De Belgische Illustratie. Jaargang 5

Neven en nichten.
Door Mathilde.

I

Wanneer men zich eenige jaren geleden op een Nieuwjaarsdag de moeite had gegeven, 's namiddags om twee uur de groote straat van het stadje H . . . af te loopen tot het punt, waar de huizen schaarscher worden en de schaduwen der boomen van den wal zich reeds van nabij vertoonen, dan had men daar een groep lieden aangetroffen, die blijkbaar alles in 't werk hadden gesteld er dien dag heel proper en netjes uit te zien, zonder echter tot buitengewone en kostbare hulpmiddelen hun toevlucht te nemen.

De eerste persoon, die de aandacht trok was een flink gebouwd burgerman, tusschen de 40 en 50 jaar; aan zijn zijde ging een vrouw, van denzelfden leeftijd, met een grooten, geruiten doek om en een tasch aan den arm. Zij had het vrij druk met een zeer magere, stokachtige jufvrouw, wier bloeitijd voorbij was, ofschoon ze dit voorrecht ruim gunde aan de rozen en vergeetmijnietjes, welke trots hagel, ijs en sneeuw op haar hoed prijkten. Sprak de ééne heel deftig en met veel nadruk, de andere legde zich meer toe op een vlugge, rappe uitspraak, en hare handen, of liever hand (want de eene omklemde steeds stijf en vast een groote parapluie) volgde een voor een elke beweging harer tong. Van tijd tot tijd mengde de achtbare huisvader zich in haar gesprek, doch gewoonlijk richtte hij het woord tot den hem volgenden jonkman, die de drie kruisjes reeds achter den rug heeft; deze loopt met de handen op den rug, als hij iemand aanspreekt gaan zijn oogen langzaam dicht en dan heeft hij de beminnelijke gewoonte onophoudelijk zijn neus op te trekken. Een gelaatkundige zou het heel moeielijk vallen zich een bepaald oordeel over zijn inborst te vormen, daar zijn trekken zelden of nooit hun natuurlijken plooi hebben. Deze vier waren de belangrijksten uit den groep; een paar jonge meisjes, die onder elkander lachten en praatten; twee knapen in de vlegeljaren, een wat ouder, die heel blond was en vrij pedant scheen, twee kinderen tusschen de acht en zes jaar, schaarden zich om hen.

Ze bleven stilstaan voor een net huisje met twee verdiepingen en vijf ramen en een deur aan de voorzijde; de vader des huizes trok even aan den blinkenden schelknop terwijl de anderen zich een ernstig en geposeerd voorkomen gaven geheel in overeenstemming met de gewichtige plechtigheid, welke hun te wachten stond. 't Is dan ook geen kleinigheid een rijke erftante een gelukkig jaar toe te wenschen.

Mevrouw Gorbeen, zoo heette de beminde tante, was de bewoonster van dit huis; twee keer in het jaar, den eersten Januari en den 27^sten Augustus - haar verjaardag - kwam dezelfde groep voor het huis staan, brandend van verlangen, zoo het heette, om de lieve tante hun opwachting te maken, doch inwendig hopend, dat dit de laatste keer zou zijn. Verder strekten zich de betuigingen hunner liefde en achting niet uit; mevrouw wilde het volstrekt niet anders: het zou haar niet veel moeite kosten, de familie den halven dag bij zich te houden en indien zij haar provisiekasten openliet, zouden wellicht de bezoekers van geen scheidingsuur weten, maar mevrouw Gorbeen stelde weinig prijs op gezelschap van wie dan ook, en haar leven was uiterst eenzaam. 's Morgens ging zij zonder zich ooit om het weêr te bekommeren naar de kerk en vervolgens zette zij den geheelen dag geen voet meer buiten de deur.

Maar een blik op de tante zal ons meer leeren dan vele woorden. Een kleine, niet zeer vlugge meid liet de familie in de zijkamer links van 't eigenlijk salon, dat zoowel door de ouderwetsche, deftige meubels als door bewonderenswaardige netheid ieders aandacht trok. Op de groote ingelegde tafel stond een zilveren servies met koffieketel en daarvoor een fauteuil. Mevrouw Gorbeen liet zich echter nog een weinig wachten.

De bezoekers gingen intusschen in een rij achter elkander staan, de blonde neef, die een papier uit de zak had gehaald, voorop; de met de oogen knippende neef met de bloemlievende nicht achter hem, de kinderen links en rechts, de twee oudjes een weinig ter zijde.

