De Belgische Illustratie. Jaargang 8

Jagers en stoopers.
Novelle van Fr. Schnettler, Pr.

De mislukte vangst.

Opgewekt en vroolijk stapten twee jagers door het donkere bosch; opgeschoten, ranke beuken en hooge, knoestige eiken vormden de pijlers van dezen reusachtigen tempel. Het nachtelijk donker bedekte nog het onderste gedeelte der stammen; als verdachte schuldigen staarden zij spookachtig om zich heen, alsof zij beangst waren voor den aanbrekenden morgen. De helle schemer des daags, het bleeke purper van het morgenrood stortten zich uit over het frissche groen van het jonge loof en teekenden als met een tooverpenseel kleurrijke figuren op de stammen dezer boschreuzen. Een ree sprong schuchter te voorschijn en verdween in het struweel; de vogelen verhieven hunne stenmen om den Schepper hun morgengebed toe te zingen.

Niets is meer in staat het voelende menschenhart hemelwaarts te trekken en het gemoed te verheffen dan een schoone morgen in de lente buiten in Gods vrije natuur, boven alles echter in de plechtige hallen van een lommerrijk bosch. De stille schemering daar binnen, de zachtkens wegsmeltende kleuren stemmen het gemoed vroom en ontvankelijk, de ranke boomen treden op den voorgrond als wilden zij met opgeneven vingers den blik van de aardsche zorgen naar boven heffen, het hart voor het verhevene bezielen en tot edele daden en moedig handelen aanzetten. Het bosch gelijkt een reusachtigen gothieken tempel, waar omgekeerd de ranke pijlers, de trotsche gewelven, de gesneden zuilen, het sierlijke loofwerk, het kunstig aangebracht kleurlicht der vensters - wat alles ons in een gothieke kerk zoo machtig verheft en tot bewondering opwekt - ons onwillekeurig aan het oorspronkelijk model, een reusachtig bosch herinneren.

De twee wandelaars echter hadden geen tijd voor zulke beschouwingen. Zwijgend gingen zij voorwaarts; met onderzoekende blikken monsterden zij hunne omgeving.

‘Spoedig zijn wij bij ons doel,’ zegde de oudste der twee boschwachters. ‘Thans geldt het oogen en ooren de kost te geven wanneer wij ons weer niet te vergeefs willen moê loopen.’ Daarbij nam hij de sierlijke jagersbuks van zijn schouders op en beproefde den slag, spande den haan en overtuigde zich dat het geweer in orde was.

‘Men moet op alles gevat zijn!’ antwoordde zijn metgezel, oogenschijnlijk een aankomende houtvester met een ietwat vreemd klinkend accent. ‘Deze schurken laten niet met zich spelen.’

‘Van morgen moet hier wild passeeren,’ zegde de andere boschwachter, ‘en wanneer mijne ondervinding mij niet geheel en al bedriegt, dan zullen wij ook stroopers aantreften. Morgen is het in de stad schuttersfeest, dan hebben de kasteleins wildbraad noodig en zij betalen het goed. Daarvoor alleen wagen het sommigen.’

‘Gisteren avond ontwaarde ik bij Hulsberg een geheelen troep grof wild en ik wil wedden dat het zich hierheen begeven heeft om het jonge, sappige gras af te vreten.’

Zij traden nu uit het bosch.

De zon ging juist op en hare eerste stralen vielen op een breede uitgestrektheid jong hout. De lange grashalmen met hunne dauwdroppels kwamen hun voor als snoeren van blinkende peerlen; de met dauw beperelde weefsels der woudspinnen schemerden als stralenkransen; diamantdroppels glinsterden op ieder blad. Een hellende vlakte, bezet met jonge beuken en eiken, en rechts en links verstrooide elzen- en wilgen boomen vormde den overgang van het bosch tot een klein dal, dat door een heldere beek doorsneden werd. Aan den anderen kant verhief zich een steile bergrug met jonge dennen beplant wier donkere kleur schilderachtig afstak tegen het hel-groene loof. Kleiner en grootere grasvlakten slingerden zich langs de beek en grepen als armen diep in het jonge houtgewas, voor herten en reeën een welkome voedingsplaats. Zoo wisselde hier bosch en vlakte; men kon zich geen beter kwartier voor grof wild denken.

