De Belgische Illustratie. Jaargang 5

De pleegdochter.
Eene bloem, uit den vreemde op nederlandschen bodem overgeplant.
Door H.A. Banning.

I
De dokter.

De landstreek, die zich ten Oosten van Maastricht naar de duitsche grenzen uitstrekt, is zeer bekoorlijk. Hoe verder men zich van Limburg's hoofdstad verwijdert, des te meer wordt het oog geboeid door natuurtafereelen, zooals men ze tevergeefs elders in ons land zal zoeken. De hooge bergruggen dragen houtgewas en geurende kruiden, in de valleien murmelt een kristalheldere beek, en wanneer men van de hoogte den blik laat weiden over het beurtelings dalend en rijzend landschap, bieden de malsche beemden, de schilderachtige dorpen, de kerken en kasteelen een verrassend schouwspel aan.

[p. 244]

In dat bekoorlijk oord staat een eenvoudig, doch smaakvol gebouwd buitenverblijf, te midden van een tuin vol heerlijke en met zorg verpleegde bloemen, die het luide verkondigen dat zij een vereerder van Flora toebehooren.

MGR. BIANCHI.

Vóór het huis, onder de lindeboomen, is een schaduwrijk plekje, dat in de hitte van den dag een genotrijke verkwikking schenkt. Nu de avond begint te vallen, is het daar dubbel aangenaam, en het schijnt dan ook dat de man, die op de tuinbank zit, zich gelukkig gevoelt bij de rust en verkwikking, die hij geniet. Met welbehagen haalt hij groote teugen uit zijn pijp, en de rookwolken, die hij uitblaast, stijgen dwarrelend boven zijn hoofd op. Men kan het duidelijk aan hem zien dat de tuin hem zeer na aan 't hart ligt, want zijn oogen gaan met voorliefde over de bloemperken; ware hij niet zoo vermoeid, men kan er op rekenen dat hij met het snoeimes en biezen in de hand zou rondgaan, om hier iets af te snijden, ginds wat op te binden en waar het noodig was te gieten. Ofschoon de man niet jong meer kan worden genoemd, is hij toch niet oud, en wanneer men let op zijn levendig oog en zwart, krullend haar, zou men allicht meenen dat nog ietwat kroeze zin in hem huisvestte, iets wat intusschen in de gewone beteekenis niet van hem kan worden gezegd. Dat hij een ernstig, deftig, verstandig man is, kan iedereen aan hem zien, en die hom meer van nabij kennen, weten daarenboven dat zijn hart op de rechte plaats zit.

Tusschen het huis en een tafel onder den lindeboom gaat een vrouwelijk wezen heen en weer, dat den bloeitijd des levens reeds jaren achter den rug heeft en, naar de kleeding en manieren te oordeelen, de plichten van een huishoudster met die eener dienstmaagd weet te vereenigen. Die vrouw brengt de benoodigdheden voor het souper naar buiten. Terwijl zij een en ander op de tafel rangschikt, wordt aan de buitendeur gebeld.

‘Ga eens zien wie daar nog zoo laat is, Geertrui,’ zegt de huisheer.

Eenige oogenblikken later komt Geertrui vrij haastig terug, met de boodschap dat er iemand is vanwege de vreemde dame om den dokter te spreken. ‘Ik had heel en al vergeten u te zeggen, dat zij dezen morgen reeds hier is geweest,’ voegt zij er bij.

‘Voor zulke nalatigheden moet gij u wachten,’ sprak de dokter, met zijn pijp in den mond naar huis gaande.

Daar stond een meid te wachten, die hem verzocht zoo spoedig mogelijk bij haar gnӓdige Frau te komen. Het dochtertje, dat de dokter wel zou kennen, was ziek geworden, het scheen de koorts te hebben ‘en,’ voegde zij er schuchter bij, ‘mijne gnӓdige Frau is zoo bitter ongelukkig, dat zij het gewis besterven zou, wanneer zij het kind mocht verliezen. Ik bid u, dokter, zeg het haar niet, als er gevaar bij is; zeg het mij maar alleen.’

De toon, waarop die woorden werden gesproken, getuigde van zulk een warm gevoel, van zooveel liefde voor de meesteres dat de dokter de meid met welgevallen aanzag, als dacht hij: dat is nog eerst een dienstmaagd van den echten, ouden stempel.