Daar ging de deur open. Tante trad binnen; ze was reeds oud, bleek of liever geel; een zwarte kanten muts, en een zwarte zijden japon, met een grijs wollen fichu over de schouders, maakte haar toilet uit. Drie krullen ontsnapten van weêrszijden uit haar muts en haar mond scheen slechts een lichte beweging noodig te hebben om er knorrig en ontevreden uit te zien. Zij maakte de deur met een heftige beweging open

[p. 331]

zoodat de blonde neef een flinken duw kreeg en geheel van zijn stuk raakte. Zijn moeder stiet hem aan:

‘Begin dan toch,’ fluisterde zij.

‘Wat komt ge vroeg,’ sprak tante terwijl zij staan bleef.

‘Tante’ zei de neus optrekkende neef, met erg duitsch accent, ‘we konden dezen dag niet voorover laten gaan zonder u onze hartelijke en oprechtige heilwenschen aanbieden te komen.’

De jufvrouw naast hem trok aan zijn mouw, de andere met den geruiten doek zag hem aan, kwaad als een spin, en zich toeu tot Tante wendend zeide zij:

‘Tantelief, onze Gerrit wou u zoo graag met een versje verrassen.’

‘Kom dan! Ik zou maar beginnen’ luidde het weinig aanmoedigend antwoord.

Gerrit deed een stap voorwaarts en begon:

‘Nu weder een nieuwe jaarkring
Zich heeft geworpen in den afgrond
Der eeuwigheid; zonder verandering,
Te brengen in ons midden zoo bont.

(Neef trok zijn neus hoog op; nicht kneep de lippen samen.)

Kom ik, o beste Tante,
Schoon ik niet heb de pen van Dante,
U bieden mijn wenschen,
Opdat alle menschen,
Meer van u houden,
En steeds waardeeren,
Uw prachtig gouden
Hart! Kon ik lardeeren,
Met proza en poëzie, mijn muze,
Dan zou ik met vader, moeder, Suze,
Hennis, Trijn, Piet en Keetje,
U niet geven een beetje.’

‘Weet je wat Gerrit,’ zei tante, ‘geef me dat papier, dan zal ik het straks op mijn gemak lezen. Laat ons nu gaan zitten.’

‘Tante, het beste,’ zei de oudste dame en gaf haar de hand.

Toen kwamen alle kinderen op hun beurt, en daarna zetten zij zich neer; Tante op de fauteuil, de overigen rondom de tafel. 't Was geen kleinigheid de geheele familie van koffie te voorzien; eindelijk had elk zijn kopje voor zich en 't gesprek begon.

‘U heeft weêr een nieuwe meid, zie ik, tante,’ sprak jufvrouw Bellenaer, die met den schotschen doek.

‘Dat zou wel dienen, nicht! Ik had Geertje al twee maanden.’

‘En waarom is ze heengegaan?’

‘O, als ik je dat eens wou vertellen, dan kon ik je wel tot acht uur aan den praat houden.’

‘Maar Tante,’ sprak neef Hennis, die met de knippende oogen, ‘we mochten niets liever willen, wie zoo lange in uw gezelschap te blijven.’

‘In huis bedoel je zeker, en dan kon ik maar in den tuin gaan, is 't zoo niet?’

‘Foei tante. Dat zegte ik niet.’

‘Raad eens, neef Bellenaer, hoeveel meiden ik gehad heb, sedert mijn verjaardag?’

‘Twee, tante?’

‘Acht!’

‘Maar! acht. Hoe is 't mogelijk!’ riepen allen, als uit één mond,

‘En nu zegt gij in u zelven: wat is die tante toch een lastig mensch, dat ze geen een meid houden kan.’

‘O neen, tante!’

‘Ja wel, dat denkt gij! En gij weet ook alles wat hier voorgevallen is. De stad zal er genoeg over gepraat hebben. Ik geef weinig om die praatjes. Ik ben ver daarboven verheven; maar u vertellen, wat er hier voorviel zal ik toch, daar gij weten moet, wat het is en wat gij te antwoorden hebt.’