Rechts en links rondziende en de vlakte zooveel mogelijk vermijdend, stapten de beide jagers door het beschreven tooneel. In het midden echter hielden zij halt. Een oude eikenstam bood een geschikte zitting aan; het binnenste gedeelte was vergaan, de buitenrand had jaren lang aan de stormen en weêr weerstand geboden en men kon uit den geweldigen omvang besluiten welke dikte deze, misschien voor meer dan honderd jaar gevallen, boschreus moest gehad hebben. Zij zetten zich neêr en staken hun korte jagerspijpen aan. De buks in den arm, zaten zij onbeweeglijk daar en schenen geheel oor en oog. En werkelijk was dit plekske als om te spionneeren gemaakt. Kort, opgeschoten struweel verborg de plaats voor de nieuwsgierige blikken; een kleine grasvlakte strekte zich van de anderen zijde tot aan het bosch uit; aan den andere kant kon men door het ijl geworden elzenbosch de gansche vlakte tot aan de beek en de dennen overzien.

Alles wat de ruimte tusschen de beek en de dennen door moest, kon zich voor hun rondzienden blik niet verbergen.

Terwijl de jagers na de morgenwandeling zich een uurtje rust gunnen, kunnen wij de gelegenheid nemen hun voorkomen wat nader te beschrijven.

Kleeding en uitrusting deden bij den eersten oogopslag den boschwachter kennen en schenen voor een geheel leven in het bosch dienst te kunnen doen. De grijze jas verschilde weinig van de kleur der boomen en schutte tegen weêr en wind; een groene kraag en groene omslag duidden den jager aan. De groote knoopen aan de jas vertoonden allerlei soort van jachtdieren en het wapen der grafelijke familie wie de uitgestrekte bosschen toebehoorden. De sterke, met nagels beslagen jachtschoenen waren nat van den dauw. Behalve hunne buksen droegen beiden nog een leêren halster of tesch als bergplaats voor munitie, ontbijt en hartsterking; een stevig jachtmes met hoornen hecht stak daarneven. Een stok met hertshoornen greep en ijzeren beslag kon tot een vast steunpunt en goed wapen dienen.

De oudste van deze twee was de houtvester Buchholz uit het naburige dorp Hannethal. Het was een krachtige figuur, lang en rechtop, vol krachtig als de eiken van 't bosch. Menige storm was over hem heengegaan in de zestig jaren die hij doorleefd had, zonder zijn sterk lichaam te. buigen. Bijna zijn geheel leven had hij in het bosch doorgebracht. Den vroolijken zangers der murmelende beek, den vluggen wind had hij vroolijken levenslust en opgewekten zin afgeluisterd; in de eenzaamheid van het stille bosch, tusschen die hooge beuken en knoestige eiken, had hij zich een vastberaden karakter, een ijzeren taaiheid van wil en ruwe natuurlijkheid eigen gemaakt. Een zware baard, rood en wit gespikkeld, omlijstte zijn door de zon verweerd gelaat; een groene hoed, met veêren en hertenbaard versierd, bedekte het geheel vergrijsde hoofdhaar; uit al zijne trekken sprak een krachtige en gezonde natuur en ongeveinsde goedhartigheid; het zwarte oog spatte vuur en leven.

Zijn metgezel was een nog jonge man, die de grens der dertig nog niet overschreden had.

Het militaire voorkomen, dat wil zeggen, de gekrulde knevel, het kort afgeknipt haar met de onontbeerlijke lokken om de slapen, boven alles de soldatenmuts en soldatenhouding gaven bij den eersten oogslag te kennen dat hij den soldatenrok nog niet lang had uitgetrokken.

