De Belgische Illustratie. Jaargang 5

[p. 361]

[Nummer 46]

De heer van 't kasteel.
(Vervolg.)

De blonde reiziger zwijgt; hij schijnt echter gekwetst en dringt een misschien scherp antwoord terug. Ook zou het niet mogelijk zijn geweest een enkel woord tusschen den stroom van woorden te plaatsen: - Eleodoor spreekt snel en driftig, zijne roode oogen gloeien en zijne armen draaien als molenwieken.

JOSEPH ALBERT ALBERDINGK THIJM.

‘Ik kan over de positie niet oordeelen; zij is mij gansch vreemd, Mijnheer,’ zegt de vreemdeling, eenigszins bedeesd en met zoowat ontroering in den toon der stem.

Heeft Eleodoor gevoeld, dat hij in de kennismaking eene scheur deed ontstaan, die 't noodig is eenigermate te herstellen?

‘Echter laat ik den man in vrede,’ hervat Eleodoor. ‘Ik bemoei mij niet met zijne zaken en vraag enkel, dat hij zich niet met de mijne inlate. . . . Mag ik u eene sigaar aanbieden?’

‘Wel verplicht.’

‘Echte havanna's. Kom, steek er eene op; dat verkort den tijd.’

De blonde bedankt echter bepaald.

‘Zijt ge in den handel?’ hervat Eleodoor.

‘Pardon.’

‘In de nijverheid?’

‘Evenmin. Ik heb op de hoogeschool mijne studiën in de rechten en letteren voltrokken.’

‘Te Gent, te Luik?’

‘Neen, aan de alma Mater van Leuven, Mijnheer.’

De blonde moet bepaald een domper, een calotin zijn, en Eleodoor heeft een oogenblik lust om hem tusschen de wielen uit en op den weg neêr te stooten; doch de jongeling is in alles zoo gedistingueerd, dat hij gewis tot eene voorname familie behooren moet.

‘Kent gij het kasteel?’ vangt Eleodoor andermaal aan.

‘Eenigszins, Mijnheer.’

‘Zoo? Hebt gij het dan reeds bezocht?’

‘Toen ik kind was.’

‘Dat was dan tijdens de vroegere eigenaars.’

‘Inderdaad,’ antwoordde Alfred.

‘O, sinds dien is het veel veranderd! Doe mij het genoegen en kom het morgen eens zien.’

‘Ik zal zoo vrij zijn, Mijnheer.’

‘Dan zullen wij ook eens het dorp doorwaaien; 't ontbreekt er niet aan mooie meisjes en gij, als oud-student, moet een vriend zijn van het schoone geslacht. Studenten, heeft men mij altijd gezegd, zingen gaarne van vive le vin, l'amour et le tabac. Van nummer 3 hebt ge getoond geen groot liefhebber te zijn; 1 en 2 zullen u gewis minder afschrikken.’

Eleodoor lacht, en als gevolg der opgegeven stelling, gaat hij voort:

‘O, wij slijten hier een vroolijk leventje, zoo vroolijk als men het buiten maken kan. Daarenboven zijn wij hier in de nabijheid van Brussel en Antwerpen, waar voortreffelijke opera's zijn. Papa geeft dikwijls partijen en diners aan heeren en dames uit de stad. 't Is een oud, blijgeestig man, die met zijn Bourgonje romer in de hand, u aan den vroolijken Bacchus op de ton zal doen denken.’

De vergelijking is tamelijk triviaal.

[p. 362]

‘En dan hebben wij hier de jacht,’ rammelt Eleodoor voort. Zie, dat is een mijner hartstochtelijkste liefhebberijen.’

‘Gewis een schoon vermaak.’

‘Mijne hazewinden zijn van de keurigste soort. Geen haas zal het in de vlakte ontspringen. Neen, zeker niet! Ook jagen wij met de brakken. De drijfjacht is een genot, waaraan ik inderdaad verslaafd ben. . . . . . En weet ge op welk wild ik nog liever jaag?’

‘Neen, Mijnheer.’

‘Dat zal ik u morgen doen zien,’ laat Eleodoor er, geestig op zijne wijze, op volgen.

De blonde jongeling schijnt geene moeite aan te wenden, om het gegeven raadsel op te lossen.