‘Zeg aan de gnӓdige Frau dat ik terstond zal komen,’ zeide hij. ‘Ik heb tot mijn spijt eerst op het oogenblik vernomen dat gij reeds dezen morgen door haar gezonden zijt; ik was anders reeds lang bij haar geweest.’

De meid ging heen en de dokter, die weinig werk maakte van zijn toilet volgde haar spoedig. Hij ging den tuin door en volgde een voetpad, dat naar het einde van het dorp voerde, waar nog slechts hier en daar eenige woningen stonden. Het laatste huis zag er wel het best van allen uit. Het was gebouwd door een molenaar, die zijn schaapjes op het droge had en met zijn vrouw de oude dagen in rust wenschte door te brengen. Rust kreeg de man in overvloed, ofschoon niet in de nieuwe woning; hij stierf kort nadat hij daar zijn intrek had genomen. Zijn eenvoudige vrouw vond zich alleen niet zeer op haar gemak in de groote woning, en daarom verheugde het haar zeer dat de burgemeester haar eens op een dag voorsloeg, de bovenverdieping te verhuren aan een duitsche dame met een kind, die zich bij hem had aangemeld.

Die duitsche dame woonde daar nu sinds een paar jaren, doch zoo stil, zoo afgetrokken, dat bijna niemand haar ooit in het dorp zag. Zonder de aanwezigheid van een oude dienstmeid en het kleine levenslustige kind zouden waarschijnlijk weinige bewoners geweten hebben dat zij er woonde.

't Was naar dit huis dat de dokter zijn schreden richtte. Hij ging de trap op, want er was niemand beneden te zien. Nog voordat hij aan de deur klopte, stond de oude Susanna voor hem, die hem zwijgend bij het ledikantje van het kind voerde, waarvoor een vrouwelijke gestalte geknield lag, met het hoofd op het bed neergebogen. De dokter wierp een blik vol deelneming op haar en ging toen naar het kind, dat juist sliep. Hij legde de hand op het hoofd, luisterde naar de ademhaling en onderzocht lang nadenkend den pols. Toen ging hij zitten, schreef bedaard een recept en verzocht Susanna dit onmiddellijk naar den apotheker te brengen. De meid zag hem met groote bezorgdheid aan en wees met de hand naar hare meesteres, die beweegloos gebleven was, als ging de komst van den geneesheer haar niets aan.

‘De kleine is ziek,’ sprak de dokter, ‘doch niet gevaarlijk; wij zullen haar wel zeer spoedig weder frisch en gezond zien.’

Bij die woorden hief de dame het hoofd op; de dokter, dien zij lang aanzag zonder een woord te spreken, hield het oog strak op haar gevestigd.

Het gelaat der jonge vrouw was van buitengewone schoonheid, doch in de oogen lag een smart, die diep binnendrong in 't hart van hem, op wien zij gevestigd waren. Zij zag zeer bleek. De kleur harer oogen was helder blauw, doch de oogharen waren zwart, evenals het hoofdhaar, dat in rijke lokken, ofschoon achteloos, op hare schouders viel.

De dokter herhaalde langzaam en zacht dat het dochtertje spoedig hersteld zou zijn, toen naderde hij haar, nam zonder omslag haar hand, voelde den pols en zeide, meer op bevelenden dan op raadgevenden toon:

[p. 245]

O.L.V. BOODSCHAP.

[p. 246]

‘Gij moet u in acht nemen, Mevrouw; gij hebt rust noodig, ik zal u iets voorschrijven.’

De dame sprak geen woord, maar begon te weenen.

‘Zoo, dat is goed, 't zal u verkwikken,’ zeide hij, zich nederzettende om het recept te schrijven.

‘Gij moet ook dit terstond klaar laten maken,’ sprak hij tot Susanna; ‘ik blijf hier tot de drank komt, want ik wil zelf er het kind van ingeven.’

De jonge vrouw had opnieuw het hoofd op het bed laten vallen en het weenen nam meer en meer toe; zij scheen er geheel niet meer aan te denken dat de dokter nog aanwezig was. Deze legde van tijd tot tijd de hand op 't hoofd der kleine, terwijl zijn blik onderzoekend op de moeder gevestigd was.

