.

presidentsverkiezing in de vereenig de-staten. voor een dagbladbureau.

ontscheping van hengsten te melbourne.

[p. 62]

voortdurend in oorlog en de prairieën waren een eeuwig slagveld. De eerlijkste dood voor hen was een krijgsmansdood, en de jonge krijger die op het oorlogspad gevallen was, werd niet zoo zeer beweend als wel benijd.

De Indiaan is zwijgend van natuur, zijn moed en doodsverachting zijn spreekwoordelijk, maar niet minder bekend zijn zijne listigheid en sluwheid. Ieder hoekje, ieder plekje van de begroeide velden waarin hij zich beweegt, zijn hem vertrouwd; hij zal u zeggen wie dien tak gebroken heeft; mensch noch dier kunnen voor hem hunne sporen verbergen; van de duizenden geluiden, welke uit de eindelooze vlakten opstijgen, weet hij van elk geluid in 't bijzonder rekenschap te geven; waar hij niet zeker weet, vermoedt hij, en dat vermoeden brengt hem meestal tot gewisheid. Er is dan ook geen gevaarlijker vijand denkbaar dan de Indiaan, maar even trouw in nood en dood is hij, wanneer men eenmaal zijne vriendschap gewonnen heeft.

De Indiaan is gewoon, wanneer hij ten oorlog trekt, zich te beschilderen; bij sommige stammen, vooral in Zuid-Amerika, is het tatoueeren ook in gebruik. Dat noemt hij zijn oorlogsverf. Vrede duidt hij aan door het begraven - oorlog door het opgraven van de oorlogsbijl.

Toen deze Indianen, eenmaal van hun schrik bekomen, aan het gelaat der blanken waren gewoon geraakt, toen zij de overtuiging hadden gekregen, dat deze overzeeschen niet als vrienden maar als veroveraars hunne prairieën en savannen binnendrongen, ontstond er een oorlog op leven en dood, eene verdelgingskrijg tusschen twee rassen, welke reeds eeuwen aanhoudt en zonder twijfel over korter of langer tijd eindigen zal met den geheelen ondergang van het roode menschenras.

De vroegere geschiedenis der amerikaansche koloniën is eene geschiedenis van een voortdurenden strijd, van eene eeuwige bloedstorting tusschen blanken en roodhuiden. Wee de karavaan die zich ongedekt en ongewapend in de prairieën durfde wagen, wee het dorp dat zijne huizen niet als bolwerken had ingericht. Men wist het, dag en nacht werd men door de loerende oogen der onophoudelijk rondzwervende Indianen bespied, en wee de karavaan, wee het dorp dat zich op zijne vermeende veiligheid meende te mogen verlaten of voor een oogenblik de zoo gebiedend gevorderde waakzaamheid achterliet. Als een zwerm duivels kwamen zij uit het dichte struikgewas opzetten, de roode mannen op hunne wilde paarden, de tomahawk in de vuist, den wilden oorlogskreet uitstootende. Gelukkig dan nog degenen die onder hunne slagen vielen, want honderdmaal ijselijker dan de dood was het, door deze wilden gevangen genomen te worden. Voor ontkomen was geen kans en de ongelukkige was onherroepelijk bestemd voor den folterpaal, waar hij onder de uitgezochtste martelingen den geest zou geven.

Onze gravure stelt ons zulk een overval voor - het is een karavaan die zich in de wildernis gewaagd heeft en door de roodhuiden wordt overvallen. Radelooze angst ligt er in de trekken der vrouw, die reeds doodsangsten lijdt alvorens te sterven, voor het lot beducht dat niet slechts haar maar ook hare kinderen te wachten staat, en met een door de ontzetting verwrongen gelaat het schouwspel der verwoesting om zich gadeslaat. De mannen laden in zwijgende wanhoop hunne geweren; al weten zij dat zij sterven moeten, toch willen zij hun leven zoo duur mogelijk verkoopen; op den achtergrond stormen zij op hunne paarden aan, de bloeddorstige wilden, hunne lansen zwaaiend en elkander tot den moord aanhitsend.

Het is eene schilderij vol ontzetting en schrik, een van die sombere tableaux waarvan men niet weet of men ze verheven of verschrikkelijk kan noemen.