Men nadert het dorp.

Het rijtuigje loopt ratelend de eerste huizen voorbij.

Naast den weg verschijnt, op een heuvel, de windmolen, wiens wieken dapper draaien; de molenaarsjongen staat in de deur; hij ziet het rijtuig voorbijsnellen, doch groet den eigenaar niet.

Aan de deuren der huizen, langs de baan, gapen kinderen, vrouwen en mannen de tilbury achterna; doch niemand groet.

Een paar vuile jongens, met borstelig haar, willen schreeuwend met het rijtuigje meêloopen en springen door de stofwolk, die achter hetzelve opstijgt; doch de lange zweep kletst naar dat ‘rapaille.’

De eenige groet welke Eleodoor bekomt, is nogmaals die van een meisje dat voor eene herberg, met een fransch uithangbord, staat.

Bepaald, die zoon van den kasteelheer kan juist niet roemen op de achting der dorpelingen.

Eleodoor schijnt daarover min of meer gekwetst; want hij zegt:

‘Dat gemeene volk hier heeft geen opvoeding; dat wordt moedwillig in de domheid gehouden. Daarbij die boeren zijn valsch. Verbeeld u dat papa zich wel eens als lid voor den gemeenteraad wilde laten voordragen. Na zijne keuze, zou er geene moeilijkheid bestaan hebben, om tot burgemeester te worden benoemd. Dat postje zou een last voor hem geweest zijn; doch eene weldaad voor het dorp. Al de rakkers van boeren beloofden hem hunne stem in de verkiezingen, en raad eens, toen de bus geopend werd, hoeveel stemmen hij op zijn naam vereenigde?’

‘Moeilijk raadsel, Mijnheer!’

‘Welnu, geen enkele.’

‘Verwonderlijk.’

‘Och, dat was andermaal de invloed des pastoors. Ook heeft papa onmiddellijk zijn ontslag van elke vereeniging genomen, tot zelfs van de landbouwvereeniging. Hij heeft hen naar alle duivels gewenscht en laat hen nu knoeien en tobben naar welgevallen.’

‘Dat was, na den verkregen uitslag, het eenige, wat er over bleef te doen,’ merkt de blonde op, fijngeestiger dan hij tot nu toe deed.

‘Niet waar?’ liet Eleodoor met triomf er op volgen. ‘En echter zijn wij, al zeg ik het zelf, hupsch en rond in onzen omgang; wij doen iedereen pleizier; wij geven ruim aan den arme, die eens in 't jaar aan de poort van 't kasteel brood mag komen halen, indien hij wil. Maar, wij zijn te rond, te vrij, te verlicht in onzen omgang; wij bukken ons niet voor den pastoor en geven niet aan de kerk.’

‘Ja, tegen den stroom opzwemmen is moeilijk.’

‘Niet waar? Maar slagen zullen wij toch. Wij winnen nu partijgangers. De herbergiers en eenige nadenkende mannen zien hunne vroegere verkeerdheid in. Dan, de ambtenaars die herwaarts gezonden worden. . . . . . Ziet ge ginds, rechts, boven het bosschage, den toren van het kasteel?’

Eleodoor wijst met de lange rijzweep in de aangewezen richting; doch het oog van den jongeling rust reeds eenige stonden op den spitsen blauwen toren, glanzend in de heldere zon.

Men zou zeggen, dat Mijnheer Alfred eenigszins ontroerd is.

‘Ik zal hier afstijgen,’ zegt hij, ‘als u zoo goed zoudt willen zijn een oogenblik stil te houden.’

‘Wel neen.’

‘Ik zou het binnenpad willen volgen.’

‘Wij zullen voor de dreef van het kasteel stilhouden.’

‘Ik heb reeds te lang misbruik gemaakt van uwe welwillendheid, Mijnheer.’

‘In 't geheel niet.’

‘Ik dank u voor uwe vriendelijkheid, van welke ik misschien een onbescheiden gebruik heb gemaakt.’

‘Gekheid.’

De blonde jongeling is echter afgestegen.

‘Nog een woord: mag ik uwen naam weten?’ vraagt Eleodoor.