En met een majestueuze beweging sloeg zij de linten harer muts naar achteren, legde beide handen vast op tafel en begon een lange geschiedenis over Mietje, die kennissen in den gang ontving, over Kaatje, die 't eten uit de kast stal, over Trui, die een volle koffiepot op het tapijt had laten vallen, en Griet, die midden op dag in 't turfhok zat te slapen, en Betje, wier kleeren uit de garde-robe van een schoorsteenveger afkomstig schenen; Doortje en Mietje II waren brutaal en de laatste bovendien een weinig. . . . en om 't leelijke woord niet te bezigen tikte zij op haar voorhoofd, en Leentje dan, die had vier kopjes, twee schalen en een bloemenvaas gebroken. Nu had zij een eenvoudig boerenmeisje met veel moeite gekregen, na eerst een week zonder eenige hulp te hebben doorgebracht.

‘Maar tante!’ zei jufvrouw Bellenaer,’ waarom heeft u mij niet gewaarschuwd: dan had ik u een van de meisjes gestuurd.’

‘En ik was zelf gekomen,’ zei nicht Suze. Tante zweeg en vroeg wie of er nog een kopje koffie moest hebben.

‘Wie maakt het Floda, tante?’ vroeg neef Hennis.

‘Heel goed,’ antwoordde tante en zij zag er iets vriendelijker uit. ‘Van de week dacht ik dat hij ziek was, maar toen heb ik hem een paar korreltjes peper gegeven en nu is hij zoo vlug en vroolijk als te voren.’

‘Heeft hij niet veel last van de kou?’ was nicht Bellenaer's bezorgde vraag.

‘Toch niet, nicht; het moet mooi zonnig weêr zijn, wanneer ik hem 's Winters in den tuin laat gaan; 's Zomers is 't wat anders.’

‘Och,’ lispelde nicht Suze ‘ik heb 't altijd gezegd, dat Floda bij den dag mooier wordt. Hij heeft zoo'n, hoe zal ik 't zeggen . . . stolz air over zich.’

‘Juist wie tante,’ wilde neef Hennis zeggen maar hij bezon zich en . . . ‘wie Gerrit,’ ging hij voort.

‘Och ons Gerritje, daar beleven we zooveel pleizier van,’ zei jufvrouw Bellenaer, ‘wat zeg je, Bellenaer?’

‘O ja ja!’

‘Maar hij moest wat meer in de zaken van zijn vader bezig zijn en niet den geheelen dag verzen maken en lezen,’ zoo viel mevrouw Gorbeen in.

‘Dat doet hij ook niet altijd, neen volstrekt niet; och 't is een beste jongen.’

De beste jongen sloeg de oogen neêr.

‘Geloof mij Bellenaer,’ vervolgde mevrouw Gorbeen, ‘gewen uw kinderen vroeg aan arbeid en studie, en laat hun fantazie vooral geen vrij spel. Alles gekheid.’

‘Zeker, zeker tante. Maar Gerrit is door en door poëet; er zit zoo'n dichterlijke natuur in.’

‘Precies, wie Vondel,’ zei de spotachtige Hennis weêr, terwijl Gerrit den rand van zijn pet tusschen de tanden nam en de oogen niet durfde opheffen.

‘Zulke karakters zijn het moeilijkste te regeeren,’ zuchtte tante en zij werd hoogrood en hare lippen trilden: blijkbaar deed haar dit onderwerp zeer.

Suze begon te vleien.

‘Och, tante wat heeft u een ondervinding, ieder, die men spreekt, roemt uw verstand en uw, hoe zal ik het zeggen . . . . . uw savoirvivre.’

‘Daarvoor ben ik ook vijf en zestig jaar geworden,’ hervatte tante droog en haalde meteen haar horloge voor den dag. Dit was het sein. Ieder stond op en kreeg een handdruk en hoofdknikje tot afscheid.

Een meisje echter van 15 of 16 jaar had zich achter tante geplaatst en stil legde zij op haar schoteltje een klein pakje, toen voegde zij zich weêr bij de anderen, maar mevrouw Gorbeen zag alles door den spiegel. Zij keerde zich snel om en opende het papiertje, er lag een klein speldenkussen in. De gasten waren reeds buiten de deur, toen tante hardop riep: ‘Bellenaer.’

De aangesprokene keerde aanstonds terug.

‘Bellenaer,’ sprak zij ‘ik heb besloten een van mijn nichtjes bij mij aan huis te nemen.’

‘Dat is excellent, tante.’

‘Sla die stadhuiswoorden maar over en zorg dat morgen ochtend al het goed van Koosje Dirks hier is en zij er bij.’

‘Goed tante, uw dienaar,’ stotterde de teleurgestelde vader en verliet het huis.

