De Belgische Illustratie. Jaargang 6

Merkwaardig schermersfeest te Mechelen.
(Vervolg.)

Na die uitleggingen komen wij aan eene hoogst belangrijke bladzij, getiteld ‘de schermmeester’; of beter gezegd aan het door den heer van Melckebeke meêgedeeld relaas van de keuze eens leermeesters in de edele schermkunst. Wij mogen dit stuk niet ontleden; het zou daardoor een groot deel van zijne naïveteit, van zijne oorspronkelijke frischheid verliezen.

Het onderhavige stuk is een der wetenswaardigste documenten die wij omtrent de zeden des tijds bezitten, en, zeer niet bekend als het is, zal het den liefhebbers van historische studiën allezins welkom zijn, terwijl de gewone lezer het met ontegenzeggelijk genoegen zal nagaan:

Hoe dat dit spel sal volbrocht worden met alle syne ceremoniën, als Mr. Gillis sal meester geslaegen worden van de Edele Ridderlijcke conste, van de wapenen van 't schermen, wordt hier verclaert in 't cort, ende sal geschieden soo ende gelyk is volgende:

‘In den eersten, soo sal men dit spel spelen in t leste van September 1664, het welck zal gepleckt worden de geheele stad van Mechelen door, int duydts, ende in't francois, om een jegelycken sulckx kenbaer te maecken ende dat acht daegen te vooren, als wanneer datter oock prysen sal te winnen syn, zoowel voor vremde persoonen, als voor binnen dezer stede.

Nu als den rechten dagh zal gecomen wesen, soo sullen de tamboers van de vyf gulden van Mechelen, van 'smorgens vroeg de geheele stadt door omslaen en publieeren, op wat plaets ende wat ure dat men spelen sullen tsy op de groote merekt ofte op d'ysere leene, soo het onze Eerw. Heeren van het Magistraet dit sullen ordonneren.

Alswanneer den tyd voors. gecomen sal wezen, soo sullen alle die van de schermers gulde, ter plaetsen voornoempt compareren, met den Meester van Brussel ende oock den M^r Gillis Vriudts, die alsdan meester gemaeckt sal worden door dese dry meesters.

Nu op de plaetse synde gecomen met by syn van alle de Heeren, soo sal M^r Dominicus Vrindts, eerst voor al syn paret beginnen (aangezien hy soo wel den autsten is van jaeren als van de conste) soo kompt hem dit toe. Dit gedaen synde, soo sal hy zyn sweerdt leggen, int middel van de plaetse, met noch een en ander daer beneffens, om hem ceur te geven; wanneer dat Vrindts sal op het cruys van t sweerdt leggen een schoon paer handschoenen, met eenen snutdoeck, ende noch daarby eene borse met gelt, waer in ettelycke patacons sullen steken, ende sal vraegen, aen den M^r van Brussel, oft hem gelieft de eere aen te doen aan de Heeren van Mechelen, van dat sweerdt op te nemen, ende eens daer mede te spelen ende al dat daar by leydt, dat is hem geschoncken, het welck hy niet en sal refuseren, ende sal dat sweerdt op nemen, maar eerst voor al, sal hy dat paer hantschoenen wegh nemen, met den snutdoeck, zonder nochtans te vergeten die borse met gelt ende daer naer soe doet ye eenich vraeyigheyt met het sweerdt.

Als hy syn paret, sal gemaeckt hebben, soo compt Vrindts, noch eens ende leydt het sweerdt in 't middel ende leyter wederom, op het cruys vant sweerdt, een paar handschoenen, met eenen snutdoeck ende eene borse geld, daer soo vele insteken sal, als in de borse te voren, hetwelck de M^r van Antwerpen oock sal opraepen sonder de borse te laten liggen en sal oock spelen met het sweerdt, als voorgaende.

Dit oock volbracht synde, soo compt Vrindts weder, ende leydt het selve sweerdt, weder ter plaetsen als voren, ende presenteert dat aen synen sone, dat hy oock eens wilt spelen met het sweerdt, hetwelck hy oock doen sal, dit nu al gedaen synde soo sal comen M^r Dominicus Vrindts, ende sal gaen spelen met synen sone Gillis, met het sweerdt ende dat tot drye reysen toe, als dit nu sal gedaen wesen, soo sal Gillis wederom gaen spelen drye reysen, met het sweerdt, met den M^r van Brussel, daer naer noch drye reysen met het sweerdt met den M^r van Antwerpen, dit al gedaen wesende, soo sullen tusschen beyde de liefhebbers speelen, om dat Gillis soude mogen wat rusten, ende onder tusschen soo sullen de meesters dezen toekomende M^r eens beschiucken, met eenen dronck wyn om sterckheyt te hebben.

Voorts soo compt M^r Dominicus Vrindts wederom ende sal gaen spelen, met het rappier ende poinart, ende dat wederom tot drye reysen toe, daernaer oock den meester van Brussel, ende den M^r van Antwerpen; tusschen beyden wederom ander liefhebbers, omdat de meester wat souden rusten.