Hij was geen Hannethaler van geboorte. Zijn vader was een Sileziër van de Boheemsche grenzen, genaamd Kamper. Toen de spoorweg door het stroomdal gelegd werd, was hij met zijn toen ter tijd pas tien jaar ouden zoon Willem als zoovele ‘Sileziërs’ daarheen getrokken, had een korten tijd aan den aanleg der spoorlinie meêgeholpen en was daarna in het dorp aan de tering gestorven.

Een welgestelde boer van het dorp nam den vreemden knaap tot zich en voedde hem op. Aan de boerderij was hij gebleven en van ganzendrijver tot koeherder, van koeherder tot stalknecht, van stalknecht tot rijknecht geavanceerd. Toen de boer dood was, was hij met diens zoon Johan, die met hem opgevoed en van denzelfden leeftijd was, in onmin geraakt en had daarop de boerderij verlaten. Een korten tijd had hij daarop in het bosch gewerkt en later bij de jacht en boschwachtersarbeid geholpen tot hij zijne drie jaren dienen moest. Daar hij bij de jagers gediend had, iets van het boschwezen verstond en daarbij niet zonder hersens was, nam de graaf hem als jager in dienst en gaf hem aan den houtvester Buchholz tot medehulp. Hij woonde bij den houtvester op een grafelijk erf, maar at in zijn eigen herberg. De strooperij had in den laatsten tijd in de grafelijke bosschen zoozeer toegenomen en werd van de zijde der naburige stad zoo overmoedig gedreven, dat jongere krachten noodig waren om deze euveldaden te keer te gaan.

Willem was groot en rank opgegroeid. Hij was een schoon man geworden; het beeld van den haveloozen Sileziër-knaap was in den man geheel verloren gegaan. Wanneer hij in zijn engsluitend jagerspak, met zijn militairen stap de dorpsstraten door naar het bosch ging, loerde menige dorpsschoone door het vensterglas of door de op een spleet staande deur, zag hem na tot hij in het bosch verdwenen was en zou, schoon zij het ook niet bekend zoude hebben, er volstrekt niets op tegen gehad hebben wanneer hij haar tot zijn vrouw had uitgekozen. Hij hield echter weinig vriendschap in het dorp, evenmin met de Schoonen als met de boerenknapen, en wie hem van meer nabij had leeren kennen, hield zich gaarne op een afstand. Men gaf hem na dat hij listig, vol streken en zoo haatdragend was dat hij het nooit vergaf wanneer iemand hem beleedigd had. Hoe het ook zij, een waarachtigen vriend bezat hij niet, men liet hem links liggen gelijk hij zelf ook ieder rustig zijn weg het gaan. Wie eenigszins de gave van opmerken verstond, kon in den vinnigen oogopslag en in den loerenden blik een bevestiging van dit vooroordeel vinden, en werkelijk had het aangezicht van den jongen jager iets valsch en achterhoudends, dat geweldig tegen het oprecht en open gezicht der landlieden afstak. Het is waar, de West- falers zijn zonder twijfel gemoedelijke lieden, tegen vreemdelingen echter wat teruggetrokken, en zulk een wedervaren kan den jongen, in het dorp achtergebleven knaap vooringenomen en

[p. 312]

stug gemaakt hebben; maar ook even zoo waar is het dat de vooringenomenheid van het landvolk meestal grond heeft en dat aan hun algemeen oordeel veelal een waarheid tot grondslag ligt.

Bijna een uur zaten de beide jagers zwijgend op den verweerden boomstam; onvermoeid dwaalde het snelle valkenoog van den boschwachter over de voor hem liggende vlakte; peinzend staarde hij de blauwe rookwolkjes van zijn pijp na, die zich kringelend in de heldere lucht verloren.

De jager Willem scheen slaperig na te zitten denken; slechts de loerende blik, dien hij van tijd tot tijd bliksemsnel op den boschwachter richtte, bewees dat hij zijn eigene gedachten had.