Er drong een zoele Zomerlucht in het geopende venster, en de laatste stralen der ondergaande zon zochten zich een weg te banen door de spleten der neergelaten gordijnen in de kamer, die evenzeer van onbekrompenheid als van goede orde en huiselijkheid getuigde.

De slaap der kleine zieke werd nu onrustiger; zij zuchtte eenige malen, opende de oogen om ze terstond weder te sluiten, wierp het hoofd heen en weer en zag eindelijk, toen zij voorgoed ontwaakt was, den dokter met groote oogen aan. Hij boog zich vriendelijk over haar; de kleine, die hem vaak had gezien, wanneer zij met Susanna wandelde, sprak zacht den naam uit, dien men in den ganschen omtrek aan dokter Bremmer gaf: ‘de goede dokter.’

Deze woorden, zoo mat en toch zoo vertrouwelijk door het lieve kind gesproken, drongen diep in zijn hart, dat anders niet zeer toegankelijk was voor ontroering. Hij streek met de hand zacht over haar vuurrood gelaat.

Rosine liet hem stil begaan en sloot de oogen weder.

‘Ik wil u gezond maken, lieve engel,’ sprak hij. Het kind opende de oogen weder; het knikte hem toe en glimlachte pijnlijk.

Susanna kwam spoedig hijgend terug. Zij reikte den dokter het drankje voor de kleine toe en zette het ander zwijgend op de tafel. Middelerwijl Bremmer het kind een lepelvol ingaf, boog de meid zich over haar meesteres en luisterde aandachtig. Toen bracht zij een vinger aan den mond en fluisterde: ‘God zij dank, zij slaapt.’

De dokter wenkte haar met de hand dat zij hem in een andere kamer zou volgen. Daar zeide hij: ‘De ziekte van het kind heeft niet veel te beteekenen, 't zal morgen wel reeds naar speelgoed verlangen, doch mevrouw is zeer ernstig ongesteld, ik ben alleen om haar zoo lang hier gebleven. Laat haar ongestoord slapen, want er is in de gansche apotheek niets te vinden, dat zoo goed voor haar is. Hoe lang is zij slapeloos geweest?’

‘Sedert het lieve kind ziek is geworden,’ antwoordde Susanna. ‘Zij zit nu zoo twee dagen en nachten voor het ledikant, en dat is toch niet om uit te houden. Ach, dokter,’ zoo vervolgde zij, ‘als gij haar vertrouwen eens kondet winnen, want waarlijk, 't kan niet langer zoo gaan. Ik heb zoo dikwijls op 't punt gestaan om u te roepen, doch dan dacht ik alweer: wat zal het mij baten, de gnӓdige Frau schuwt de menschen en zal aan niemand haar leed openbaren. Als de ziekte der kleine haar daartoe mocht brengen, ik zou er Onzen Lieven Heer voor kunnen danken.’

‘Als zij wakker wordt, moet gij haar terstond van den drank geven en dat stipt van uur tot uur volhouden; morgen kom ik terug.’

Dokter Bremmer verwijderde zich. Hij sloeg diep nadenkend het pad in, dat naar zijne woning voerde, en toen hij na het souper volgens gewoonte met de handen op den rug in den tuin heen en weer liep, waren het niet de bloemen, maar andere dingen, die zijn geest bezig hielden; hij schudde somwijlen het hoofd en men hoorde hem dan binnensmonds eenige woorden prevelen.

De goede dokter, zooals men daar overal Bremmer noemde, verdiende dezen eeretitel in dubbele beteekenis: hij was bekwaam en achtenswaardig als geneesheer en als mensch.

't Was nu al vele jaren geleden dat hij door een groot ongeluk werd getroffen; sinds dien tijd legde hij altijd deelneming aan den dag, waar hij werkelijk ongeluk of leed aantrof; anderen te troosten en hulp te verleenen, dat was medicijn voor hem.

Eens was hij gelukkig in het bezit eener vrouw, zoo deugdzaam en braaf en goed, als de Hemel die soms kan geven; zij stierf in den bloei des levens, na een vereeniging van slechts drie jaren, bij de geboorte van het eerste kind. Van toen af bood het pad des levens voor hem geen rozen meer aan; hij besloot op zijn dorp in afzondering te blijven wonen, tot God hem zou roepen.

