De Belgische Illustratie. Jaargang 7

Maria Stuart en Elisabeth.
(Vervolg.)

Daarna legde zij zich te bed en sliep - sliep rustig en kalm eenige uren, zoo rustig en kalm alsof de dageraad voor haar niet met bloed moest bevlekt worden. Toen zij ontwaakte was het nog nacht.... Het lamplicht brandde stil en traag in het vertrek.... Alles was doodstil rondom haar.... Zij bereidde zich door het gebed tot den dood.

Een priester, volgens haar geloof en haar hart, had zij niet; doch men had in dien pijnlijken toestand voorzien. Immers, de koningin had eene Hostie in haar bezit door Paus Pius V geconsacreerd - en nadat zij zich vergewist had dat geen verraderlijk oog haar bespiedde, nam zij het Lam Gods en - nuttigde.

De flauwe februarimorgen brak door de grauwe wolken.... Maria Stuart groette voor het laatst den aanbrekenden dag. Het aardsche licht was mistig en nevelig; straks echter zou zij het eeuwige licht zien!

De koningin kleedde zich in een kleed van zijde en fluweel, hetwelk

[p. 300]

zij voor zich teruggehouden had. Immers, op een zoo plechtigen dag dat zij heenging tot den Vader, moest zij zich zoo feestelijk kleeden, als 't haar mogelijk was. Op haar hart hing het kruis, in hare hand hield zij het O.L. Vrouwe getijdenboek en het krusifiks.

De sherif Thomas Andrews trad binnen, en meldde haar dat het uur gekomen was. Geen trek veranderde in haar wezen. ‘Ik ben gereed,’ zegde zij, en nam nogmaals afscheid van hare omgeving. Leunend op den arm van bedienden des slotvoogds, ten gevolge eener ongesteldheid aan het been, verliet zij niettemin met majesteit het vertrek en trad in eene aangrenzende zaal.

ECHT OF VALSCH?

Daar ontmoette zij Melvil, haar ouden huismeester. Vooruitschietend, wierp deze zich weenend en snikkend voor haar, en versperde haar den weg. Diep was zij ontroerd. ‘Staak uw kermen en weenen, Melvil,’ zegde zij. ‘Gij hebt meer reden u te verheugen, dan u te bedroeven. Gij zult eindelijk het langzaam naderend en zoo verlangd einde der ongelukken van Maria Stuart zien. Leer, trouwe vriend, dat alles hier ijdelheid is; dat alles door smart wordt vergiftigd en dat de wereld niets anders is dan eene wijde zee van lijden en tranen. Melvil, ik bezweer u voor mij te verkondigen, dat ik sterf onwankelbaar in mijn geloof (het zuiver, waar katholiek geloof), onwankelbaar geheckt aan Schotland en Frankrijk.’

Dan zegde zij nog:

‘Dat God mijne dood vergeve, aan die welke haar zoo lang hebben gewenscht, die zooveel dorst hadden naar mijn bloed, als het smachtend hert naar eene beek zoekt om zijnen dorst te lesschen. O God, mijn God! Gij, die de oorsprong zijt van alle waarheid, Gij ziet tot in de geheimste plooien van mijn hart - Gij weet met welke rechtzinnigheid ik immer getracht heb, de beste eendracht tusschen Schotland en Engeland daar te stellen; met welke zorg ik altijd trachtte de kiem van die noodlottige twisten uit te dooven.....

Melvil, zeg aan mijn zoon, dat hij zich zijner moeder herinnert; zeg hem dat, niettegenstaande mijne ongelukken, ik nooit iets deed,

[p. 301]

dat het koninkrijk Schotland kon benadeelen.....’ Dan boog zij zich en kuste het met tranen overgoten aangezicht des grijsaards. ‘Vaarwel, beste Melvil, nogmaals vaarwel, goede Melvil; uwe meesteresse, uwe koningin beveelt zich in uwe gebeden.....’

DE DERWISCH.

Men weigerde haar de gunst, dat bare bedienden haar zouden vergezellen: - de grafelijke beulen wilden beul zijn tot het laatste toe. Eindelijk zelf ziende hoe afschuwelijk en hatelijk zij waren, stonden zij toe dat een klein getal haar volgen zou. De koningin koos vier mannen en twee vrouwen uit. Die wezens waren bare eenige familie.

Dan trad zij rustig, kalm, met natuurlijke majesteit in eene tweede zaal, waar het schavot was opgericht en waar twee beulen haar wachtten. Kalm schouwde zij het een en ander aan. De aanwezigen aldaar waren dieper bewogen dan zij; want aller harten bonsden, aller leden trilden, velen weenden en snikten en nokten achter de opengespreide handen.

[p. 302]

Maria Stuart luisterde naar het aflezen van het doodvonnis, alsof het haar niet gegolden had; maar den meineedigen priester, den deken van Peterborow, die aan hare ooren teksten en spreuken beuzelde en ratelde, wees zij af, nogmaals luidop verklarende dat zij stierf in het waarachtig roomsch katholiek geloof en bereid was haar leven ten offer te brengen tot verdediging van dat geloof.

