met alle mogelijke zorg, tengevolge van peilingen, de richting welke de tunnel volgen moet, bepaald hebben - zeker is het, dat niemand ten volte verzekerd is, omtrent dien mysterieusen schoot der bergen, welke als het ware met de wereld ontstaan is.
Bij ieder stap die de werkman in dat hol doet, kan hij door eene vallende massa verpletterd, begraven en reddeloos versmacht worden. Denken vele kapitalisten, welke rustig, met de voeten in de gebloemde pantoffels, zitten te rekenen hoeveel intrest hun kapitaal, in de boring gewaagd, zal opleveren - denken zij wel ooit aan den werkman, die voor een betrekkelijk gering dagloon en voortdurend met gevaar van zijn leven, onder door de bergen wroet?
De tunnels hebben een onmeetlijken invloed op de handelsbeweging uitgeoefend; zij maken, natuurlijk, den afatand korter en brengen die menschen in eene rechtstreeksche gemeenschap, welke anders slechts met moeite met elkander in betrekking zouden komen. Zeker zou de wetenschap van onzen tijd over de bergen heen werken; doch daar gelaten de onmeetlijke kosten en gevaren, kan men aldus nooit de versnelling der reis, de verkorting van den afstand, den solieden grondslag erlangen, dien men, gelijkgronds en onder de hoogten door, bekomt.
Alvorens men tot het boren van eenen tunnel oveigaat, zijn er voorafgaandelijke werken noodig; zoo als wij reeds zegden, worden er peilingen gedaan, om den aard des bergs te onderzoeken, of deze al of niet vast en hecht is en op welke diepte men waterstraleu zal ontmoeten.
Na dit onderzoek wordt de juiste lijnrichting, voor welke men zooveel mogelijk de rechte kiest, bepaald en wordt de plaats voor het graven der putten aangeduid. Die laatsten worden enkel vereischt, als de tunnel zeer lang is; zij dienen om de uitgeholde stof op te halen, de gereedschappen te laten afzakken, voor lichtgeving, enz.
In de harde rotsgronden duurt wel is waar de boring lang; doch het werk is eenvoudig en niet gevaarlijk. Men werkt, in groot getal, op verschillende hoogten. In onvasten grond zijn er integendeel een aantal voorzorgen en ondersteuningswerken in hout aan te brengen, ten einde behoorlijk het gewelf te metselen.
Het is onmogelijk hier een algeheel overzicht van het boren der tunnels te geven. Die bewerking heeft hare geschiedenis in de wetenschap, zoo als ieder ander vak. Sedert de eerste boringen zijn de werktuigen hiertoe gebezigd, aanzienlijk verbeterd, volledigd en volmaakt geworden - ja, zoodanig volmaakt, dat, wij zegden het reeds vroeger, de tunnel onder zee tusschen Engeland en Frankrijk, in vier of vijf jaren zal geboord zijn.
België heeft voorzeker reeds zeer schoone tunnels; doch wil men die werken op eene machtige schaal nagaan, dan dient men Engeland, onder ander te Londen, den tunnel onder de Theems, te bezoeken; verder den weg van Londen-Birmingham; den weg van Parijs-Straatsburg; de zwitsersche centraalbaan en vooral den Cenis-berg.