Bremmer was een geloovig en werkzaam man; in de vervulling zijner maatschappelijke plichten vond hij afleiding, in het gebed en in weldoen zijn troost. Daardoor ontwikkelde zich met de jaren in zijn hart een onverstoorbare vrede, die een heilzamen indruk maakte op allen met wie hij in aanraking kwam. Bremmer beminde de eenzaamheid, en zijn vrienden achtten hem te hoog om daarin stoornis teweeg te brengen.

Zijn eenige zuster, die veel ouder was, had de eerste weken na den dood zijner vrouw de huishouding bestierd. Het verheugde haar dat zij vergunning kreeg om bij haar vertrek het kind, een gezonden jongen, meê naar huis te nemen, ten einde zooveel mogelijk de moederlijke teederheid en verzorging te vervangen. Zij was kinderloos, en haar man, die een belangrijke betrekking te Amsterdam bekleedde, vond het zeer goed dat zij de verpleging van den kleinen Frans op zich nam.

In de eerste jaren reisde dokter Bremmer zoo vaak dit kon naar Holland, om zijn kind te zien; later kwam de kleine dikwijls met oom of tante naar Limburg. De kleine Frans was nu een ferme, groote jongen geworden, vol levenskracht en levenslust. Den vacantie-tijd bracht hij gemeenlijk bij zijn vader door; de vrijheid, die het landelijke leven hem bood, het ronddolen in het bergachtige oord behaagde hem. Frans wilde dokter worden, zooals zijn vader; het beviel hem daar veel beter dan in Holland, hoe lief hem ook zijn pleegouders waren. De jongen had zeer veel aanleg: hij was goedhartig, maar vol geestkracht, een echte zoon zijns vaders.

Toen dokter Bremmer den volgenden ochtend zich naar mevrouw Wallrath, de duitsche dame, begaf, kwam Susanna hem reeds te gemoet. De moeder had dien nacht geslapen en nu reeds geruimen tijd met de kleine Rosine gespeeld en zich met haar bezig gehouden; dat was sinds lang niet gebeurd; doch nu zat zij weder op haar gewone plaats voor het venster droomend in de blauwe lucht te staren, ver over bosch en veld.

‘Zoo zit zij soms dagen lang, en daar is niets aan te doen,’ sprak de bezorgde meid met tranen in de oogen. ‘Als de dokter ons eens een keer meer bezocht, mogelijk zou er dan wel verandering in te krijgen zijn.’

‘Wij zullen zien,’ antwoordde Bremmer; hij ging naar boven, klopte aan de deur en trad zonder het ‘binnen’ af te wachten in de kamer.

Rosine zat in haar bed, door allerlei speeltuig omgeven. Toen zij den geneesheer zag, liet zij een vreugdekreet hooren en sloeg de kleine handen in elkander; ‘Mama, mama, daar is de goede dokter!’ riep zij.

De moeder scheen als door een schok uit hare droomerijen te worden gewekt; zij ging den dokter te gemoet om hem te bedanken, doch haar stem beefde en zij brak weder in een krampachtig geween los.

Bremmer bracht haar naar de canapé en zeide zacht:

‘Zoo is het goed, die tranen zullen u verlichting schenken, maar dan moet gij ook weder vroolijk worden, al is het slechts om het lieve kind.’

‘Ja, dat wil ik,’ sprak zij met gebroken stem.

Nu ging Bremmer naar Rosine, hij schertste en lachte met haar en vroeg of zij hem gisteren had willen foppen, want dat haar niets deerde. De kleine lachte hem vriendelijk toe, hij scheen haar vertrouwen te hebben verworven.

‘Als ik van avond terugkom, zal ik bloemen voor u meêbrengen, een heerlijk bouquet,’ sprak hij.

Het kind stak hem van blijdschap beide handen toe en schudde vergenoegd het kopje met de blonde lokken. ‘Ik krijg bloemen, mama, mooie bloemen!’ riep zij.