II

De tijding van tante's onverwacht besluit bracht een ongehoorden schrik in den familiekring teweeg. Koosje Dirks was een kleindochter van mevrouw Gorbeen's eenigen broeder; na den dood harer ouders was zij bij haar neef den kruidenier Bellenaer in huis gekomen en verrichtte daar de diensten van meid, en wijl zij veel vlugger en netter was dan de twee dochters des huizes (waarvan de eene nog schoolging) was zij onmisbaar geworden. 't Was een goed kind, dat Koosje; levendig, soms lichtzinnig, maar met een gevoelig hart, en vooral vlug en slim, zooals 't wel aan haar oogen te zien was. Niemand had haar aangespoord om 't een of ander voor tante Gorbeen te maken; doch zij kon de baatzuchtige vriendelijkheid van de overige neven en nichten niet verdragen; zij dacht nooit aan tante's erfenis, maar door instinct gevoelde zij hoe de oude vrouw liefde noodig had en daarom wilde ze haar, zonder dat iemand het merkte, een bewijs van hare gevoelens geven. Weinig vermoedde zij de gevolgen dier daad.

Neef en nicht Bellenaer waren dubbel ontevreden over dit voorstel. Vooreerst, omdat zij Koosje ongaarne misten en ten tweeden, om het gevaar dat er thans bestond, dat 't meisje nu eenige erfgename zou worden. Nicht bromde tegen haar man over zijn bloôheid om niet dadelijk te protesteeren tegen zoo'n besluit. Neef Hennis zeî niets, Suze daartegen heel veel, doch 't einde van alles was dat Koosje daags daarna den kruidenierswinkel verliet, zonder veel aangename herinneringen mede te voeren, en vol hoop haar intrek ging nemen bij tante Gorbeen.

Met wat minder gevoel of wat meer bekwaamheid, om hare schatrijke gevoelens over te gieten was mevrouw Gorbeen veel gelukkiger geweest; zij beminde haar man innig, doch was altijd even koel en teruggetrokken jegens hem, zoodat er ten laatste een verwijdering tusschen hen ontstond, die haar hart zou gebroken hebben, indien het niet zoo sterk was geweest.

Haar zoon Adolf ook was geheel van zijn moeder vervreemd, dank hare schijnbare stugheid. Het was een vreeselijke beproeving voor haar geweest, toen de dichterlijke, begaafde jongeling op dwaalwegen raakte en eindelijk, zonder dat zij vermocht hem terug te roepen, naar Amerika

[p. 332]

vertrok, waar hij eenige jaren geleden, zooals zij toevallig vernam, was gestorven. Toen werd haar hart voor ieder gevoel ontoegankelijk; zij verlangde van niemand genegenheid, het minste van hare neven en nichten. Behoefte werd het voor haar op meiden te brommen, op alles aanmerkingen te maken, alles af te keuren en hardvochtig te zijn jegens anderen. Twee jaren te voren, kwam echter een schijnbare onbeduidende zaak een groote verandering in haar leven brengen.

HET KOORNVELD.

Een harer kippen, die een talrijk kroost had, werd plotseling ziek en stierf. Voor de acht kiekens was de dood der klokhen een zware slag; zeven overleefden de oude slechts weinige dagen en de jongste, de zwakste tevens, waarvan de eene poot daarenboven door een onaangename aanraking met een muizenval veel geleden had, bleef over. Mevrouw Gorbeen had innig medelijden met het ongelukkige haantje; zij maakte voor hem een nestje klaar in haar werkmand; voedde het dier zelf, verbond zijn poot en na hem zeer vele gevaren te hebben zien overwinnen, had zij de voldoening den haan behouden en slechts een weinig kreupel te zien. Terwijl zij in de kleine tuinkamer aan de breikous zat, liep het dier over den vloer, pikte alles op, wat het vond, sprong dan soms op

[p. 333]

EEN ZUID-DUITSCHE.