Toen die protestantsche dweeper niets met vermaningen van haar erlangen kon, nam hij een toon van gezag aan en gebood haar heur valsch geloof af te zweeren, en berouw te toonen over hare begane misdrijven. Op dit laatste verwijt verwaardigde zij zich niet hem te antwoorden; zij onderbrak hem echter en zegde plechtig: ‘ik ben geboren, ik heb geleefd en zal sterven in mijn geloof,’ in het katholiek geloof.

De graven van Kent en Schrewbury deden ten slotte den komediant ophouden, en Maria Stuart had de getijden der H. Maagd. Dan, altijd volgens den atheïst Hume, dan vroeg zij luidop, in de engelsche taal, aan God dat Hij genadig mocht neêrzien op de bedroefde Moederkerk; dat Hij een einde mocht stellen aan hare rampen. Zij had voor haren zoon; zij bad..... voor koningin Elisabeth; zij had dat God langen voorspoed over die vorstin zou doen neêrdalen.’

En in dat verheven, goddelijk oogenblik, durfde de walgelijke graaf van Kent het kruisbeeld nog beleedigen, waarop zij het oog vestigde - en 't was echter die goddelijke Meester, welke haar dat grootsch en zielroerend gebed inboezemde!

De koningin weerde den scherprechter af, die haar wilde ontdoen van hare kleêren; zij deed dit zelf met behulp van hare twee vrouwen. Men hoorde in het rond niets dan nokken, snikken en weenen - en zij, zich omkeerende, legde den vinger op hare lippen, om hare bedienden tot stilzwijgen aan te manen. Dan gaf zij hun haren zegen, liet de oogen blinden en bad: ‘Open uwe armen, o mijn God! Zooals Gij uwe armen uitstrektet op het kruis, strek ze ook nu uit om mij te ontvangen.....’

De bijl viel, en bij den derden slag was de moord voltrokken.

VII.

Dat was de dood als vriend! Ik ken in geene geschiedenis, eene zoo edele, zoo grootsche dood als die van Maria Stuart, al was er dan ook niets gespaard, om haar, in de laatste oogenblikken, met hare majesteit, haar geloof te doen verliezen.

Neen, zoo sterft geene misdadige vrouw; de misdadige vrouw sterft zonder grootheid en als het ware haren kronenglans verloochenend, gelijk Elisabeth! De dood van Maria Stuart moge dan voor sommigen geen afdoende bewijs zijn van hare onschuld, dan toch zal iedereen moeten bekennen, dat zij eene schitterende bekroning is der onweêrlegbare getuigenissen, welke wij hebben aangehaald. De katholieken, hare tijdgenooten, daarin eens met vele protestanten, schreven op haar graf: ‘Hier ligt, met de asch van Maria Stuart, de majesteit der koningen begraven.’

Zij was begraven - en voor velen is zij begraven gebleven!

Dat is de waarheid, terwijl Elisabeth nog wilde liegen voor het nageslacht, toen zij zelf gebood op haar marmer in gouden letters te griffelen: ‘Hier ligt Elisabeth, die als maagd regeerde en als maagd stierf.....’ Kluchtspeelster tot zelfs in het graf!

Het is vandaag, of ten minste binnen eenige uren, twee honderd acht en tachtig jaar geleden, dat de koningin van Schotland a été égorgée par Elisabeth, zegt een fransch schrijver, en nu eerst klopt het menschdom, dat eeuwen lang in twijfel gestaan heeft, overtuigd, maar nu ook diep verontwaardigd op de graven en roept, niet al de handlangers - de slaven volgens het vonnis der meesteres - maar de groote en lang gevierde souvereine Elisabeth voor de rechtbank van het openbaar geweten.

De tijd heeft hier niets doen vergeten. Integendeel. De tijd heeft de aanranders van het slachtoffer doen verzwakken en vallen, en zijne verdedigers versterkt en doen aangroeien. De Northumberland's, de Wesmoreland's, de Pembroke's, de Arundel's, de Norfolk's en zoovele andere edellieden, protestantsche en katholieke - want Froude liegt als bij zegt dat zij tusschen de protestanten geen verdedigers vond - al die edele ridders, waarvan er velen hun bloed voor haar ten offer brachten, hebben navolgers gevonden en een heir van schrijvers en woordvoerders hebben luider en luider hare eerherstelling gevraagd.

En die eerherstellers, wij herhalen het, zijn niet alleen katholieken, maar ook protestanten, zooals in de laatste dagen de meer gemelde John Hosack, advokaat te Edimburg, wiens eerste boekdeel van zijn werk Maria, koningin van Schotland, en hare beschuldigers, in 1870 en het tweede verleden jaar verscheen. In Frankrijk trad, ook in de laatste tijden, Jules Gauthier, in Nederland professor De Rijk op; maar de onweerlegbare bewijzen werden door Hosack en twee of drie anderen, geleverd of liever volledigd. Twee honderd acht en tachtig jaar heeft dus de laster van eenen ellendige, van eenen huurling, van eenen Judas, die zijne meesteresse had verkocht - kortom, van Buchanan, op de nagedachtenis gewogen! Twee honderd acht en tachtig jaar, eer dat lasternet, door Elisabeth en hare handlangers geweven, verscheurd werd, en hoelang zal het nog duren dat de draden van het gescheurde net; ons van tijd tot tijd in het aangezicht zullen vliegen!

(Slot volgt).