‘Vergeef mij, Mijnheer, dat ik hem niet reeds kennen deed. Ik noem mij Alfred van Hilversum.’

Er tintelt echter, zoo zou men zeggen, alweêr iets roods op de wangen des jongelings; 't is misschien de warmte, de snelheid van den rit.

‘Tot morgen, Mijnheer van Hilversum!’

De jongeling groet allerhoffelijkst, doet een paar stappen achterwaarts, laat het rijtuig voorbijsnellen, licht nogmaals den hoed op, welke groet van de zijde van Eleodoor door eene beweging met de rijzweep beantwoord wordt.

De vreemdeling verdwijnt langs het binnenpad.

't Is een vroolijke, lustige weg, die langs beide zijden door eene geurige, bloeiende doornhaag omzoomd is en den wandelaar regelrecht aan de kleine achterpoort der pastorij brengen zal.

II
Nadere kennismaking.

Het is een heerlijke Mei-morgen; frisch is het groen, frisch het gebloemte, helder de blauwe hemel, glanzend het zonneke, vroolijk zijn de vogelen.

De vroegmis is uit.

Alfred van Hilversum verlaat de kerk, die ten gevolge van den werkdag, slechts door eenige dorpelingen bezocht werd, en treedt de prachtige laan in, die naar het kasteel geleidt.

De jongeling gaat langzaam voort, slentert zouden wij zeggen.

Herhaalde malen staat hij stil, alsof hij dit of dat voorwerp wilde herkennen.

De olmen met hunne zware stammen en breedgetakte kruinen zijn nog altijd dezelfde; allen ruischen nog gelijk voor een vijftiental jaren.

Op planken borden leest de jongeling: ‘Hier liggen voetangels en klemmen’ eene bedreiging, die hij er vroeger niet vond, gewis omdat destijds de dorpelingen meer eerbied voor de bewoners des kasteels hadden dan wel nu.

Die waarschuwing zegt iets, dunkt ons; zij kenmerkt inderdaad het karakter van den eigenaar of dat zijner dorpgenooten; het maakt van het kasteel eene soort van stekelvarken, hetwelk men niet straffeloos aanraakt.

De groote hardsteenen poort prijkt nog met het wapen van baron Plos van Peelland, ofschoon de leeuw een paar pooten en zijn staart verloren heeft, het gele mos zich tusschen zijne klauwen en manen genesteld en een klimopplantje zich in eene scheur van den steen gevestigd heeft, hetwelk, door den wind bewogen, den ouden leeuw ongestraft langs de neusgaten kittelt.

Waarom heeft de nieuwe eigenaar dit wapen ter plaatse gelaten? Uit eerbied voor den vroegeren bezitter?

Gewis niet.

Dan enkel om den oningewijde te doen gelooven, dat hij van ouden stam en het wapen dat zijner familie is?

Zeer wel mogelijk.

Of wel ziet hij op tegen de onkosten, om aan die poort een moderner karakter te geven?

Ook niet onwaarschijnlijk.

Alfred van Hilversum heeft een oogenblik voor de geopende poort stilgestaan en eindelijk voortstappend, slaat hij links af, achter de woning door, die uit een dicht kreupelbosch van seringen, gouden regen, catalpa's en ander houtgewas oprijst; hij volgt het slingerpad dat naar het park geleidt.

De weg, dien hij volgt, schijnt hem toe nog dezelfde van lang geleden te zijn; doch het slingerpad is zoo zorgvuldig niet opgeharkt, de bank uit ontschorste eikenhouten takken gemaakt, is verdwenen.

Het steenen voetstuk staat nog ter zijde van het pad, doch het groote beeld, een man, die door slangen als omwonden was en dien de knaap zoo dikwijls, tevergeefs, met zijne teêre handjes, van die monsters had willen verlossen, is er niet meer.

Nu, dat rouwt den jongeling niet; dit tafereel heeft hem altijd naar gemaakt, als herinnering aan zijne kinderjaren, toen hij er 's nachts zelfs huiverig van droomde.

Op een omzwaai van het slingerpad ziet hij eene andere zitplaats; maar ook deze is vervangen.

Vroeger was het eene sierlijke witte, nu eene grasgroene en plompe bank; maar zij staat nog altijd onder den beuk, die zijne milde schaduw op den grond werpt.