[p. 334]

tafel en vervulde het vertrek met zijn tonen. Wat was zij blijde toen Floda (zij had den nog altijd geliefden naam omgekeerd en aan den haan gegeven) voor het eerst pogingen aanwendde om te kraaien en eindelijk er vrij goed in slaagde; en trotsch wanneer hij een bezoek in 't kippenhok bracht en alle hennen hem - zooals 't haar voorkwam - bewonderend aanzagen. Zij kende zich zelf niet van geluk, toen zij het bed voor een lichte ongesteldheid moest houden en Floda stil dicht bij haar op een stoel bleef liggen. Slechts wanneer zij Floda prezen, konden neven en nichten rekenen op haar vriendelijk antwoord. Zij kon soms uren alleen zitten mijmeren, de oogen op Floda's blinkende bonte vederen gericht, want de lieve gunsteling had een bijzondere, zoo niet mooie kleur, waardoor men hem dadelijk onder duizend van zijn soort kon herkennen, doch hiertoe bepaalden zich zijn goede eigenschappen. Elke meid wist te verhalen hoe lastig het dier soms kon zijn, hoeveel papieren hij bemorst en verscheurd had en hoe kieskeurig hij met zijn voedsel was.

Den volgenden morgen dus trok Koosje Dirks voorafgegaan door een kruier, die haar koffer droeg, de stad door. Ieder wist reeds, waar zij heenging. De een voegde haar toe:

‘Nu Koos, ik feliciteer je! Houd je goed, hoor. ‘En pas goed op Floda.’

Een ander zeide: ‘Als je nu haar erfgenaam wordt, gedenk mij!’

En dan weer een derde: ‘Ja, maar dan moet je eerst aan Floda een lijfrente uitkeeren.’

Verder hoorde zij zeggen:

‘Hoe kijkt neef Bellenaer vandaag’ en ‘Ik zou de huid niet verkoopen, vóór ik den beer had.’

‘Ik wil den beer niet eens hebben,’ zei Koosje ‘ik pas tante op en daarmeê doe ik mijn plicht.’

‘Houd je zoo vroom niet, wie een kwezel,’ zei neef Hennis, ‘je lijkt gansch fijn, maar ik had je gelijk begrepen.’

‘Dan ben je vlugger wie ik neef Hennis,’ antwoordde Koosje spottend, ‘ik heb u nog niet begrepen!’

‘Waarvan heb je dat speldekussen gemaakt, van passament of zijde.’

‘Ik zal er ook een voor jou maken, als je 't zoo mooi vindt,’ en een deftige buiging voor hem makend ging zij verder. Onder onophoudelijke aardig- en hatelijkheden was Koosje tot dicht bij tante's woning gekomen, toen zij eensklaps de roode rozen van nicht Suze's hoed en daaronder de nicht zelf ontwaarde.

‘Goeden morgen, Koosje,’ zei de fluitende stem, ‘gaat gij nu al naar tante?’

‘Zooals ge ziet, nicht Suze. Zou het tante nog vroeg genoeg zijn?’

‘Dat weet ik niet, lieve! Maar och gij, gij zult het wel niet laat genoeg vinden,’

‘Hoe zoo?’

‘Och kind! Ik houd er niet van over zulke dingen te spreken. Ziet ge, kwaadsprekendheid is een groote zonde.’

‘Zeker, nicht Suze, dat zegt de catechismus duidelijk genoeg.’

‘Maar mijn arm Koosje. Ik heb altijd veel van u en uw moeder zaliger gehouden, en daarom wordt het mij wee om 't hart, als ik zie dat gij het minder goed zult hebben, dan bij die beste nicht Bellenaer.’

‘Zou u denken, nicht?’

‘Stil in 's hemelsnaam, Koosje! 't Was een slechte ingeving, een ingeving van den duivel toen gij dat speldekussen maaktet, wij geven tante nooit iets, sedert zij ons eens een, twee, driemalen gezegd heeft geene geschenken aan te willen nemen.’

‘Is 't waar!’

‘Ja zeker! maar kind, gij wist dat niet en nu ach! nu wordt ge er voor gestraft. 't Is hard voor u, ik begrijp 't, ìk kan 't aan uwe oogen zien, dat gij den geheelen nacht hebt geschreid.’ . . . . . .

‘Maar nicht dat komt van de koû, we staan hier te praten of 't geen Januari was,’

‘Wat zal 't treurig voor u zijn met tante en dien haan alleen te zitten in de lange winteravonden, gij zijt zoo aan het. . . . . hoe zal ik het zeggen, familieleven gewoon geraakt en wat zult ge uw vriendinnetje Netje missen!’

‘En toch hebt ge gisteren tante aangeboden, bij haar te komen wonen.’

