De Belgische Illustratie. Jaargang 5

Het honorarium.
(Uit mijn dagboek van geneeskundige aanteekeningen,)
door Dr. J. Renier Snieders.

VI.
Hoe die engel weder een mensch wordt.

Hij legt nog eens de vingeren op de slagader en spreekt stil tot de omstanders:

‘Spoedig, een priester!’

De knecht zat nog niet in den zadel, ten einde het hem gegeven bevel te volvoeren, of de dokter riep hem door de geopende deur toe:

‘Stijg af, het is reeds te laat.’. . . .

Er lagen twee lijken in de woning van den armen arbeider.

‘Wat is dat voor een vreeselijke ziekte?’ vroeg een der omstanders.

‘De cholera morbus,’ luidde het antwoord van den dokter.

De cholera morbus! Dat was de onweêrstaanbare vijand, de zegepralende volksbedwinger, die uit Indië kwam en zijn schrikwekkende intrede ook hier in het land had gedaan.

Dokter Molm beval de lijken niet lang boven aarde te laten en drong er op aan, dat de vrouw met haar vier kinderen, ter voorkoming van verdere besmetting, terstond het huis zou verlaten.

Noch de eene noch de andere raadgeving werd gevolgd. Alvorens de week uit was, had de dood haar vernieling in het huis van den armen arbeider voleindigd; de vrouw, die eenige dagen geleden bij den stroozak van haar stervenden echtgenoot knielde, de drie naakte kinderen in de gemetselde alkoof, en de koelbloedige doodkistmaker, heel het huishouden was door de vreeselijke cholera weggerukt.

Willen wij eens even opwandelen naar het kasteel van baron Korloo?

Nu denkt gij zeker dat ik u ga zeggen: ‘Ook daar heeft die afschuwelijke reiziger in rouwkleederen, een bezoek afgelegd.’ Neen, de baron zit bij de oude Fanny, die haar kousen stopt, een pijp te rooken.

‘Is er beter nieuws vandaag, Fanny?’

‘Neen, Mijnheer, evenals een heibrand loopt de ziekte voort, er zijn huizen, die tot den laatsten man uitsterven.’

‘Weten de dokters geen raad?’

‘Neen, wat dokter Molm beweert, kon wel waar zijn.’

‘Wat beweert Molm?’

‘Dat de ziekte in de woning van den arme zoo veel helpers aantreft, dat het overbodig wordt eenig geneesmiddel aan te wenden.’

‘Welke helpers bedoelt hij?’

‘De dompige, kleine woningen, van licht en lucht beroofd; het gebrek aan gezond en overvloedig voedsel, kleederen en beddegoed; en vooral de verregaande onzindelijkheid der landlieden.’

‘De cholera is de ziekte van het gemeen volk.’

‘De geneesheeren beweren dat zij liefst nestelt in de woning der armen; doch ook wel het paleis van de machtigen der aarde binnendringt. . . . . door het toedoen van dokter Molm heeft men de groote dorpsschool tot ziekenzaal ingericht.’. . . . .

‘Een goede gedachte; Molm is een knap man.’

‘Elke behoeftige lijder zal er toegelaten en kosteloos verzorgd worden.’

‘Overheerlijk! Ja, dokter Molm is een knap man!’

‘Morgen verwacht men twee gasthuiszusters, aan wie de bewaking van het ziekenhuis zal worden toevertrouwd.’

‘Goddank! nu zal wellicht dat bedelen voor zieken aan de deur ophouden.’

‘Zeker; zoo men zegt, heeft men zorg gedragen dat men geen gevaar loopt gebrek te hebben aan kleederen, bedden, geneesmiddelen en voedsel.’

‘Zeer wel. Het was hier ook niet meer om uit te houden, het bede-

[p. 52]

EEN GEVAARLIJKE RIT.

[p. 53]

AFRIKAANSCHE SPREEUWEN.

[p. 54]

len hield niet op; moest dat zoo nog een tijd lang voortgaan, dan had men baron Korloo letterlijk uitgeplunderd.’

‘Dokter Molm heeft zich wel willen belasten met het bestuur van het nieuwe gasthuis en.’. . . . . .

‘Zeer loffelijk, zeer menschlievend!’

‘Hij is van gevoelen dat die maatregel de eenige is ter uitroeiing der ziekte.’. . . . . .

