De Belgische Illustratie. Jaargang 7

[p. 116]

Halsbanden der slaven.

DE NIEUWSGIERIGE, NAAR JEAN LULVES.

De slaaf te Rome droeg even als onze honden een halsband, en op dien laatste had de meester de voorzorg zijn naam en adres te doen graveeren, opdat het hem ontvluchtte goed hem zou worden teruggebracht. Ridder Rossi zegt dat de formuul, op die halsbanden gesneden, weinig van elkander verschilde. Gewoonlijk leest men op dezelve: tene me quia fugio, et revoca ad Dominum; houd mij aan, want ik ben op de vlucht, en breng mij bij mijn meester (volgt naam en woonplaats).

De uitleggingen, die ridder Rossi aan die opschriften, te Rome voorhanden, geeft, zijn de volledigste, welke er tot nu toe bestaan. De geleerde oudheidkundige wijst er op, dat al de banden, te Rome gevonden, dagteekenen van tijdens de regeering van Constantijn of later dan deze. Vele banden dragen zelfs het monogram van Christus.

Hoe is het begrijpelijk dat men zoo streng te werk ging tegen de

[p. 117]

EEN HAZENJACHT MET WINDHONDEN, NAAR SOKOLOFF.

[p. 118]

ongelukkigen, op het oogenblik zelf dat het denkbeeld des Christendoms zegepraalde?

Ziehier, hoe die vraag kan beantwoord worden. De slavernij werd, natuurlijk niet eensklaps, afgeschaft; zij werd onder Constantijn's regeering allengskens verzacht. Voor deze werd de ontvluchtte slaaf, indien hij weêr gegrepen werd, met een gloeiend ijzer op het voorhoofd gebrand. De halsband verving echter het brandmerk. Wat vroeger gestraft werd als eene misdaad, werd nu slechts beschouwd als een overtreding,

Zonder de slavernij goed te keuren - verre van daar - bracht het Christendom, door het afschaffen van het brandmerk, eene aanzienlijke verzachting in het lot der slaven, en ondermijnde alzoo eene instelling, welke zij in den grond veroordeelde.

Vele opschriften van halsbanden melden datums, de namen der meesters - meestal voorname heeren uit de eeuw van Constantijn - en de wijken waar zij woonden, zoodat men hierdoor juiste opzoekingen kan doen over het Rome der 4^e eeuw.

Eenige der banden werden ook gedragen door honden. Een dezer, met het monogram van Christus, heeft voor opschrift dat de hond toebehoort aan het opperhoofd der herders van de basiliek van St. Paulus, zoodat men er uit afleiden kan, dat reeds in die eeuw de Kerk eigendommen had, waar men kudden schapen op na hield.