De Belgische Illustratie. Jaargang 7

[p. 233]

[Nummer 30]

De 25 augusti 1830.

DE KONINGIN-MOEDER VAN BEIEREN.

Ziehier in welke merkwaardige woorden de procureur-generaal, C.V. de Bavay, in zijne onlangs verschenen Histoire de la Révolution belge de 1830, over den aanvang dezer omwenteling spreekt:

‘Verscheidene (politieke) handlangers, zegt Louis Blanc in zijne Histoire de dix Ans, vertrokken (uit Parijs) naar België. Zij wonden er de gemoederen op, en wierpen in het volk dat zaad der hartstochten, hetwelk in hun eigen gemoed broeide. Zij handelden zoo wel, dat in den nacht van 25 op 26 augusti, den kreet in de brusselsche straten weerklonk: imitons les Parisiens. De beweging, die alsdan eenige jonge lieden, bij het verlaten der opvoering van de Muette, meêsleepte, had het karakter niet van eenen oproer....’

‘De beweging van 25 Augusti’, zegt Bavay, ‘was dus geene belgische maar wel eene fransche beweging, en de National van Parijs, die alsdan een half officieel karakter had, erkende dit insgelijks. Een fransch en onlangs verschenen schrift meldt ons zelfs, dat die colpolteurs de révolution ons toegezondon waren door de republikeinsche maatschappij les Amis du Peuple, en dat ook dergelijke oproer-leurders naar Polen waren gestuurd. Een hollandsch schrijver zegt insgelijks, dat de oproer geleid werd door vele fransche en eenige belgische jongelingen. Ook werd de fransche driekleur in den nacht opgestoken; maar onze wakkere Ducpétiaux scheurde ze af, en verving ze door de brabandsche driekleur, die de belgische vlag werd.

‘In betrekking gesteld met de korrespondenten van M. Mauguin en de kleine groep Belgen, die ons land aan Frankrijk wilden annexeeren, viel het den parijzer handlangers niet moeielijk hunnen aanslag te plegen, en deze had ten doel, zooals Louis Blanc getuigt, “de eeuwige grenzen van den Rijn en de niet minder eeuwige annexatie van België aan Frankrijk.” Het was, kortom, de proloog van den gewapenden aanval van Risquons-Tout, tijdens de fransche republiek van 1848.

De Muette de Portici, welke opera het uitgangspunt van den oproer was, mag als een gelegenheidstuk voor de oproermakers beschouwd worden. De duo Amour sacré de la Patrie werd bovenmate toegejuicht en na afloop der vertooning, vormden zich groepen, die zich naar de bureelen van den National (het blad van Libri-Bagnano) richtten. Daar werden de vensters stuk geslagen en men trachtte de deur neêr te loopen. Eene stem riep: chez libri! en de samenscholing wendde zich om, en begaf zich naar den boekwinkel van Libri-Bagnano, in de Magdalena-straat.

[p. 234]

De volksstroom werd immer grooter; men verbrijzelde de vensters, liep de deuren in, vernielde alle meubels, verscheurde alle boeken en papieren en wierp ze in vlokken door de vensters. Omtrent middernacht verdeelden zich de groepen. Een dezer ging naar het paleis van justicie, en sloeg, onder het geroep van Vive de Potter en à bas van Maanen, de ruiten van het assisenhof (Ruysbroeckstraat) in. Eene andere groep, talrijker dan de andere, trok naar de Berlaimontstraat, waar het huis van den directeur van policie overweldigd en vernield werd.

De menigte ging alsdan naar het hotel van justicie, op den hoek van den Kleinen-Zavel en de Klein-Karmelietenstraat. In een oogenblik werden de deuren ingeloopen en gaven aan de woelige groepen toegang. Onder den kreet van à bas van Maanen stormde men binnen. Meubels en andere voorwerpen werden vernield; het was, door het groote gedrang des volks, onmogelijk de gewapende macht te doen handelen.

Na die eerste losbersting scheen het volk raad te slaan; het stak het gebouw in brand en kort nadien bleven er slechts eenige brokken muur van hetzelve over. Van de meubels, die in het midden van den Kleinen-Zavel geworpen werden, maakte men een vreugdevuur en eene bende plunderaars brandde en vernietigde den volgenden dag, onder het geroep van Vive la république! Vive de Potter! verscheidene fabrieken te Brussel, te Forest, te Stalle en te Cureghem. De koninklijke wapens, die op de openbare gebouwen en de huizen der hofleveranciers prijkten, waren altemaal in den nacht verdwenen.

De aandrijving was, zooals men ziet, gegeven; de gebeurtenissen hebben het overige gedaan. Daartoe bepaalt zich inderdaad de belgische omwenteling, aan welke niemand dacht, behalve de groep annexionnisten van Alexander Gendebien. Zij is dus niet, zooals men gedurig zegt, het werk der katholieken: aan deze toch was recht gegeven in al hunne grieven; zij hebben enkel de omwenteling ondersteund door hunne steuning in het Kongres, en door hun in waarheid belgisch karakter, even vijandig aan Frankrijk als aan het orangism.’

Alzoo doet de heer Bavay zien, dat ook de revolutie van 1830 begonnen werd door de fransche republikeinen, en door diegenen welke België aan Frankrijk wilden verkoopen - en niettemin richt men aan deze laatsten, standbeelden op en noemt hen ‘vaderlanders bij uitnemendheid.’