‘Ongetwijfeld . . . . . hoe liefdadig . . . . . ja, dokter Molm is een knap man.’. . . . .

‘Raad eens, Mijnheer, wat die nieuw opgerichte ziekenzaal wel zal kosten?’

‘Om het even; het gemeentebestuur zal hierin voorzien.’

‘Voor een klein gedeelte, het overige zal bij inschrijving gedekt worden.’

‘Bij inschrijving?’

Er loopt eene koude rilling langs de ruggegraat van den baron.

‘Sedert een paar dagen, zoo vertelde men daar even, meldt de burgemeester, vergezeld van den pastoor en dokter Molm, zich op de omliggende buitengoederen aan, om’. . . . . . . .

‘Om te bedelen, zeker?’

Nieuwe rilling door den rug van baron Korloo.

‘Juist niet om te bedelen, maar om bij inschrijving de benoodigde gelden in te zamelen en’. . . . . .

Baron Korloo sprong haastig op, en ging voor het venster staan kijken, of hij de verwenschte afgevaardigden der ziekenzaal in de lange beukendreef nog niet zag aankomen.

‘De graaf van Leeuwenstein heeft, naar men zegt, voor twee duizend gulden ingeschreven.’

Korloo voelde in zijn gelaatsspieren een ontzettenden zenuwtrek, die hem door de teenen uitging.

‘Jonker van Bernveld liet zich inschrijven voor twaalf- en freule de Rijksdaal voor negenhonderd gulden.’

‘De freule zou beter handelen, als zij met wat meer nauwgezetheid de huur van mijn weiland voldeed, en jonker Bernveld heeft geen rooden duit in kas,’ grinnikte de baron.

‘Hetgeen er van de algemeene inschrijving mocht overblijven, is bestemd om later aan de behoeftige klas te worden uitgedeeld.’

‘Ja, ja, de zaak komt mij zóó voor, dat wij gedurende eenigen tijd bedelaars in lompen gehuld aan de deur hadden, doch thans schooiers aan huis krijgen, die u met veel beleefdheid een groote som weten af te troggelen.’

De baron hield een kleinen schreeuw binnen; ver in de beukenlaan, die naar zijn kasteel geleidde, verschenen eensklaps drie heeren.

Het moesten de drie schooiers zijn, van wie hij zoo even had gesproken, want met zijn kleinen verrekijker bemerkte hij dat de middelste der naderende heeren een driekantigen hoed op het hoofd had; het was de dorpspastoor met twee gemeenteraadsleden.

In een oogenblik had Korloo zijne kamermuilen tegen zijn schoenen verwisseld; hij nam zijn wandelstok en sloop langs de achterpoort het kasteel uit, de oude Fanny toeroepende, dat hij zijn werkvolk in de bosschen ging opzoeken en niet voor laat in den avond kon terug zijn.

Des anderen daags zat Korloo met zijn verrekijker gewapend wederom voor het venster en loerde onafgebroken door de lange beukenlaan.

Eensklaps verscheen er voor zijn vergrootglas een driekantige pastoorshoed.

‘Daar zijn zij wederom!’ riep Korloo; hij liet zijn verrekijker op den grond vallen, liep, evenals hadde hem de brandende schaapherder op de hielen gezeten, de trap op naar boven, waar hij zich in de torenkamer, voorheen het hok der dieven, opsloot.

De heeren met de inschrijvingslijst kwamen tot driemaal toe op het kasteel terug, doch konden er niet in gelukken, iemand anders dan de oude Fanny aan te treffen.

Gedurende een heele week had baron Korloo geen aangenamer leven dan de losgebroken galeiboef, die onophoudelijk door de gendarmerie vervolgd, verplicht is in bosschen of in moerassen, tot den hals onder water gedoken, een schuilplaats te zoeken.

Intusschen had de vreeselijke ziekte zich op een ontzaglijke wijze uitgebreid; de doodklok bomde onophoudelijk, het kerkhof was bijna te klein om in zijn zwarten schoot al de dooden te bevatten, welke men er heen voerde. Ook was het hoog tijd geworden, dat men de ziekenzaal ter opneming van de behoeftige lijders in gereedheid bracht. Nu, men bood elkander ook trouw de hand; in weinige dagen waren de schoolbanken weggevoerd, de muren gewit, en was de vloer geschuurd en met helder zand bestrooid. In der haast sloegen een paar timmerlieden een aantal ledikanten ineen, en van alle zijden van het dorp voerde men beddegerief en mondbehoeften aan.

