De Belgische Illustratie. Jaargang 6

Uit het leven van een door en door geleerd man,
Door August Snieders.
(Vervolg en slot.)

‘Of zijt gij,’ gaat Hein voort, ‘wellicht die rechtopgaande klavier, welker snaren zoo welluidend klinken als er op geslagen wordt?.... Zou Mr. Burtel, behalve door en door knap man, nog de qualitas hebben dat muziekaal instrument te zijn, door Pantaleon Hebenstreet uitgevonden?...’

En al de congresleden hieven de rechterhand op, alsof zij de proef op den door en door knappen man wilden nemen.

‘Laat ons ordelijk voortgaan, Mijnheeren,’ zegde Hein. ‘Na deze beteekenis komt de quaestie van Pantalon, als arlekijn van het kluchtspel en dan die van Pantalon, als mensch die allerlei kromme sprongen maakt om zijn doel te bereiken....’

Mr. Burtel voelde zich rood worden, ja, hij dacht dat zijn hoofd op dat oogenblik het uitzicht moest hebben van eene roode kool op welker kruin het gesneeuwd had.

[p. 383]

Al wat er echter gezegd werd, was diep geleerd.

Nu vroegen twaalf leden te gelijk het woord; alle twaalf trokken groote papieren uit en begonnen voor de vuist te lezen, zooals dit op geleerde congressen past, en eer er tien minuten verloopen waren, vielen aller hoofden op de borst. Uren lang spraken de redenaars voort. Eindelijk sliepen ook deze. Allen sliepen, behalve Mr. Burtel, en hij hoorde niets meer dan het zware tikken van het horloge dat Hein in de band hield; want Hein wilde niet dat elke groep redenaars langer dan zes en dertig uren het woord hield. Overigens zoo luidde het zeer wijselijk opgestelde programma.

Le diner est servi! riep plotseling de hôtelhouder van den gouden Aap. De congresleden sprongen recht, juichten de sprekers toe, stemden al de punten, en Hein verzekerde dat de landbouw rijke vruchten van de werkzaamheden zou inoogsten.... en dat is ook mijne overtuiging, want er is niemand die beter de noodwendigheid der congressen begrijpt dan ik.

Hoezeer Mr. Burtel ook de beenen bewoog, tot aan het hôtel de gouden Aap kon hij niet geraken: hij zette zich dan ook op een steenen paal, op den hoek eener straat, neêr en at het stuk peperkoek dat Hein hem gegeven had, even als hij gedaan had toen hij nog schooljongen en dus nog geen door en door knap man was.

Hein, overal Hein: tusschen de harddravers reed de student op een wit, knokkelig paard, of liever op een geraamte van een paard; het orkest werd door Hein, op dien scharminkel gezeten, gedirigeerd en al de instrumenten schenen te lachen en spotten met den door en door knappen man...

Er werd gebeld; Mr. Burtel werd wakker.

Zoo akelig had hij nooit gedroomd, neen, gewis niet!

Mr Burtel ging, zooals ik zegde, zelden uit en gewis niet tweemaal op één dng: nu echter, na een zoo akelig visioen, was het hem te benauwd in zijne kamer. Hij wilde zich als het ware overtuigen, dat hij inderdaad gedroomd had.

Ja, gewis het was een droom; want nauwelijks heeft hij tien stappen in de straat gedaan, of het groeten, rechts en links, vangt andermaal aan. Mr. Burtel geniet nog altijd aller achting.

Hij heeft niet op een houten paardje in den mallemolen gezeten en, op eenen steenen paal, een stuk peperkoek opgesmuld: Mr. Burtel is niet vernederd.

Op de muren zijn nog altijd de groote plakbrieven vastgemaakt: de tentoonstelling heeft dus nog geen plaats gehad. Wat meer is, ginds op het plein, hoort hij hameren, ziet hij het geraamte der tent oprijzen, in welke de ‘exhibition’ moet plaats hebben.

Goddank, het laatste gewicht valt van zijn hart!