‘O ik, dat is wat anders! Ach Koosje, toen mijn liefste hoop als een morgennevel in de lucht vervloog, toen heb ik besloten mijn leven te gebruiken om anderen gelukkig te maken en mijn eigen welzijn aan dat van mijn naaste op te offeren. Een schijnbaar kleine zaak, een speldenkussen kan het lot van een mensch veranderen. Maar Koosje lief, troost je maar, want blijft ge niet zoo goed oppassen als anders, dan kom je misschien spoedig vrij.’

‘Goed, nicht Suse, pleizierige wandeling!’

‘Dag, beste Koosje, ik zal veel aan u denken.’

‘Heel goed, nicht, dat kan geen kwaad,’ antwoordde Koosje en stapte voort lachende over de huichelachtige vriendelijkheid van nicht Suze.

Tante was vriendelijk, bijna hartelijk, zij wees Koosje het voor haar bestemd verblijf aan, nam haar vervolgens meê naar de keuken en den zolder, en bracht haar eindelijk in de tuinkamer, waar zij samen koffie dronken, terwijl Floda trotsch heen en weer drentelde en de nieuwelinge verwelkomde, door op te springen en vreeselijk te kraaien. Natuurlijk vond Koosje dit heel amusant evenals tante en inwendig besloot zij Floda's grillen te verdragen om tante's liefde te winnen.

‘Tante,’ zeide zij 's avonds, ‘ik ben u zeer dankbaar, dat gij mij een plaatsje in uw huis gunt. Wij zijn beiden alleen op de wereld, ik heb geen ouders, u geen kinderen, laat mij door wederkeerige liefde uw kind zijn.’

Die woorden werden gesproken, zoo eenvoudig, zoo zonder nevenbedoelingen; hare heldere blauwe oogen waren met tranen gevuld, die zoo geheel uit het hart schenen voort te komen, dat jufvrouw Gorbeen's ziel diep geroerd werd, er kwam een uitdrukking van vreugde in hare matte oogen en de hand van Koosje drukkend zeide zij met bevende stem:

‘Ga Koosje, ge zijt een goed kind!’ Doch als vreesde zij te veel gezegd te hebben, opende zij stil haar kamerdeur en verdween.

III

Drie maanden zijn voorbij en niettegenstaande de Bellenaers druk klagen over tante's dwaasheid om hun juist Koosje te ontnemen en neef Hennes haar ‘slim wie een vos, geslepen wie een brillaat’ noemt en Suze de oogen verdraait om Koosje te beklagen, maakt het meisje het zeer goed bij tante; ze ziet er nog veel gezonder uit dan voorheen, en is nog even vroolijk, ofschoon nicht Suze beweert, dat haar hart veel lijdt en neef Hennis dit beaamt, overtuigd als hij is, dat Koosje volleerd is in de moeilijke kunst der veinzerij.

Tante Gorbeen liet haar weinig huiswerk doen; maar des te meer bemoeide zij zich met haar onderwijs; zij gaf haar zelf les in alle vakken, waarin 't meisje zeer ten achteren was, leerde haar fransch en teekenen en zelfs spelen op het oude vleugelstuk; de eerste tonen die tante zelf aan het instrument ontlokte, deden haar verbleeken, even als elke herinnering aan Adolf, die zoo meesterlijk speelde maar het begon haar goed te doen, toen de nieuwe meid met zeer veel muzikaal gevoel begaafd, een paar kleine stukjes op 't gehoor af, speelde. Dan sprak tante Floda aan, beval hem stil te zijn en luisterde aandachtig toe. In de Winteravonden las Koosje tante altijd voor; want mevrouw Gorbeen's oogen stonden haar niet toe zelf te lezen, en nu de Lente aankwam, wist Koosje haar over te halen, samen een wandeling langs de wallen te maken en eens zelf het veld in te gaan. Niets scheen dus aan haar geluk te ontbreken, indien . . . ja indien Floda er niet was; de haan had haar een eeuwigen haat gezworen; eens vertrapte hij een allerliefst teekeningetje voor tante bestemd, een anderen keer wierp hij haar kop koffie om, zoodat er vlekken op het kleed kwamen, dan weêr maakte hij haar kamer vuil en 't ergste van alles was, dat zijn hok in een hoek van den gang zich juist naast de slaapkamer bevond; zoodat 't meisje minstens viermaal 's nachts door zijn gekraai gewekt werd en 's morgens gedwongen was vroeg op te staan, daar hij haar geen rust liet met zijn gezang. Dit was haar eenig verdriet en dikwijls was zij boos op zich zelf, dat zij weinig van Floda bleef houden.

