De St. Pieterskerk te Rome.
Men kan de kerken van Rome in drie klassen verdeelen: 1° de patriarchale of meerdere basilieken ten getale van vijf: St. Pieter op het Vatikaan, St. Jan van Lateranen, St. Paulus-buiten-de-muren, St. Maria-Maggiore en St. Laurentius-buiten-de-muren.
Die vijf kerken dragen den titel van patriarchale ter eere van de patriarchen van Rome. Konstantinopel, Alexandrië, Antiochië en Jerusalem; 2° de mindere basilieken, waarvan de voornaamste zijn: die van het H. Kruis in Jerusalem, de HH. Apostelen, St. Agne-buiten-de-muren, St. Sebastiaan, St. Cecilia, St. Clemens; 3° de gewone kerken.
Onder deze allen is de St. Pieterskerk de grootste en prachtigste.
Deze grootsche basiliek werd gebouwd volgens de plannen van den beroemden Michel Angelo Buonarotti, die op verzoek van Paulus III uit liefde tot God, de H. Maagd en den vorst der Apostelen de leiding op zich nam.
Volgens het plan van Michel Angelo, zou de basiliek den vorm van een grieksch kruis hebben en de dom door reusachtige muren in plaats van door zuilen gedragen worden.
Na zijn dood werd zijn plan aanmerkelijk gewijzigd, zoodat de basiliek de gedaante kreeg van een latijnsch kruis. Daardoor beantwoordde het gebouw wel aan de vereischten van de groote plechtigheden der katholieke Kerk, maar het verloor merkelijk in een ander opzicht.
Daar de groote lijnen zich niet verlengen en door de zijbeuken het gezicht afgetrokken wordt, schijnt de basiliek minder groot dan zij inderdaad is. Slechts wanneer men eenigen tijd het oog op het gewelf laat rusten, krijgt men een denkbeeld van de reusachtige afmetingen. Paus Urbanus VIII wijdde de basiliek den 18 november 1626 plechtig in.
Op het einde der XVIIe eeuw, toen zij nog niet geheel voltooid was, waren de kosten reeds tot 250 millioen francs gestegen. Het jaarlijksch onderhoud kost 160.000 francs. De lengte van het gebouw is binnenmuurs bijna 187, de breedte van het transept 137, de hoogte van het middenschip 45, en zijne breedte 25 meters; de koepel eindelijk verheft zich 117 meters boven den beganen grond.
De talentvolle schrijver Louis Veuillot roept in zijn Parfum de Kome in geestdrift uit: ‘Geschiedenis, wetenschap en kunst in hare geheele uitgestrektheid; de rijkdommen der natuur, de ontwerpen en werken der menschen in hun geheelen omvang zijn hier vereenigd, om van den Kristus, den Zoon Gods, te getuigen, om Hem te zegenen en te verheerlijken. Het onvergelijkelijk koor van al die stemmen is de St. Pieter. Welk een onmetelijk vraagstuk, wat grootsche indeelingen, welke eene orde allerwegen, en welk een rijkdom van gedachten in die wondervolle eenheid!
Van de standbeelden der beide groote keizers, Konstantijn en Karel den Groote, die als zegevierende wachters onder den zuilengang geplaatst zijn, tot aan het altaar, waar het lichaam van den Vorst der Apostelen rust; van de Loggia, waar de zegen over de stad en de wereld urbi et orbi gegeven wordt, tot aan het hoofdeinde der basiliek, waar de Stoel van den Visscher wordt bewaard en onderstennd door de groote Kerkleeraren van het Oosten en het Westen; van de obelisk van Nero, op het voorplein opgericht, tot aan het kruis, dat op den koepel schittert, is er geen steen in dien berg van glorie, die niet op zijne plaats is, die niet een krachtig en verheven woord uit; Rome, dat het heelal vertegenwoordigt, is in de St. Pieter; en de St. Pieter verkondigt aan Rome en de wereld den zegepraal des Kruises over beiden’
Vier en twintig heilige Pausen, waaronder de H. Gregorius de Groote en de H. Leo I, de overwinnaar van Attila, rusten rondom Petrus' grafstede. Ook het lichaam van den H. Gregorius van Nazianze en van den H. Chrysostomus rusten met die van talrijke andere Heiligen onder verschillende altaren.
Elf zuilen van den tempel van Jerusalem verrijken dien van het Nieuwe Verbond; tegen een daarvan heeft de Zaligmaker geleund, toen Hij in den tempel het volk leeraarde.
Het Volto Santo, een oorspronkelijk afdruksel van het gelaat des Zaligmakers op den zw etdoek van de H. Veronica, de Lans, waarmede de zijde van den Verlosser der wereld werd doorstoken, groote relikwieën van het H. Kruis, de Stoel van den H. Petrus en ontelbare andere den katholieken zoo dierbare overblijfselen van den God-Mensch, de H. Moedermaagd en de Heiligen worden in de St. Pieter bewaard. De menigte kapellen, altaren, standbeelden, grafmonumenten, schilderstukken, mozaïk werken, enz. munten uit door pracht, historische en kunstwaarde; kortom:
De St. Pieter handhaaft met glans haren rang als hoofdkerk van de katholieke wereld.
Auteursrechtvrij