De timmerlieden hameren, kappen, schaven; de schooljongens klouteren juichend, als ratten op balken en planken; de herbergier en de bakker staan in de avondkoelte, voor hunne deur, een pijpje te rooken en zien het werk vorderen.

Neen, neen! de tentoonstelling en het congres behooren nog niet tot den verleden tijd; zij worden nog door den toekomenden tijd gekenmerkt! Doch nog altijd is er een zwarte wolk aan Mr. Burtel's hemel: hij gevoelt maar al te wel dat, als hij de worsteling met dien helschen student durft aannemen, hij in deze bezwijken zal.

Juist komt zijn broêr, de grutter, daar aan; die ook gaat eens naar den bouw zien, zoo als ieder deftig en beschaafd man in ons stadje deed. Huib is gelukkig en vereerd zijnen ‘advokaat’ daar te vinden; doch deze luistert niet naar het vuurwerk van opmerkingen dat aan broêr ontschiet; hij vraagt plotseling, ‘of Hein ook naar het congres komt?’

Dat was voor Huib eene moeilijk te beantwoorden vraag.

Wel is waar wist hij, dat de student reeds geschreven had, dat hij bepaald had gezegd, met eenige zijner universiteits-vrienden aan de harddraverij te komen deelnemen; maar hij wist niet welken indruk iets dergelijks op oom zou hebben gemaakt.

‘Nu,’ liet deze er echter onmiddellijk op volgen, ‘nu dat zal mij genoegen doen.’

Huib stond over die woorden als verbluft.

‘Schrijf hem, Huib,’ hervatte Mr. Burtel, ‘dat ik hem met genoegen ten mijnent zal ontvangen.’

Dat was een goede tijding voor den grutter en nu zou Griet ook zoo blij zijn ‘als een kermisvogel.’ Alles was dus vergeten en vergeven. Nu, des te beter, en de door en door knappe man ging buiten het stadje om en hoorde in den heerlijken avond de kikvorschen eenen schoonen dag te gemoet zingen.

X.
De groote dag.

De groote dag voor ons stadje, en tijdens welken Mr. Burtel de la Roussillarde als de meest vereerde schitteren zou, was aangebroken. De torenklok had dien dag begroet, het kanongebulder had hem wijd en zijd verkondigd, vlaggen en wimpels wapperden; het marktplein, rondom de tent, stond vol kramen en curiositeiten; het stofregende niet en de zon gloeide aan den hemel.

Alles ging naar wensch; alles was het tegenovergestelde van 't geen Mr. Burtel vroeger gedroomd had.

Het anders zoo stille huis van Mr. Burtel de la Roussillarde was vol beweging. Op de bovenkamers hoorde men een gedurig gestommel; 't waren de logés, 't waren Mijnheer Tittengang, Mevrouw Tittengang, twee of drie kleine Tittengangetjes en eindelijk de oudste dochter, het blondje van voorheen, die een paar uren geleden met het spoor waren aangekomen, en nu bezig waren zich op eene champêtre manier te kleeden. Immers op een landbouwfeest moet alles champêtre zijn?

Van tijd tot tijd stapte een vreemdeling langs Mr. Burtel's venster: het zakje, dat hij in de hand droeg, duidde een congreslid of een exposant aan; soms ratelde er ook een vigilant voorbij. Zou dat de minister wellicht zijn? Och neen, die kwam eerst morgen. Nu, om het even, Mr. Burtel de la Roussillarde is gereed; hij staat in de voorkamer gansch in het zwart, met wit vest, witten halsdas en witte handschoenen - zoo omtrent, maar, ik zeg het fluisterend, als een kellner, die aan een bruiloftstafel gaat dienen.

In zijn linker binnenzak zit zijne redevoering, en tienmaal steekt hij de hand in den zak, om zich te overtuigen dat ze nog wel degelijk daar zit. Overigens de man heeft eene voortreffelijke voorzorg genomen: hij heeft het papier met eene speld aan de voêring van zijn kleed vastgemaakt.

Neen, neen! in de verlegenheid zal hij ditmaal niet gebracht worden.