Aan helpers ontbrak het niet; iedereen wilde een hand uitsteken, iedereen het zijne bijdragen om een lijdenden broeder bij te staan, allen beijverden zich om het voornaam gebod: ‘Helpt elkander’ te volbrengen.

Er waren bijna handen te veel in de nieuwe ziekenzaal, waar iedereen het hooge woord had, waar iedereen de bedden zóó en niet zóó wilde geplaatst zien en den dienst der gasthuisnonnen en zelfs dien van den geneesheer, zóó en niet anders wilde inrichten.

Ginds in de verte op het akkerpad komen vier mannen aan, zij naderen het in der haast opgerichte hospitaal.

‘Wat dragen die vier mannen daar ginds op een draagbaar?’ vraagt iemand, die door het venster langs het akkerpad uitkijkt.

‘Den, eersten choleralijder voor ons gasthuis,’ luidt het antwoord van dokter Molm.

Bij het woord choleralijder had er een ontzettende beweging plaats in de dorpsschool. Rechts en links stoven de groepen uiteen, in een wenk was het lokaal, zoo even nog met dienstvaardige helpers opgevuld, als bij tooverslag schoongevaagd; dokter Molm en de twee gasthuisnonnen bleven alleen.

Eenige dagen later lag het dorpsgasthuis vol choleralijders.

De buren kwamen de zieken op den dorpel nederzetten, verder durfde zich niemand wagen.

Dokter Molm en de twee gasthuisnonnen deden den dienst der ziekenzaal en droegen tegen den avond de dooden naar het aangrenzend kerkhof.

Geheel den dag was Molm op de been; hij stond aan het bed der zieken, of zat in den zadel ten einde zijn veelvuldige bezoeken af te leggen bij de lijders, welke zich in alle richtingen en op verren afstand van het dorp verwijderd bevonden.

De man gunde zich geen rust meer, dacht bijna niet aan eten of drinken en legde zich des nachts, niet in een bed op zijn slaapkamer, maar op een paar stoelen in het gasthuis, tusschen zieken, stervenden en dooden neder.

‘Aan dergelijke vermoeienissen weerstaat zelfs het sterkste gestel niet,’ zuchtte de oude meid, zoo dikwijls zij haar heer in de dorpsschool eten en drinken kwam brengen.

‘De ziekte neemt merkelijk af,’ antwoordde Molm; ‘weldra worden de bedden weggeruimd en de schoolbanken wederom op hun plaats gebracht en dan mag de dokter, die het nu wel wat zwaar heeft, eens op zijn gemak uitrusten.’

En dokter Molm had het wel goed geraden; een maand later stond het gasthuis ledig en zooals het bijna altijd na eene epidemische ziekte gebeurt, werd de toestand der algemeene gezondheid zoo gunstig, dat de dorpgeneesheer geen enkelen lijder meer telde in zijn volkrijke gemeente.

Ja, de liefdadige man kon nu, zooals hij voorzien had, van al zijn vermoeienissen op zijn gemak uitrusten.

De rust kwam echter al te laat, want reeds sedert eenige dagen was de naar geest en lichaam afgetobde dokter niet meer gezond; gedurende een paar weken hield hij zich nog op de been en beproefde op alle mogelijke wijze het hoofd te bieden aan de ziekte, welke in zijn bloed rondwoelde, doch moest eindelijk bezwijken voor de zuster der vreeselijke cholera, welke zoo pas het dorp had verlaten.

Die zuster was de typhus.

Een maand lang worstelde dokter Molm tegen den dood en had het slechts aan zijn ijzeren gestel te danken, dat hij eindelijk aan het dreigend gevaar mocht ontsnappen.

Doch hoe lang kon het nog duren eer hij zijn vorige sterkte zou weêrkrijgen?

Molm gevoelde maar al te wel, welke verwoestingen de ziekte in zijn levensorganen had aangericht, en voorspelde nog ruim zes weken noodig te hebben, om zich in zoo verre te herstellen, dat hij zijn gewone bezigheden wederom kon hernemen.

‘Zes weken!’ herhaalde de oude keukenmeid met een diepen zucht. ‘Ook moest ik Mijnheer iets zeggen,’ voegde zij er bij.