‘Op het oogenblik is niets in 't zicht,’ zegde de houtvester en stond op. ‘De schurken zijn zeker hier. Zij zullen ons toch niet bemerkt hebben! Laat ons wat verder in het bosch gaan naar de oude mijlpaal daar beneden. De jonge klaver, die daar gezaaid is, lokt het wild.’

HET DUIKERTOESTEL.

Zij braken op. Gemakkelijk en licht bewogen zij zich door de struiken.

‘Halt!’ zegde de boschwachter. - ‘Ziedaar!’

Hij stond voor een tamelijk betreden pad dat door het bosch liep. Het was het zoogenaamde Marketentsterspad, dat het dorp aan de andere zijde van het gebergte met de stad verbond. Hij bezag nauwkeurig eenige voetsporen, die op den vochtigen bodem waren afgedrukt. ‘Het spoor is nog versch, van dezen morgen..... en laarzen; het zijn weêr stroopers uit de stad en zij kunnen niet ver zijn.’

‘En ziedaar - twee duidelijk ingedrukte sporen - het moeten twee stroopers zijn - de dauw toont aan dat het nog pas is getreden en het neêrgebogen gras heeft zich nog niet weêr opgericht.’

‘En naar onder leidt het spoor heen,’ zegde de houtvester en zag meteen naar zijn buks en volgde de richting naar beneden.

‘Zie, weêr een teeken. Wij zijn op een nog versch spoor.’ Een pas afgebroken beukentak lag, met het afgebroken eind de ingeslagen richting aanduidend, op den weg. Afgebroken of afgeknotte takken dienen den jagers en wilddieven tot wegwijzers.

‘Dat de duivel de schurken hale,’ bromde de houtvester. ‘Daar is weêr een spoor in den dauw. Hij schijnt den geheelen omtrek doorgezocht te hebben.’

De weg leidde naar een open vlak. Zij bogen zijwaarts naar het bosch uit om dit te mijden.

‘Zacht, zacht,’ fluisterde de boschwachter, ‘het komt mij voor dat ik iets hoor.’

Als katten slopen zij voorwaarts. Zij waren juist in het midden van het bosch, toen er eensklaps een schot viel. Pif, paf! Twee schoten vielen; langzaam stierf de echo weg. Verschrikt brak een troep wild zich een baan door het struikgewas. ‘Voorwaarts, eer zij opnieuw laden.’ Een sprong, en hij was op de open plek, de jager Kamper hem achterna. Twee kerels verdwenen aan den anderen kant in het bosch.

De kruitdamp loste zich langzaam in de lucht op.

‘Willem! vlug naar de vlakte! anders ontkomen zij ons door het dennenbosch.’ Willem ijlde voorwaarts om hun den weg te versperren. Toen hij aankwam, verdween juist de laatste in de schaduw van het ondoordringbare dennenbosch.

‘Sakkerloot!’ riep de jager, en een echt jagersvloekwoord klonk door de lucht zoodat de echo het ‘duizend donders’ dubbel en drievoudig terugkaatste.

‘Daar mat men zich af, gunt zich dag noch nacht rust en wanneer men het duivelspak eindelijk bij den kraag heeft, dan springt het een, twee, drie door de dennen en weg is het.’ En bij de laatste woorden stiet hij van ergernis met de buks op den bodem, zoodat de vochtige kleigrond rondom hem heen spatte. ‘Daar zou men bijna de koorts van krijgen, te denken dat men in de onmogelijkheid is den schurken een handvol kogels in het lijf te jagen.’

‘Hebt gij geen van hen herkend? Dat kon ons misschien op het spoor brengen,’ vroeg de jager.