‘Zeg me eens oprecht,’ zei Suze eens, toen zij haar nicht op de markt aantrof ‘hoe gevoelt gij u, zijt ge niet erg ongelukkig?’

‘Integendeel nicht! Ik geloof, dat ieder wel met mij zou willen ruilen.’

‘O foei, Koosje, ge doet me haast gelooven, dat neef Hennis gelijk heeft en gij goed huichelen kunt.’

‘Neef Hennis beoordeelt mij nog wie zich zelf wie het zijn gewoonte is,’ antwoordde zij lachend, want ze wist dat de Duitscher achter haar stond.

‘Ik zeg 't immer Suze,’ sprak hij ‘nicht Koos is gansch slim, maar beware kind, wie heeft je op den kop geslagen, 't is wie een tijgerklauw.’

‘Genadige hemel, nu zie ik 't ook, Koos! Dat heeft toch tante niet. . . .

‘Wel neen, 't is een klauwslag van dien Floda,’ antwoordde Koosje bits, knorrig op Hennis, Suze en den haan, en zonder een hunner te groeten, verliet zij hen.

‘Arm kind!’ zuchtte Suze ‘zoo zoû ik geen erfenis willen koopen.’

‘Meent ge dat waarlijk,’ vroeg Hennis, ‘zij durft zoo rijk wezen.’

‘Daar hebben wij wat aan; aan al dien rijkdom. Ze geeft Koosje een dames-opvoeding, alleen opdat zij haar stand zal kunnen ophouden, wanneer zij eens bezitster is van het fortuin en wij, wij kunnen toekijken en droog brood eten.’

‘Nicht Suze, wil je mij helpen?’ vroeg Hennis geheimzinnig.

‘Hoe zoo!’

‘Nicht Suze, ik zal de zaak daarstellen, maar je zult me helpen,’

‘Hoe dan?’

‘O 't is gansch licht! Zorg maar dat iedereen weet, hoe Koosje mishandeld is van Floda.’

‘Ja en verder?’

‘St, st,’ en neef Hennis was verdwenen. Ieder wist dat die beiden vooral op tante's erfenis aasden. Voor neef Hennis was niet de minste kans om tot eenigen stand te komen dan door tante's dood en erfenis. Hij was magazijnmeester met f 500 in het jaar; nicht Suze leefde van een kleine rente, die als zij eens een huwelijk aanging, ophield; 't was dus geen wonder, dat beide, elk voor zich tante's handelingen tegenover Koosje uiterst afkeurenswaardig vonden, daar zij het geheele gebouw hunner hoop op fortuin dreigden af te breken. Blind moest men zijn om niet te bemerken hoe verdeeld tante's liefde nu was tusschen Koosje en Floda; en dat zij leed over hun slechte verstandhouding is gemakkelijk te begrijpen.

‘Gij moet het van hem maar verdragen, Koos,’ zei tante vriendelijk

[p. 335]

toen zij 't bebloede gelaat van 't meisje zag. ‘Floda is verwend. Ik moest strenger zijn tegen hem, maar ik kan 't niet meer; ik ben zoo dikwijls streng geweest in mijn leven.’

‘Och 't is niets tante,’ antwoordde zij, terwijl 't haar bijzonder speet zich een weinig te hebben uitgelaten tegen neef Hennis, door te klagen over Floda ‘ik wil 't gaarne verdragen om uwentwille.’

Toen zij echter weêr uitging, moest zij van ieder beklagingen, vermaningen en afkeuringen van tante's dwaasheid vernemen en eenige gaven haar zelfs den raad, haar schoone jeugd niet te verspillen om den wille van het geld maar terug te keeren naar haar vorige woon.

‘Ik dacht het wel,’ zei nicht Bellenaar ‘kom bij ons terug, mijn arm Koosje.’

Zij was erg boos, en verzekerde iedereen wie 't maar hooren wilde, dat zij het heel goed had en de zaak volstrekt niets te beteekenen had, maar al, wat zij er tegen inbracht, werd natuurlijk weêr voor huichelarij gehouden.

‘Dat kind weet zich goed te houden,’ zeiden de huismoeders hoofdschuddend, ‘'t loopt niet goed met haar af. Zoo jong en zoo geslepen.’

‘Ze laat zich slaan, maar denkt: Wie 't laatste lacht, lacht het beste.’

(Wordt vervolgd.)