‘Zeg maar, Marie.’

‘Ik moest Mijnheer zeggen,’ sprak zij aarzelend, ‘dat mijn beurs ledig is geworden.’

‘Hebt gij geen geld meer?’ lachte de dokter; ‘o, dat is niet erg, Marie!’

‘Niet erg!’ zuchtte de meid; ‘al mijn spaarpenningen en ook die van den knecht zijn in het huishouden verteerd . . . . . heeft Mijnheer hier of daar nog iets geborgen?’

‘Trek die lade daar ginds in mijn boekenkas open; daar moet nog geld liggen,’ zeide de dokter achteloos.

De meid ontsloot blijde de lade, doch trok een lang gezicht, terwijl zij bij 't rondschommelen tusschen papieren en nietige voorwerpen geen schijn van geld kon ontdekken.

‘Er ligt hier geen enkelen rooden duit,’ morde zij. ‘Niets vind ik dan dit leelijk versteend dier.’

Dit zeggende, stak zij den versteenden kikvorsch omhoog en wilde het geschenk van baron Korloo door het venster in den tuin werpen.

‘Voorzichtig! voorzichtig!’ riep de dokter zich van zijn lederen armstoel oprichtend; ‘wat gaat gij beginnen? Die kikvorsch is zooveel goud waard, als hij zwaar weegt.’

‘Wanneer ik dat leelijk steenen ding daar zie liggen, word ik zoo boos dat’ . . . . . . .

‘En op wien wordt gij dan boos?’ glimlachte de dokter.

‘Op dien vrek van een baron Korloo, die u zijn rekening niet betaalt,’ riep de oude meid, terwijl zij den kikvorsch in de lade wierp en deze toeschoof.

‘Baron Korloo is niet van de vlugsten,’ mompelde de dokter, met het hoofd schuddend.

Er was een oogenblik stilte; dokter Molm dacht aan den baron, die hem meer dan eens een Engel genoemd had; hij dacht ook aan de nog onbetaalde rekening en vroeg bij zich zelven, of het ook als een onbeleefdheid kon beschouwd worden, indien hij in dezen toestand naar zijn geld vroeg.

[p. 55]

Molm was een fijngevoelig mensch, die liever gebrek leed dan de quaestie van honorarium te behandelen.

‘Weet Mijnheer niet aan geld te komen?’ vroeg de keukenmeid.

‘Indien er in die lade geen geld ligt, zal de schatkist voor het oogenblik ledig zijn,’ antwoordde Molm even glimlachend, en hij voegde er bij op den toon van iemand, die eensklaps een redmiddel meent gevonden te hebben. ‘Verkoopt men in de winkels niet op krediet?’

‘Op krediet?’ herhaalde de meid; ‘reeds sedert een paar weken heb ik kruidenierswaren, brood en vleesch zonder geld gekocht, . . . . kan dat zoo langer duren? Is dat geen schande voor een dokter?’

Molm werd nadenkend en zuchtte half lachend:

‘Weet gij geen raad?’

‘De brouwer moet nog van verleden jaar betaald worden,’ antwoordde de meid op treurigen toon; ‘de wijnkooper kan elken dag komen aanbellen . . . . . er moet haver voor het paard gekocht worden . . . . . de hooischelf is ledig’ . . . . . . .

‘Weet gij geen raad?’ herhaalde de dokter, die zich toch minder dan de huishoudster om den ellendigen staat der geldkas bekommerde.

‘Gij hebt hier in het dorp en omstreken met duizenden te goed, waarom zoudt gij geen maanbriefjes rondzenden?’

‘Och, de menschen zijn zoo arm geworden door 't mislukken van den oogst, en daarbij is bijna groot en klein ziek geweest.’

‘Indien gij er niets tegen hebt, zou ik wel een bezoek willen brengen aan den deurwaarder, welke met al die slechte betaalders wel raad weet,’ sprak de meid, alsof zij de woorden van den dokter niet verstaan had.

‘Geen geweld!’ antwoordde Molm; ‘volstrekt geen dwangmiddelen, liever wil ik mij nevens mijn paard aan de ruif zetten en stroo eten.’

‘Heb ik u niet gezegd dat er zelfs geen stroo meer is en er moet gezorgd worden voor hooi en haver?’ vroeg de meid op grinnikenden toon.