Eensklaps laat zich in de verte een hevig geklos en gestommel hooren. Mr. Burtel ligt het gordijntje op en ziet de straat in. Hemel, Wat is dat! In gerekten draf komen daar tien of twaalf ruiters binnen. Het vuur wordt uit de steenen geketst: de glasruiten dreunen. Overal worden de gordijntjes opgelicht of komen de buren buitengestormd; de straatjongens roepen hoerrah!

Mr. Burtel wordt bleek als een lijkdoek en er kriemelt iets hoogst onaangenaam door al zijne ledematen.

Verbeeld u, dat aan het hoofd der groep ruiters, die langs zijn venster is gestormd, zich bevin.... ja, lezer, 't is akelig!..... Hein, de ongenadige Hein en dat al zijne volgelingen studenten zijn, misschien nog ongenadiger wijsneuzen dan hij.

En op wat paarden zaten die knapen! Scharminkels waren het oude, magere knollen, zoo als Mr. Burtel eens in zijnen droom had gezien. Met het spoor komen, neen! dat was niet studentachtig. Een student moet altijd doen, wat een gewoon mensch niet doet. Daarom hadden die ‘zwendelaars’ waarschijnlijk een halven nacht op die schragen van paarden geschokt, en wie weet! in wat toestand de ruiters zich bevonden. Tien of twaalf schavuiten van dien aard.... daartegen was gewis de policie van ons stadje niet bestand.

En nog erger dan dat. Toen Hein, als een Napoleon met zijn staf, voorbij ooms huis reed, moet men boven, op de logeerkamer, de gordijntjes hebben opgelicht, want Hein zag op, wuifde met zijne witte muts en gansch de stoet volgde het voorbeeld van den aanleider.

‘Hé,’ hoorde Mr. Burtel eensklaps eene heldere stem uitroepen, ‘hé, neef, dat zal vr ooi ijk zijn. Hebt ge ze gezien? Altemaal studenten!’ en de huisheer herkende en bemerkte Mijnheer Tittengang, een kort, dik en blozend manneke, dat gansch in het wit gekleed was en zijn zwadderkaken, door een breedgeranden panama deed beschaduwen.

[p. 384]

‘Hé, dat vind ik recht aardig!’ zegde Mevrouw Tittengang, eene lange, magere, witte dame met een klein rond hoedje, dat haar schier op den neus rustte, en welke laatste veel op een eendenbek geleek. Het lieve blondje, dat er in haar, ook al wit, kleedje alleraantrekkelijkst uitzag, schudde de lange blonde krullen, onder haar met roode kolroozen versierd stroohoedje; maar Daatje zweeg, want zij wist wel dat ze geen tweemaal bij neef zou zijn komen logeeren, indien ze niet van dien studenten-inval was verwittigd geworden.

‘Ja, ja,’ stamelde Mr. Burtel, ‘vroolijke jongens, vroolijke jongens.’

‘O, ik hoû dol veel van studenten!’ zegde het dik kereltje.

‘Des te beter, neef, des te beter,’ mompelde andermaal Mr. Burtel. ‘Gij zult, hoop ik, gelegenheid vinden om kennis met hen te maken...’

Hein werd in plechtige audiëntie toegelaten, want oom had hem ontboden en thuis had men hem reeds overtuigd, dat oom allerbest jegens hem gezind was. Er speelde een ietwat satanische glimlach rond Hein's lippen, bij het vernemen dezer tijding. Ja, inderdaad, altijd is mij het denkbeeld bijgebleven, dat de student juist niet met vredelievende inzichten naar het congres en de harddraverij was gekomen.

verkeerde wereld.

Wat werd er in het kabinet van oom Burtel tusschen deze en Hein besproken? Ik weet het niet, maar dat uit de onderhandeling de vrede ontstond, werd mij bewezen, dewijl ik een uur nadien Hein met de familie Tittengang zag flaneeren De schelm had het blonde Daatje aan den arm, een kleine dikke student in de rechten gaf den arm aan de lange, magere en scherpneuzige Mevrouw Tittengang; een aantal studenten, rookend, lachend, koutend, omringden Mijnheer Tittengang, die de twee of drie Tittengangetjes bij de hand hield.

