De afneming van het kruis, naar Rubens.
Een der treffendste en verhevenste gewrochten der schilderkunst is ongetwijfeld het doek van den grooten vlaamschen schilder Rubens, dat nog heden de cathedraal te Antwerpen siert en als zijn voornaamste werk geschat wordt: de voorstelling der ‘Afneming van het Kruis.’
De schitterendste eigenschappen van zijn genie, welke van zijne schilderstukken uitstralen, vindt men in dit doek vereenigd. De volheid der gedachte, de kracht der voorstelling, de glanzende afwisseling van 't licht en donker, harmonie en waarheid van afbeelding gaan in dit penseelgewrocht te zamen.
In de verte een dorre en treurige vlakte waar het oog niets bespeurt dan een enkelen afgeknotten boomstam; aan den gezichteinder eenige stralen van een vaal en ongewoon licht, waarna geheel het uitspansel zich als ééne sombere en schrikwekkende massa vertoont, op zulk een grond rijst het grootsche tafereel voor de oogen op.
De groep gevormd door de acht personen, wier eerbiedige aandacht is gevestigd op het lichaam van den gestorven Godmensch stemt iederen aanschouwer tot waarachtige ingetogenheid.
Men volgt met eerbiedigen blik de stilzwijgende, smartvolle en van innige vereering getuigende handeling. Met welk een zorgvuldigheid hebben eenigen hunner het goddelijke lichaam afgenomen van het kruis en laten het nu afdalen in het lijkkleed. Met welk een diepe godsvrucht ondersteunen zij het of volgen het met gespannen blikken, ten einde terstond een behulpzame hand te bieden, waar het noodig mocht wezen.
Een der indrukken, die elken beschouwer aandoet en hem geen oogenblik zonder aandacht laat, is deze laatste; de eerbiedige zorg, waarmede de afneming van het kruis geschiedt, zij spreekt uit aller houding en gebaren. Men vindt die geheel in de gelaatstrekken en in de beweging der rechterhand van den persoon, die zich bij een der dwarsbalken van het kruis bevindt, alsook bij dengene, die bij het afklimmen van de ladder zich nog tevens omkeert en den grijsaard, die nog het lijkkleed vasthoudt met de lippen.
Onbegrijpelijk meer artistieke waarde nog, gelijk ieder aanschouwer bespeuren kan, ligt behalve deze bijzonderheden in een meesterstuk, dat op zich zelf alleen den naam van Rubens aan de volgende eeuwen zou hebben overgebracht.
Auteursrechtvrij