Wetenswaardige verscheidenheden.
De tramways.
De invoering der tramways of paardenspoorwegen, die thans reeds in vele groote steden als een gewoon vervoermiddel beschouwd worden, stuitte in den aanvang nog al op tegenkanting.
De eerste proefnemingen, die b.v. in Frankrijk en bijzonderlijk te Parijs met de tramways werden genomen, waren dan ook niet zoodanig, dat men gunstig voor het gebruik van dit nieuw vervoermiddel zou gestemd worden. Zwaar en lomp materieel deed een verkeerde opvatting over de wijze van aanwending ontstaan. Later kwam hierin echter verandering, de rijtuigen werden lichter en ruimer gemaakt, men ging meer doelmatig te werk.
Een fransch ingenieur, de heer Oudot, die een verhandeling over het gebruik der tramways schreef, noemt dit transportmiddel voordeelig boven andere, in snelheid, veiligheid en goedkoopte. Wat hiervan ook zijn moge, de verhandeling bevat opmerkelijke bijzonderheden over deze amerikaansche uitvinding, die bereids te Weenen, Pesth, Brussel, Londen, Liverpool, den Haag, Madrid en andere voorname europeesche steden toegepast is.
Te Londen, gelijk te Parijs was de eerste proef mislukt. Bij het zien der gunstige resultaten in Oostenrijk, België en Nederland verkregen, werden in Engeland's houfdstad nieuwe ondernemingen op touw gezet en er ontstonden verscheidene tramway-maatschappijen in de jaren 1870 en '71. Reeds zijn verscheiden lijnen geopend en werken even voorspoedig als de eerste nadeelig werkten.
Toen de stadsspoorweg werd aangelegd, hoorde men dezelfde tegenwerpingen als later bij het aanleggen der tramways: men zeide, dat daardoor het gebruik der gewone rijtuigen, omnibussen en Theemsstoombooten aanmerkelijk zou minderen. De ondervinding heeft echter bewezen dat dit niet het geval was, maar dat integendeel de exploitatie van genoemde vervoermiddelen, na de opening van de tramways, nog is toegenomen.
Dit verschijnsel heeft zich ook elders opgedaan, zoo, b.v. heeft de maatschappij der kleine, gewone rijtuigen te Parijs haar dienst uitgebreid zonder dat die der omnibussen er onder leed en omgekeerd. Zoo ook heeft de spoorweg naar de voorsteden Passy en Auteuil, die jaarlijks ongeveer elf millioen personen vervoert, niet verhinderd dat de dienst der diligences en omnibussen over hetzelfde terrein behouden bleef.
De aanlegging van tramways zal derhalve, zoo besluit de ingenieur Oudot, ook niet hinderen aan den dienst der overige transportmiddelen en een snel, veilig en goedkoop vervoer aanbieden.
De ondervinding heeft bewezen, dat op een tramway een paard achtmaal meer last kan trekken dan op een gewonen weg, met een gestadige snelheid van zestien kilometers in het uur.
Deze snelle beweging zou voor de veiligheid der passagiers, der voorbijvarenden en voorbijgangers eenige vrees kunnen wekken; maar de tramway is blijkbaar 't veiligste èn voor den passagier èn voor de circulatie in 't algemeen. De rijtuigen der paarden-spoorwegen loopen langs een vaste lijn, de voetgangers en de gewone rijtuigen kunnen dus op een niet zeer grooten afstand van die lijn zich bewegen zonder gevaar van eenig ongeval door de onhandigheid of nalatigheid van den voerman of een zijsprong der paarden.