't Was voorwaar een gansche stoet, die, wel is waar, de tentoonstelling bezocht, eens eventjes in de zaal van het congres verscheen, maar voor het overige den brui gaf van ossen, schapen, komkommers en geleerde redevoeringen, en in den loop des namiddags in oom Burtel's tuin een stroom van Rudesheimer en Hochsteiner dronk, toasten sloeg, pereats aanhief, iö vivats zong, Mijnheer Tittengang benoemde tot het lidmaatschap van alle bedenkelijke studentenkringen, dat van Momus niet uitgezonderd, en hem eindelijk den titel verleende van docter ad honoris causa.....

XI.
Rustige dagen.

Acht dagen waren er sedert het gedenkwaardige congres, dat met gouden letteren in de annalen van ons stadje zal geschreven blijven, en ten eeuwigen dage den roem van een door en door knap man, van Mr. Burtel de la Roussillarde, vèstigdê - acht dagen waren er verloopen, toen de man, afgemarteld door al de bewezene eer, zooa's hij zelf nederig verklaarde, in zijne studeerkamer gezeten was. Neen, gewis, hij wist niet dat hij zelfs een zoo door en door geleerd man was in zake van landbouw en harddraverij.

Tien woorden, behalve zijn geschreven redevoering, had hij gesproken tien! Maar die tien woorden moeten meer dan tien in-octavo's gewogen hebben, waarop sukkelaars zoo als wij, tien jaren zitten te dubben en te suffen, want, ziet eens! ter belooning der diensten aan landbouw en harddraverij bewezen, heeft Zijne Excellentie de minister hem het ridderlint in het knopsgat gestrikt, en alzoo Mr. Burtel de la Roussillarde onder de verdienstelijke mannen van het vaderland gerekend.

Dat wij toen het geluk hadden onze, behoorlijk aan den hoek omgevouwen, kaartjes te plaatsen, dat er toen serenades, aubades, ovatiën, van allen aard gegeven werden, laat zich gemakkelijk begrijpen; dat wij toen, bewoners van ons stadje, gelukkig, tiendubbel gelukkig waren een zoo door en door knap man in ons midden te bezitten, en wij tien dagen lang gedurig bedreigd werden, ten gevolge der immer zwellende geestdrift, de knoopen van ons ondervest en wat dies meer te zien springen - dat zal gewis niemand ter wereld ons ten kwade duiden.

Alles lachte den door en door knappen man toe. Overal was het voor hem zonneschijn. De kinderen, de kippen en de musschen staarden met eerbiedvolle bewondering den gelukkige achterna. Alleen de ossen en koeien behielden die koele, die domme onverschilligheid, welke hun eigen is, ofschoon zij wel moeten geweten hebben dat zij hem de noodige aanbevelingsbrieven hadden achtergelaten. Dat uiterlijke, als of Mr. Burtel de la Roussillarde hun vreemd was, werd in Diligentia zeer kwalijk genomen, en meer dan ooit werden die onbeschaafde dieren, door de kundige en ondervindingrijke landbouwers van ons stadje, die zoo schitterend op de hoogte der landbouwkunde waren, sedert zij in de sociëteit een abonnement op eene door een diep geleerd heer geschreven landbouw-courant hadden genomen - werden die onbeschaafde dieren, zeg ik, door elk fatsoenlijk man vermeden.

Die stomme oppositie verwekte dan ook geen wolkje aan den helder blauwen en zonnigen hemel van den door en door knappen man. Alle hinderpaal, alle tegenkanting was verdwenen en zelfs Hein, die vroeger zoo licht ‘pttt!’ zeggende Hein, vond, even als het blonde Daatje, dat oom Burtel een zoo gloeiend geleerd man was, dat alles rondom hem wegsmolt als boter voor de zon - eene beoordeeling, die ik, nederig bewonderaar van alle door en door knappe menschen, zoo als Mr. Burtel de la Roussillarde, gaarne bijtreed.

Antwerpen.