Daernaer wederom soo moet Gillis speelen, tegen elcken M^r drymael met het rappier alleen, daer naer wederom, met elcken M^r drye maal met de half pycke. De trompetten, fluyten en trommelen sullen hun lustig laeten hooren, om corasie te maecken en te geven.

Naer dit spel wederom, met elcken M^r dry mael met den brake⁽¹⁾ sonder het minste te myden, op syn duydts, wederom daer naer noch eens met den sabel ende schilt groot of cleyn, met eiken meester dry mael, ende dat zyn 45 venuen, sonder alle de bragade, die daer sullen gemaekt worden, wonderlyk schoon zal wesen, om te sien. Als dit nu al volbrocht sal syn, soo wort er met de trompet, ofte met de trommels uyt geroepen tot drye verscheyden reysen, dat dese meesters sijn van sinne dezen jonghman M^r te maecken, isser iemandt, die daer tegen wilt, dat hy nu spreekt, ofte eeuwelyck swycht. Ende soo sullen daer op de plaets comen zeven maeghden schoon verciert van cleerasien, met het spel van trommelen, ofte ander spel, die voor sullen comen twee pasien (pages) elck met een flambuye, daer achter dese seven maeghden.

In den eersten soo sal daer coemen voor de cermonien een deel tamboers met een duytsche fluyt, ofte eenigh ander spel, maer het is beter daer toe te ghebruycken instrumenten van de oorloghe want het versoeckt sulckx. Daer naer soo comtor twee jonghelinghen elck met een fiambouwe al brandende fraey gafoomodert, elck een rappier aen de sy, met pluymen op den hoet alle beyde uyt eender handt.

(1) Briquet, kleine sabel.

[p. 343]

Dan soo compter een dochter seer costelyck verciert als een princes, bringhende op haere armen een roet frawele cussen, het welck eenen van de dry meesters sal afnemen ende leghen dat voor de taefel ter aerde op een kleet, dat sy oock mede is brenghende.

De tweede dochter wesende oock heel schoon verciert met de pluymen op haer hooft, brenght een schoon silver schoetel ofte schael waer in is lighende een luysterlyck ammelaecken met een croen van fynen lauwerier, die op synen hoet kan gheset worden, al waer dat desen meester compt ende nempt dat ammelaecken ende deckt de taefel daer mede, ende nempt dan de silvere vergulde schael met de lauwerier croen daer in ende set die op de taefel.

De derde dochter compt oock als een graeffinne heel verciert met luysterlycke rocken met goudt ghebordt, de welcke is oock brenghende een pot kleir van silver, den kostelyckste pot die men kan vinden, met rooden wyn daar inne, ende in haer slinkerhand, eenen roemer om uyt te drincken, nu soo nempt den meester wederom desen pot met wyn ende set hem op dese taefel met den Roemer denwelcken hy eerst volschinckt met dien wyn.

De vierde maeght compt oock aengetreden met een groote pracht, brenghende in een kostelycke schotel een witten broit en daer by een mes, alwaer desen meester ock dese schoetel met dit broit ock op de taefel is settende.

De vyfde compt ock aangegaen, men soude bekans segghen dat se uyt den hemel quaem, soo schoen verciert, de hairen op haer hooft gekrolt als eenen Inghel, op haer voorhooft hanghende een baghe (rink) vol diamanten, het scheen sterren te wesen in de locht, de welke broght oock een luysterlyck silvren soutvat daer oock soudt in was. De meester met een reverentie die is afnemende continueerelyck sonder hoet ende set dat oock op den taefel.

De sesde schoene maeght heel luysterlyck verciert als een conighinne een vreught om te sien, de welcke is ghelaeden met een luysterlycke silveren vergult flesche met kostelycke rieckende waeter, het welck oock op dese taefel gheset wordt deur desen meester.

De sevenste princesce wesende als een godinne, verciert met alle luysterlycke kleren die oit mensch heeft ghesien, die brenght een luysterlyck vergult rappier met eenen bandelier naer advanant, om desen nieuwen meester aen syn syde de hanghen, het welck desen meester is bloet uittrekende ende leydt dat alsoo oock op de taefel by de rest, dese seven dochters gaen ter syden staen, om te wachten tot dat dese sermonien sullen volbroght syn.

Daer naer soo worter gheset aen dese taefel 3 stoelen al waer de dry meesters gaen op sitten, elck naer staet ende conditie, eenen van die dry meesters die daertoe bequaem is, sit het naesten omtrent het kussen, om dese cermonie uyt te wercken ende alsdan soo doet men dese toecomenden meester knielen op dat kussen, met ongedeckten hoofde, ende desen meester gheeft men aldan te kennen alle dese sermonie. Wat sulkx te segghen is, dat sal ick hier gaen verhaelen.’

(Wordt vervolgd.)