De dokter wreef zich aanhoudend met de platte hand over aangezicht en voorhoofd en zocht naar een of ander redmiddel, doch vond er geen dat hem beviel.

De meid had den versteenden kikvorsch wederom uit de lade genomen.

‘Heeft Mijnheer daar niet gezegd, dat dit leelijk steenen ding zijn gewicht aan goud waard is?’ vroeg zij.

‘Voor een liefhebber, ja.’

‘Kan Mijnheer dien kikvorsch niet verkoopen aan baron Korloo, die zooveel met dat geschenk ophad?’

‘Korloo is geen natuurkundige; neen, iemand die mijn mammouth voor een stier aanziet, zou geen rijksdaalder geven voor een dergelijk voorwerp,’ lachte de dokter.

‘Mag ik aan baron Korloo zijn rekening brengen?’ vroeg de meid.

‘Zoudt gij dat durven?’ vroeg de dokter. ‘Komaan, geef mij eens een blaadje papier.’

Molm schreef de rekening van baron Korloo, vouwde het papier dicht en sloot het met een ouwel.

Tien minuten later was de meid de deur uit en sloeg den weg in, welke naar het kasteel geleidde.

‘Wat mag de oude meid van den dokter Molm hier op het kasteel komen doen?’ vroeg de baron, die voor een bovenraam stond en langs de beukendreef naar buiten keek. ‘Komt zij mij ook verwittigen dat de dokter, wien ik wel eens op een fijne flesch heb verzocht, mijn uitnoodiging eindelijk aanneemt?’ Hij was op het punt zich haastig uit de voeten te maken, doch oordeelde zijne gewone voorzorg dit maal overbodig, dewijl hij de overtuiging had, dat dokter Molm nooit wijn dronk.

De meid belde aan en maakte mejufvrouw Fanny, de oude gouvernante van het kasteel, met de beweegreden van haar bezoek bekend.

Mejufvrouw Fanny kwam op de bovenkamer van den baron de boodschap der doktersmeid herhalen.

‘Wat zegt gij daar?’ sprak de baron. ‘Een rekening van dokter Molm? Sedert jaren heb ik, Gode zij dank, geen dokter of artsenijmiddelen noodig gehad! Een rekening van dokter Molm? Dat is een abuis!’

Terwijl hij sprak, liep er een ijskoude huivering door zijn ledematen, en met opgetrokken wenkbrauwen en half gesloten oogen keek hij de gouvernante in verslagenheid aan.

‘Indien Mijnheer wilde beneden komen’ . . . . . .

Hij liet haar niet uitspreken.

‘Neen, neen,’ zeide hij; ‘zeg aan de meid dat ik niet thuis ben.’

‘Wil ik de rekening dan maar aannemen?’ vroeg de gouvernante.

‘Volstrekt niet!’ riep Korloo; ‘ik ben den dokter zoover ik weet niets schuldig. Neen, neen, pas op, volstrekt niet!’

Hij zette een paar oogen op, zoo groot als die van een zeevisch en stak zijn twee opengespreide handen wijd voor zich uit.

Des anderen daags vroeg in den morgen stond baron Korloo, die des nachts geen oog had gesloten en zich onophoudelijk in den geest had bezig gehouden met de rekening van dokter Molm, wederom voor het venster zijner slaapkamer, en loerde met zijn verrekijker door de laan.

‘Wat zie ik ginds in de verte?’ riep hij eensklaps en liet zijn verrekijker verschrikt uit de hand vallen. ‘Daar is wederom die drommelsche meid van den dokter.’

In twee sprongen was hij buiten de kamer, vloog als een wind de trap op, die naar een der torens geleidde en sloot zich daarop in het klein, bijna ontoegankelijk kamerke, dat, zooals wij reeds gemeld hebben, eertijds voor een gevangenhok gediend had.

De gouvernante zocht dien morgen geheel het kasteel van onder tot boven af en riep rechts en links den baron bij zijn naam; doch Korloo, die boven in het oude dievenhok alles hoorde, hield zich als ware hij stom, doof en lam geweest.

Daags daaropvolgende was het Zondag.

Baron Korloo reed naar het dorp en terwijl hij de Hoogmis bijwoonde, werden de twee oude ruinen op stal gezet, de koets wier kas, kap en raderen bij het voortrollen, evenals een honderdjarige grijsaard steunden en zuchtten, kon een uur lang uitrusten voor de deur van de uitspanning.