Vlak voor de zitplaats is nog altijd de vijver, doch het water is niet zuiver; 't is integendeel drabberig en in stede van eene enkele waterlelie, die als eene sneeuwplek op den donkeren spiegel rustte, merkt men nu hier en daar dorre stengels, riet en ander gewas van het voorgaande jaar op.

Ook drijven er geen paar blanke zwanen op den vijver, zooals weleer en die zoo eigen waren dat ze uit de hand der bewoners kwamen eten.

Eenden zijn er ook niet meer; het met riet gedekte afdak, met vergulden windwijzer, waaronder vroeger eene sierlijke witte boot met witte roeispanen lag, is er nog wel; maar dat afdak is eene wezenlijke ruïne geworden die meer en meer in het drabberig water wegzinkt; van de boot is geen spoor meer te vinden.

Op de bank onder den beuk had men een heerlijk gezicht op de akkers en weiden, op de hoeven en den toren van het dorp, op het park links, waar vroeger, langs het houten traliehek, bedelend eenige herten liepen en waar men niet zelden den glinsterenden fazant van tak tot tak springen zag.

Dat alles is er niet meer, tenzij de hoeve ginds, uit welker schoorsteen nog altijd een blauwe rook opkronkelt; maar de hooge beuken en eiken van het park zijn neêrgehaald, het traliewerk en de lieve herten zijn verdwenen; de weide is omgeploegd en de vlakte is nu een prozaïsch aardappelveld geworden.

Van Hilversum zet zich op de bank, en het hoofd in den palm der hand latende rusten, staart hij droomend voor zich uit.

[p. 363]

Welke herinneringen verdringen zich nu in zijne ziel?

In den aanvang moeten de opwellende denkbeelden hem tot droefgeestigheid gestemd hebben, want zijn oog is vochtig; doch allengs moeten de oprijzende beelden verdwijnen en plaats maken voor andere, want hij sluit allengs de oogen en soms speelt een lichte glimlach om zijn mond.

Daar, op die plaats, kwam gewoonlijk de barones zich neêrzetten, vooral des avonds als de laatste gloed over de wijde vlakte schoof, en houtgewas, boomen, park, water, hoeven en torens met een vuurglans overgoot, terwijl de lange en breede schaduwen der beuken en populieren zich op den grond afteekenden.

Naast haar zat de baron, die soms luid op in een boek las of het oog, en zonder de lippen te verroeren, op een dagblad gevestigd hield.

Op die plaats zaten soms beiden nog als de maan reeds haar zilveren licht over de vlakte goot, en eene scherpe afteekening van licht en donker, van glans en schaduw, in de mysterieuze natuur bracht.

Voor die twee personen speelde dan, zoo lang de avond niet gevallen was, een lieve blonde jongen, de eenige zoon dezer adellijke familie.

Hier stond zijn hobbelpaard, daar lag zijn hoepel, ginds lagen zijn gekleurde soldaten, verder hing zijn vlieger, zijn houten geweer en weitasch, in welke de tuinman soms een paar hanenveeren stak, hetgeen den knaap zoo fier maakte als de jager, die zijn tasch vol fazanten geschoten had.

Eindelijk was de familie heengegaan en dan kwam de knecht de gekleurde soldaten, den vlieger en het houten geweer, en al wat de zorgelooze jongen had achtergelaten, oprapen.

Zijn het deze beelden, welke zich in den geest van den droomer verdringen? Wij kunnen dit nog niet verzekeren.

Eindelijk rijst hij op en zet den weg voort; hij volgt het pad langs het akkerland.

Daar was vroeger eene weide, in welker midden een boomstam stond, op wiens afgehakte takken een wagenrad lag, en gedurende jaren had een langpootige ooievaar daar genesteld.

De knaap, waarvan wij zoo even spraken, toefde niet zelden in den omtrek, om den vogel gade te slaan, van wien zijn vader hem zooveel wonderlijke dingen wist te vertellen; de ooievaar maakte als het ware deel uit van de familie van het kasteel.

Zou die trouwe vogel heengegaan zijn, toen ook de vriendschappelijke bewoners het kasteel verlieten?

(Wordt vervolgd.)