De moeder wischte glimlachend de tranen uit de oogen; zij reikte den goeden man vertrouwelijk de hand en zeide: ‘Och, kom toch spoedig terug, dokter!’

‘De hemel zij gedankt,’ dacht Bremmer en Susanna had den goeden dokter van blijdschap wel de handen willen kussen.

Van dat oogenblik af bezocht dokter Bremmer dagelijks de woning der gnӓdige Frau; Rosine werd zijn kleine vriendin, en door haar werd de moeder in een bloemenregen, in een dagelijksch gelach en gekeuvel getrokken, zij wist zelve niet hoe. Eenige dagen later kwam Frans, de zoon van den dokter, den vacantie-tijd bij zijn vader doorbrengen. Rosine had thans een speelkameraad; nu eerst was zij recht gelukkig, zij groeide en bloeide, zij dartelde en speelde den ganschen dag, en uit dat leven van onschuld en vreugde straalde een warmte, een zonnige levensgloed, die het verkleumde gemoed der jeugdige moeder verkwikte.

Zij kon nu weer naar de kerk gaan en nam deel aan de groote wandelingen, die Frans en de kleine Rosine op de bergen maakten. De knaap scheen er trotsch op te zijn dat hij daarbij tot gids mocht dienen, en hij wist gemeenlijk de schoonste plekjes uit te zoeken om eenige oogenblikken te rusten.

Wanneer de kinderen ronddoolden om bloemen te plukken of jacht te maken op vlinders, dan haalde mevrouw Wallrath den rozenkrans te voorschijn, en middelerwijl hare lippen zich bewogen en de schoone blauwe oogen naar den hemel gericht waren, gleden de kralen langzaam door hare blanke vingers.

De aardsche smart kweekt in het geloof hemelbloesems; uit de doornen van het tijdelijke ontkiemen rozen voor de eeuwigheid.

Dokter Bremmer verheugde zich; hij was een stil toeschouwer bij dat ontwaakte leven. Het gevaar, dat hij aanvankelijk had gevreesd, was gelukkig voorbijgegaan. Het gemoed der jeugdige vrouw werd met elken dag meer ontvankelijk voor aangename, vroolijke indrukken. Voor haar lichamelijken toestand bleef de ervaren geneesheer echter nog altijd vreezen. Dat de verdooving van den geest zoo plotseling had plaats gemaakt voor de natuurlijke buigzaamheid, geheel in overeenstemming met haar leeftijd, dit stelde hem geenszins gerust, hij was er van overtuigd, dat die schoone, jonge, nog zoo kinderlijke vrouw reeds ervaringen had opgedaan, die verwoestend op haar gewerkt hadden.

Mevrouw Wallrath sprak nooit over het verledene, en de oude, trouwe Susanna zou zeker wel eens graag uit de school geklapt hebben, doch men kon zeer goed bespeuren dat haar het zwijgen was opgelegd. Dokter Bremmer eerbiedigde het geheim, dat de jeugdige moeder in zich omdroeg, doch het verheugde hem zeer, dat zij dikwijls naar de kerk ging en met den pastoor op den besten voet stond. Hij meende daaruit te moeten besluiten, dat zij aan dien priester haar hart had uitgestort;

[p. 247]

't was dan ook blijkbaar dat zij na elk bezoek zich meer getroost en gesterkt gevoelde.

Rosine schreide bittere tranen, toen Frans na afloop der vacantie weder naar Holland ging; zij was niet te bevredigen dan door de verzekering dat hij spoedig zou terugkeeren. De wandelingen en ook de spelen waren door de afwezigheid van den jongen vriend zeer eentonig geworden; de pop, die in ongenade gevallen, of voor 't minst zeer veronachtzaamd was, werd uit hare verbanning teruggeroepen en kreeg nu menig vriendelijk woord, dat eigenlijk aan het adres van Frans gericht was. Het liefst zat Rosine in den tuin aan de voeten harer moeder; daar bouwde zij van steentjes, zand, bloemen en meer andere voorwerpen allerlei huizen en kasteelen, zooals groote menschen wel eens luchtkasteelen bouwen, waarvan spoedig niets meer te vinden is. Zag zij den dokter komen, dan liet zij hare gebouwen in den steek, ging hem huppelend te gemoet en vroeg of Frans nu haast niet terugkwam. Hij nam haar bij de hand, en dan huppelde zij gemeenlijk aan zijne zijde naar mama. Niet zelden ging zij met hem naar zijn huis, alwaar zij in den tuin vrij mocht rondspringen. Zij zag met belangstelling hoe hij de bloemen begoot, opbond en afsneed, en als zij dan neergehurkt zat, om hem bij die taak behulpzaam te zijn, meende men een engeltje te zien. Voor mama werd altijd een prachtig bouquet meêgebracht.