Nu, de Mis was uit, de paarden waren ingespannen, het rijtuig wachtte voor de deur der herberg op den baron, die ginds in de verte, aan de kerk, kwam aanwandelen.

Eensklaps ging het portier van het rijtuig open; er stapte haastig een vrouw in, die na de deur wederom te hebben toegetrokken, in een hoek ging zitten en haar hoofd onder de neergetrokken mantelkap verborg.

Wie was de vrouw, die daar op de bank zat? Zou de baron er nog aan denken om in 't huwelijk te treden? Was dat een oude vrouw of een jong meisje, die daar zoo vlug naar binnen sprong en zich zoo behoedzaam in den hoek verborgen hield?

O, daar schiet mij eensklaps iets te binnen! Zou dat ook freule de Kroussac niet kunnen wezen?

Freule de Kroussac was immers reeds een heelen tijd overleden!

Nu, freule de Kroussac was volgens geloofwaardige berichten, reeds lang dood en begraven, doch eenige maanden geleden, hadden een paar nichten van baron Korloo hem afgeluisterd - en weet gij wat een dezer beweerde? Dat freule de Kroussac niet dood was; dat de arme Aglaë zinneloos was geworden van louter verdriet haar door haar gierigen, kwaadaardigen echtgenoot aangedaan; dat zij in een volkomen geestverstomping, waaruit zij nooit meer kon opstaan, was vervallen; dat baron Korloo met behendige streken meester van geheel haar fortuin was geworden en meer andere onwaarschijnlijke dingen.

Daar gaat het portier open en de baron treedt in het rijtuig, dat oogenblikkelijk voortrolt.

‘Houd stil!’ roept baron Korloo, die na zich op zijn gemak te hebben nedergezet, eerst gewaar werd dat hij niet alleen was.

Doch het rijtuig was reeds op den steenweg, onder het geratel der raderen hoorde de koetsier niet dat er achter hem werd geroepen.

De verschrikte baron wilde de koets openen, doch de vrouw hield hem bij den arm tegen en sprak:

‘Neem mij niet kwalijk, heer baron, dewijl ik u nooit thuis vind, heb ik de vrijheid genomen, hier een oogenblik op u te wachten.’ Zij wierp de kap van haar hoofd en herhaalde beleefd:

‘Neem mij niet kwalijk, heer baron, neem mij niet kwalijk.’

‘Neen, volstrekt niet,’ was het antwoord van den gerustgestelden Korloo, toen hij de keukenmeid van dokter Molm erkende.

‘lk had den heer baron iets te vragen,’ hernam de meid; ‘ik ben blijde de boodschap aan hem in persoon te kunnen doen.’

Korloo had reeds begrepen welke boodschap de meid bedoelde; hij trok een afschuwelijk lang gezicht en keek de meid met gapenden mond aan.

‘Dokter Molm is sedert lang erg ziek,’ hernam de meid! ‘en’ . . . .

‘Dat heeft men mij verteld . . . is hij aan de beterhand?’

‘Gode zij dank! een maand lang heeft hij tegen den dood geworsteld . . . . . op dit oogenblik verzekeren de dokters, zijn vrienden, dat hij zonder verdere ongelukken, het leven zal behouden.’

‘Nu, dat doet mij oprecht genoegen . . . . . zeg, aan den dokter dat ik hem van harte gelukwensch met zijn genezing.’

‘Dank u; doch er kunnen nog wel een paar maanden verloopen, eer hij zijne gewone bezigheden kan hervatten.’

‘Nu, hij moet zich maar stilhouden, lang uitrusten en’ . . . . . .

‘De dokter ligt nog bijna altijd te bed’ . . . . .

‘En zich warm inbakeren en versterkend voedsel gebruiken. Hoe jammer dat hij geen wijn drinkt!’

‘O, de dokter drinkt zeker wijn; de krachtigste wordt hem aanbevolen!’

Korloo dacht aan de uitnoodiging, die hij eens deed aan den dokter, en verbeeldde zich dat de aangeboden honderdjarige Bourgogne wel eens kon aangenomen worden.

‘Ik heb hier op deze pachthoeve een boodschap te doen,’ zeî Korloo, en maakte zich gereed het portier te openen.

