De Belgische Illustratie. Jaargang 6

[p. 281]

[Nummer 36]

Mgr. Dr. Heinrich Forster.

De geschiedenis van Duitschland zal de namen van die mannen vereeuwigen, die te midden van lafheid, verraad, willekeur zich boven hunne beulen verhieven, door het lot te deelen van den grooten Meester, die zijn bloed liet voor de menschheid. Wij allen verlangen er naar, eenige levensbijzonderheden te vernemen van die helden, en het is daarom dat wij nu de pen hebben opgenomen.

mgr. d^r. heinrich forster.

Daar het lot, dat nu reeds drie bisschoppen getroffen heeft, in het verloop van tijd allen zal treffen, is het ook hetzelfde, wien wij het eerst nemen en daarom kiezen wij Mgr. Dr. Heinrich Förster, prins-bisschop van Breslau.

Onder de bisschoppen van Duitschland verdient hij echter wel eenigzins de eerste plaats, omdat zijn bisdom het grootste is van Europa en onmiddellijk onder den Paus staat. In Pruisen en Oostenrijk gelegen, strekt het zich van de Oostzee tot de Karpaten uit, en omvat meer dan anderhalf millioen katholieken. Ook naar zijnen persoon bekleedt Mgr. Förster eene eerste plaats tusschen de bisschoppen.

Den 24 November 1800 in Groslogau geboren, bezocht hij het gymnasium daar ter stede en werd naderhand op de universiteit te Breslau door den beroemden redenaar Dereser aangespoord zich aan het priesterschap toe te wijden. Zijne groote begaafdheid kwam reeds aan het licht, toen hij, nauwelijks 25 jaren oud, als kapelaan te Liegnitz werd aangesteld; nog meer echter in Landeshut, waar protestanten naar zijn preêken kwamen hooren, zooveel te meer omdat hij toen reeds door zachtheid en weldadigheid, door wetenschappalijken vorm en kunstzin, zijne omgeving zocht te boeien.

Toen was de Kerkvervolging nog niet uitgebroken en overal heerschte godsdienstvrede. Ja, wie zou het bijna gelooven, dat de moedige aartsbisschop te dien tijde in vriendschap verkeerde met den vader en grootvader van den tegenwoordigen kerkvervolger, Dr. Falck, ja, dat hij over den vader van dezen laatste de lijkrede heeft uitgesproken, die later om hare voortreffelijkheid in druk verschenen is.

In het jaar 1837 als domheer, eerste domprediker en inspecteur van het prins-bisschoppelijk diocees aangesteld, vertrok hij naar Breslau, waar de roep van zijne welsprekendheid duizenden aanhoorders van de meest verschillende gezindheid uitlokte.

Altijd strijdend voor de leer der Kerk, nauwlettend op de plichten van zijn ambt, om zijne geleerdheid zelfs door zijne vijanden geacht, won hij spoedig de gunst van den prins-bisschop, kardinaal Melchior von Diepenbrock, dezelfde die, even als later zijn broeder van Snieders, verschillende vlaamsche novellen van Couscience in 't duitsch overbracht, vergezelde dezen naar den duitschen Rijksdag in Frankfort en nam zijne plaats in op de Synode der duitsche bisschoppen te Würzburg, waar toen reeds de scheiding tusschen Kerk en Staat, die nu in Duitschland met geweld is doorgedrongen, van kerkelijke zijde veroordeeld werd.

Den 19 Mei 1853 werd hij, na den dood van kardinaal Diepenbrock,

[p. 282]

als diens opvolger benoemd en schreef spoedig de populair geworden levensschets van den overleden kardinaal, eene levensschets, die bewees hoeveel geestdrift en bewondering hij voor zijnen leermeester had opgevat.

Den 18 October door den kardinaal-prins-aartsbisschop van Praag, Mgr. Frederik, vorst van Schwarzenberg, tot bisschop gewijd, werd hij reeds in het volgende jaar tot huisprelaat van Z.H. Pius IX benoemd.

Daar hij toen ter tijd met Baltzler en den prins-bisschop Schwarzenberg, de leer van Günther aanhing, die op geestelijke wijze de zinnelijke voorstellingen van het katholicism zocht te idealiseeren, zoo werd hij van vele zijden nog met te grooter vreugde begroet. Toen Rome de leer van Günther veroordeelde, kwam het aan het licht, dat gehoorzaamheid aan Rome bij hem als eerste plicht aangeschreven stond. Baltzler werd van zijn ambt als professor aan de hoogeschool ontzet, en hoeveel vijanden de dienaar der Kerk zich hierdoor ook maakte, en hoezeer ook Reinkens, de tegenwoordige bisschop der oud-katholieken, hem destijds ook verdacht zocht te maken, hij erkende geen banden van vroegere vriendschap of genegenheid hier, waar de zuivere leer der Kerk gevaar liep.

Van den anderen kant rekende de prins-bisschop het tot zijnen plicht, door stichting van godsdienstige vereenigingen, instituten, orden, het katholieke kerkelijke leven in Silezië nieuwe kracht te geven en de geestelijkheid in zijne zendbrieven telkens tot nauwgezette plichtsbetrachting op te wekken. Wat den godsdienst betrof, om dezen te bevorderen ontzag hij de grootste persoonlijke offers niet.

In het jaar 1865 legde hij den eersten steen van de eerst in 1871 voltooide St. Michaëlskerk, een gebouw, opgetrokken in zuiver gothischen stijl, welks twee torens de bewondering opwekken van alle architekten; dit werk bekostigde hij uit zijn eigen zak en men beraamt de kosten op niet minder dan 300,000 thaler. Ook een publiek gebouw, ‘de humaniteit’ geheeten, kocht hij voor 60,000 gulden aan en liet het in een Vincentius-gesticht herdoopen.

Ziedaar het een en ander uit het leven van den doorluchtigen prelaat, een van de vele helden van het duitsche episcopaat. Met zijn kollega's in hun gezamenlijk schrijven aan de duitsche geloovigen, heeft hij doen zien, wat hij dacht over de duitsche Mei-wetten en aan de wereld verkondigd, dat men God meer moet gehoorzamen dan de menschen. De gevolgen zijn niet uitgebleven. Daar hij de inmenging van den Staat in zake van godsdienst niet kon aannemen, kwam hij spoedig in botsing met den Staat.

De eene parochie na de andere liet hij door zijne geestelijken bezetten zonder bij den Staat hiervan aangifte te doen; de rechtbank riep hem meer dan eens tot verantwoording; hij verscheen echter niet en zij veroordeelde hem verscheidene malen tot geldboeten, welke hij echter niet betaalde.

Toen dezen voor eenigen tijd verscheidene duizend thalers te boven gingen, sloeg men de hand aan zijn eigendommen en verkocht het geheele bisschoppelijk paleis uit. Men haalde de peerden uit den stal, de kostbare schilderijen uit zijn salon, de meubels en het huisraad uit zijn slaap- en studeervertrek, den bidstoel en heiligenbeelden uit zijn kapel, alles om het publiek te veilen; eene zaak viel hierbij voor die de algemeene opmerkzaamheid trok: toen een der staatscreaturen de hand lei op een Mariabeeld, viel het in elkaâr en de portier riep zegevierend uit: ‘De Moeder Gods laat zich niet verkoopen.’