De dokter was na verloop van eenige maanden zoodanig aan den omgang met het lieve kind gehecht, dat hij geen dag kon laten voorbijgaan zonder haar te zien. Bij Rosine was dit niet minder het geval; eerst toen Frans gedurende de vacantie tehuis kwam, scheen het gezelschap van den ‘goeden dokter’ haar minder onmisbaar.

De dagen namen meer en meer af, de avonden werden koel en lang. Wanneer somwijlen in den morgen bosch en heuvel in een dichten nevel gehuld waren, vroeg het kind of de boomen waren weggeloopen. Zij klapte van vreugde in de handen, als de grauwe sluier meer en meer doorschijnend werd, wanneer hij zich oploste en de bekoorlijke achtergrond weder opdaagde.

In gezelschap van Frans ging het kind weder, als vroeger, wandelingen maken, doch de moeder bleef meestal tehuis. Zij kon de koelte niet verdragen; zij was spoedig vermoeid, zelfs de kleinste wandeling putte reeds hare krachten uit; men zag haar nog slechts in de kerk.

Dokter Bremmer was er thans ten volle van overtuigd dat zijn vrees hem niet had bedrogen: mevrouw Wallrath leed aan een ongeneeslijke kwaal. Bij zorgvuldige verpleging zou zij wellicht nog lang kunnen leven, doch haar kwaal was doodelijk. Bremmer sprak er met den pastoor over en ook met de oude Susanna, die in tranen losbarstte, toen zij de noodlottige tijding vernam. De pastoor had er reeds een voorgevoel van: hij wist dat de moeder van mevrouw Wallrath aan dezelfde kwaal was gestorven. Daarom was zij zelf dan ook niet blind voor haar toestand; zij onderwierp zich geduldig aan al de voorschriften van den geneesheer en drukte somwijlen, dankbaar lachend, geduldig als een kind, de hand van Susanna, die onuitputtelijk voor haar was in zorg en verpleging.

Zoo gingen twee jaren voorbij, waarvan elke dag min of meer een herhaling was van den vorigen. Dat rustige leven bleef ongestoord, de tijd ging onmerkbaar voorbij. Is het echter waar, dat zelfs bij het meest kalme leven de kiem des doods zich meer en meer ontwikkelt, dewijl het menschelijk leven slechts een bestendige toenadering tot den dood is, bij mevrouw Wallrath was dit maar al te duidelijk zichtbaar, ofschoon er soms weken voorbijgingen dat zij zeer gezond scheen. Sedert den Herfst droeg haar uiterlijk den stempel der kwaal, die haar langzaam sloopte. Zij was nog altijd dezelfde schoone jonge vrouw, doch haar huid werd als het ware meer en meer doorschijnend, haar oogen glinsterden wel, maar zij opende ze zeer langzaam; 't was alsof de oogharen nog langer waren geworden. Zij zat vaak geheele nachten in een grooten leuningstoel, in verwarmende dekens gehuld, omdat het liggen de pijnen in de linkerzijde vermeerderde en benauwdheden veroorzaakte. Er kwam echter geen klacht over hare lippen, 't was zelfs alsof die lange slapelooze nachten haar geduld, haar deelneming en liefde voor anderen verhoogden.

De maand Januari bracht alom koude en ook sneeuw. Als de zieke daar geduldig in haar grooten stoel zat, schitterden aan den wolkenloozen hemel tallooze sterren, zoo stil, zoo koud en zoo ernstig. Er bestaat een eigenaardige betrekking tusschen het sterrengeflonker daar boven en het glinsteren der sneeuw beneden, zoo voelbaar voor het menschelijk hart, al kan men er zich ook met woorden geen rekenschap van geven.

(Wordt vervolgd.)