‘Een oogenblik, mijn boodschap is nog niet afgedaan,’ zeî de meid, hem bij den arm terughoudend.

‘Nu, dan spoedig, want ik heb geen tijd,’ zeide Korloo, die met tegenzin bleef zitten.

‘Dokter Molm is niet rijk, dat weet Mijnheer de baron wel!’

‘O, een dokter moet verbazend veel geld winnen!’

‘Veel geld winnen! Wat zou dat baten, dewijl de meeste zijner patienten doodarme menschen zijn; niet meer dan een vierde van hetgeen hij verdient komt te recht.’

‘Ja, de betalingen gaan gebrekkig; niemand weet dat beter dan ik . . . . . . . er is maar aan geen geld te geraken.’

‘Dokter Molm heeft daar ongelukkiglijk maar al te veel ondervinding van . . . . . . op dit oogenblik vooral heeft hij geld noodig.’

De baron zat op gloeiende kolen.

[p. 56]

‘Het was eigenlijk om geld te hebben, dat ik een boodschap bij Mijnheer den baron te doen had,’ hernam de meid.

‘O, geld leenen is mij op dit oogenblik niet mogelijk,’ sprak de baron, op zijn zitbank achteruitschuivend. ‘Spreek mij niet van geld leenen.’ . . . . .

‘Ik kwam niet om geld te leenen, maar wel om Mijnheer den baron vriendelijk te verzoeken de verschuldigde rekening te willen voldoen.’

‘Een rekening! Wel menschlief, hebt gij geen abuis? Sedert jaren heb ik, Gode zij dank, geen dokter noodig gehad!’

‘Ik bedoel de rekening van freule de Kroussac.’

‘O, die is sedert lang vereffend! Of heeft de dokter dat op zijn register niet aangeteekend?’

‘Mijnheer de baron bedriegt zich, deze rekening is tot nu toe nooit betaald.’

‘Zeker, die is vereffend. Vraag eens aan den dokter, welk een kostbaar geschenk ik hem daarvoor gaf.’

‘Een geschenk?’

‘Een geschenk dat zijn gewicht in goud waard is!’

‘Bedoelt Mijnheer dien steenen kikvorsch?’

‘Juist, dat voorwerp is, God weet, hoeveel duizend francs waard!’

‘Die leelijke kikvorsch!’ riep de meid.

‘Ja, die leelijke kikvorsch,’ antwoordde de baron. ‘Ik merk wel dat gij in de natuurkunde niet thuis zijt.’

‘Dat is wel mogelijk, maar’ . . . . . .

‘Nu, om het even, de dokter heeft dat kostbaar voorwerp in betaling voor het verschuldigd honorarium aangenomen.’

DE R.K. KERK TE OVERVEEN.

‘Zoo toch kan de dokter dat niet gemeend hebben!’

‘Moet ik dan de boodschap in dien zin overbrengen?’

‘Juist in dien zin.... waarheid blijft immers altijd waarheid?’

‘Al wat hij gedaan heeft voor freule de Kroussac blijft dus zonder belooning?’

‘Heet gij dat zonder belooning?’

‘En die schitterende heelkundige operatie, waarvan iedereen den mond vol had, wordt betaald met een steenen kikvorsch?’

‘Denk zoo licht niet over dien kikvorsch!’

‘Wil Mijnheer den kikvorsch ook koopen?’

‘O, ik ben geen liefhebber, zooals mijnheer Molm.’

‘Zonder thuis baas te zijn, verbind ik mij toch, u den kikvorsch voor twintig francs af te staan.’

‘Voor twintig francs! de dokter zou u wat anders leeren!’

Een oogenblik stilte. De meid brandt van verontwaardiging en toorn; de baron wordt ongeduldig en vraagt bij zich zelven, of hij zijn koetsier niet zou roepen om de meid uit het rijtuig te werpen.

De huishoudster van den dokter hernam:

‘Dus, met iets wat u geen twintig francs waard is, betaalt gij een dokter, die stellig het leven uwer echtgenoote gered heeft?’

‘Juist zóó is de zaak niet gemeend . . . Ik kan niet alles zeggen wat ik weet . . . . . de dokter sla zijn register open en ik verzeker u dat hij zal bevinden’ . . . . .

‘Dat de rekening voldaan is?’

‘Ja, zeker.’

‘Neen, die staat nog open.’