‘Wat? Herkend? Ken maar eens een dier schurken! Baarden hadden zij, allebei, maar of die van haar of van vlas of van berkenmos zijn, weet ik niet. Het is om uit zijn vel te springen. Dat loopt hot en her, alle zondagen naar de stad, in de meest afgelegen kroegen, ziet toe, luistert, overlegt totdat men op het laatst in alle knepen thuis is, en wanneer het op een treffen aankomt, maakt de eene zich zwart of doet een valschen baard om en wanneer men komt aanloopen, kent men hen niet eens. De schurken van daar even heb ik.echter nog niet in het bosch gezien.’

‘Zullen wij het dennenbosch niet eens doorsnuffelen? - ik zal er in gaan en gij zult toezien of geen van beiden er uit komt.’

‘Dat kan alles niets helpen. De schurken zijn ons veel te veel voor en lachen ons misschien nog op den koop toe uit.’

Nog lang bromde de oude zoo voort eer hij in staat was zijn woede te verkroppen. Toen begonnen zij het stuk wild te zoeken dat de stroopers onder schot genomen hadden. De stukken der laadproppen op den grond gaven de richting aan waarin zij zoeken moesten. Spoedig vonden zij ook in het jonge gras sporen van bloed. ‘Het dier heeft sterk gezweet, zeer sterk,’ zeide de boschwachter en vervolgde de bloedsporen, die zijn jagersoog zonder moeite op den bodem en aan de bladeren der struiken gewaar werd.

‘Het moet niet ver geloopen zijn.’

Bijna honderd schreden zijwaarts vonden zij het wild, eene vette hinde. Willem sprong met den blooten hartsvanger er op aan en wilde het afmaken. De houtvester hield hem echter terug. ‘Halt, dan merken de schurken dat wij het dier gevonden hebben. Wij zullen wachten tot zij den buit komen halen, en hen dan overrompelen.’

Zij legden zich, door het bosschage gedekt, in de nabijheid van het gevelde wild op den loer.

‘Als ik aan onze mislukte vangst denk, dan zou ik mij zelf wel voor het hoofd willen slaan. Wanneer wij eens scheidden en één hun den weg versperde, dan hadden wij ze.

‘Het geeft altijd eenige vrees onder het korps, wanneer er een paar betrapt worden,’ merkte de jager aan.

‘Zij laten het toch niet. Als wij tien stroopers betrappen, vangen twintig anderen weêr hetzelfde handwerk aan. De graaf voedt het wild op en zij schieten het.’

‘Ik geloof toch niet dat zoo'n kerel alleen van stroopen leven kan.’

‘Zeker leven zij er van. Zij bekommeren zich om geen jachttijd en schieten er maar op los zooals het hun voorkomt. En wanneer zij er niet goed van leven, leven zij er slecht van. Er zijn in de stad zooveel leêgloopers, die den lieven dag niet tot den avond weten te brengen en zich alleen op stroopen toeleggen. Zoo vrij rond te loopen is aangenamer dan arbeiden. En in de hôtels der stad vinden zij een gereeden aftrek voor hun waar. Dezen zijn blij wanneer zij wildbraad bekomen kunnen en varen ook goed bij den handel. Of het gestroopt is of niet, het smaakt altijd goed. En niet alleen bedorven ambachtsliê en arbeidschuwe daglooners stroopen, ook het heerenvolk doet meê.’

‘Dezen gaan slechts uit liefhebberij en voor hun genoegen en daarbij richt zoo'n zondagsjager niet veel schade aan.’

‘Heel goed; in het eerst gaan zij allen dezen weg op, maar zij laten toch niets liggen van wat zij schieten, en heeft men eens een gelukkig schot gedaan, dan is men er zoo spoedig nog niet af.’

‘Met dezen kan men echter gemakkelijker klaar komen. Zij zijn zoo brutaal en gewetenloos niet als een strooper van beroep.’

‘Het zou wat! Wie zich met strooperij afgeeft, moet op alles gevat zijn. Zij maakt iedereen tot een schurk, al ziet hij er ook niet naar uit. Ik vertrouw er geen een zoolang hij een buks in handen heeft.’

(Wordt vervolgd.)