De Belgische Illustratie. Jaargang 6

Levend of dood?
Eene Russische grootvorstin in de 18e eeuw.
(Vervolg.)

Een bijzonder toeval leidde echter de aandacht des vaders af, en dit des te gereedelijker, daar Peter eindelijk zijne kroon langs eene andere zijde, op een rechtstreekschen afstammeling, hoopte overgeplant te zien.

Tot nog toe had bij nog altijd aan Alexis gehouden, omdat uit zijn eigen huwelijk met de dragondersweduwe, enkel dochters waren voortgesproten; nu echter moest andermaal eene heuglijke gebeurtenis, de geboorte van een kind, plaats hebben, en hij hoopte wel dat hem ditmaal een zoon zou worden gegeven.

Van dat oogenblik werd alles wat den grootvorst betrof, hem niet alleen overschillig, maar zelfs een hinder, en dit vooral bij de heerschzuchtige Katharina.

En er werd den czaar inderdaad een zoon geboren.

In zijn geluk dacht hij schier niet meer aan de arme doode, of liever hij vergat ze ten eenemale.

Terwijl het hof in vreugde verkeerde, terwijl men zich tot het vieren van de blijde geboorte voorbereidde, wendde zich een lijkstoet, uit zeer weinige personen bestaande, naar de Peter- en Paulus-kerk, om het lijk der prinses Charlotte aldaar ter aarde te bestellen.

Meer dan eene reden schijnen daarenboven het hof genoopt te hebben, de begrafenis zoo stil mogelijk te doen plaats grijpen; - men zal misschien hierbij opmerken, dat de czaar eene bijzondere voorliefde aan de prinses toewijdde; doch men vergete ook niet, dat Katharina onbepaald over zijn gemoed heerschte en aan deze alles hatelijk was, wat haar aan den troonopvolger, uit het huwelijk van den czaar met Eudokia gesproten, herinnerde.

De dagen van vreugde waren voorbij gesneld, de doode grootvorstin rustte in de kerk.

Verscheidene weken lag zij reeds in het graf, toen de czaar aan zijn barbaarschen zoon dacht en hem, in den afgezonderd en ver afgelegen schuilhoek, waarheen hij gevlucht was, eenen brief deed toekomen, in welken hij hem als de moordenaar zijner vrouw brandmerkte.

De grootvorst was overtuigd, dat de zaak ditmaal niet met den stok zou afloopen; hij begreep daarenboven dat er iemand was, wien hij, om wille zijns stands op de trappen des troons, hinderlijk wezen moest - zijne stiefmoeder, en nu meer dan ooit, nu haar een zoon geboren was.

Om zijn vader en tevens die gevreesde vrouw te ontwapenen, beloofde hij zijn leven te zullen beteren en zelfs wilde hij, dit vereischt wordende, afstand doen van zijne rechten op den troon.

Middelerwijl dat hij deze verklaringen deed, zocht hij heimelijk een uitweg om Rusland te kunnen verlaten; het leven daar was hem zwaar en hatelijk.

Verwijderd van het hof levende, liet men hem voor het oogenblik in vrede; doch zoodra zijn vader andermaal het rijk verliet, om in westelijk Europa datgene op te sporen, wat hij naar Rusland dacht te kunnen overplanten - zooals hij eens te Zaandam woonde, om er den scheepsbouw te doorgronden - verliet ook Alexis zijn geboorteland en vluchtte naar Italië.

Het bestuur des rijks was, tijdens de afwezigheid des vaders, aan de moeder toevertrouwd, en van dat oogenblik had de grootvorst alles te vreezen.

Pas had Katharina de tijding zijner verdwijning ontvangen, of zij zond vertrouwelingen uit om hem te achterhalen; de achtervolgers op russisch grondgebied, keerden echter met ledige handen terug.

[p. 199]

Er liepen geruchten, dat men den grootvorst in Napels, in Parijs, in Brussel had gezien, in gezelschap der meergemelde Euphrosine.

In den vreemde was hij echter niet aan te houden en men zou hem met beloften moeten lokken, om op het russisch grondgebied terug te keeren.

Te Weenen werd Alexis eindelijk, door twee zendelingen van den czaar, betrapt.

Er ving eene diplomatie tusschen den grootvorst en de twee speurhonden, een kapitein der garde, Roumanzof en den keizerlijken geheimraad Tolstoï, aan; doch alle pogingen waren nutteloos: aan een terugkeer van den prins naar het vaderland was niet te denken.

Het voorgevoel van den prins, dat het hem daar slecht vergaan zou, was zoo groot, dat hij elk voorstel onvoorwaardelijk van de hand wees.

Beide vertrouwelingen maakten zich dan ook gereed, onverrichter zake, naar St. Petersburg terug te keeren.

Tolstoï had echter de kans gevonden, eene bijeenkomst met Euphrosine te hebben, en aan haar oor de muziek van een goedgevulden buidel goudstukken te laten klinken - en nu ten minste de vrouw begon te luisteren.

Niemand meer dan zij had invloed op den ongelukkige; zij alleen kon hem overhalen zich huiswaarts te begeven en zich in de handen van den czaar over te leveren.

Euphrosine greep de beurs met goud, en zij leverde dengene die zich voor haar grootendeels, in een poel van jammeren had gestort.

De grootvorst keerde naar Rusland terug; te Moskou werd hij aangehouden en in de gevangenis geworpen, die bij niet meer verlaten heeft.

Wel is waar weet men, dat hij beschuldigd werd van hoogverraad - er was inmiddels eene samenzwering ontdekt, in welke de zoon en de Russen van den ouden stempel, gewikkeld waren - door eene rechtbank van adellijke personen en popen, ter dood werd verwezen; dat hem dit vonnis den 5 Juli 1718, dus drie jaar na den gewaanden dood zijner gemalin, in tegenwoordigheid van zijn vader zelf werd voorgelezen; doch hoedanig dit vonnis werd uitgevoerd, weet men niet.

De hofgeschiedenis van Rusland, in vroegere eeuwen, is met zoovele geheimzinnige gruweldaden opgevuld.

In het publiek ging het door, als zou de grootvorst van ontroering, het gevolg van zijn proces, plotseling gestorven zijn en de czaar ging, met dikke tranen in de oogen, in persoon achter den lijkstoet.

Volgens andere beweeringen had de czaar in persoon, den prins het hoofd afgeslagen: - zeer mogelijk; de czaar had zich immers vroeger nog wel als beul aangesteld? Bij de strafuitvoering der oproerigen van 1698, vergat hij zijne waardigheid in zoo verre, dat hij vlak bij den blok kwam staan, op welken de saamgezworenen werden gehalsrecht, zoo dicht bij, dat een der veroordeelden, moedig en fier zegde: ‘ga uit den weg, Heer; ik ben het, die daar plaats nemen moet!’

Wij zullen echter niet aannemen, dat de vader zich in zoo verre aan den zoon vergreep.

Nog anderen zeggen, en dit wordt algemeen aangenomen, dat de grootvorst in de gevangenis om hals werd gebracht door een Duitscher, Weide genaamd, generaal in russische dienst, en, wonderlijk toeval of voorbeschikking! die Weide was in dienst geweest bij de zoo mishandelde prinses Charlotte!

(Wordt vervolgd.)