‘Nu, dat is mijn schuld niet; mijnheer Molm moest dat aanteekenen . . . . . hoe onvoorzichtig van mij, geen quitantie gevraagd te hebben!’

‘Quitantie!’ grinnikte de meid, die zich moest inhouden, om den baron niet in het aangezicht te krabben.

‘Het is al wederom een les voor baron Korloo, die de ongelukkige gewoonte heeft, met al te veel goede trouw te werk te gaan . . . . maar toch is het woord van dokter Molm wel even voldoende als een geschreven quitantie.’ . . . . . .

‘Het woord van den dokter?’ onderbrak de meid.

‘Ziehier letterlijk zijn woorden, toen ik hem het kostbaar natuurgeschenk in belooning voor zijn operatie van freule de Kroussac aanbood: ‘Indien men mij zooveel Napoleons aanbood als de kikvorsch zwaar weegt, was hij toch niet te koop.’

‘Wil Mijnheer het rijtuig doen stilhouden en mij laten uitstappen?’ vroeg de meid op den toon van iemand, die hoogst ongeduldig wordt.

‘Volgaarne,’ antwoordde de baron, zeer tevreden dat zijn lastige bezoekster eindelijk wilde heengaan.

‘De rekening wordt dus niet betaald?’ vroeg zij uitstappend.

‘Dewijl zij reeds betaald is.’

‘Welke ondankbaarheid opzichtens iemand, wien men meer dan eens een Engel genoemd heeft!’

De baron gaf geen antwoord.

Toen het rijtuig, na het uitstappen der meid, wederom voortreed, mompelde hij:

‘Een Engel? Wie heeft dokter Molm een Engel genoemd? Toch ik niet . . . . . een Engel! De dokter handelt als een gewoon mensch!’

III
Hoe men een duivel wordt.

En nu ga ik u voor 't laatst verhalen, hoe dokter Molm, die eens een Engel was en daarna wederom een Mensch werd, in een levenden Duivel veranderde.

De oude dienstmeid vertelde bij haar terugkomst omstandig haar ontmoeting met baron Korloo, met het vuur der diepste verontwaardiging er bijvoegende, dat indien het haar persoonlijk aanging, de zaak onmiddellijk voor de rechtbank zou afgedaan worden.

‘Neen, indien de baron waarlijk meent zijn rekening met een versteenden kikvorsch te hebben vereffend, wil ik daarvan niet verder hooren spreken,’ sprak de dokter.

Hij glimlachte met bitterheid, iets wat hij niet gewoon was te doen.

‘Neen, die ondankbaarheid gaat al te ver,’ sprak een heer, een oude kennis, die den zieken dokter een bezoek kwam brengen.

Die heer was een beroemd rechtsgeleerde uit de stad.

‘Neen, die vrekkige baron moet een goede les hebben,’ hernam de advocaat. ‘Laat mij die zaak voor u uitwerken; ik heb er steeds een waar genoegen in gevonden, dergelijke rekels in hun hok te jagen.’

‘Liever geef ik den vrek het beloop mijner rekening ten geschenke,’ sprak de dokter. ‘Zulk geld zou ik toch niet willen bezitten.’

‘Kom, kom, die fijngevoeligheid is overdreven,’ meende de advocaat.

‘Wat maakt mij dat geld?’ sprak de dokter met onverschilligheid. ‘Het is u bekend wat ik om geld geef.’

‘Ja, dat is mij sedert lang bekend, doch die vrek van een baron moet en zal een les hebben, voor dien schelmentrek moet hij in 't openbaar gestraft worden. O, die aartsdeugniet met zijn versteenden kikvorsch!’ riep de advocaat verontwaardigd uit.

‘Menigeen zou het naïef vinden, dat een patient zijn dokter met een versteenden kikvorsch betaalt,’ glimlachte Molm.

‘Ik voor mij vind het volstrekt niet naïef,’ zeide de advocaat en drong er op aan dat zijn vriend, de dokter, hem zou machtigen, baron Korloo gerechtelijk te vervolgen.

‘Nu, indien het dan volstrekt moet gebeuren, wil ik mij daar verder niet tegen verzetten,’ sprak Molm. ‘Ik stel slechts ééne voorwaarde, namelijk, dat ik persoonlijk mij met de zaak zoo weinig mogelijk zal bemoeien.’

‘Het is niet moeilijk u deze voorwaarde toe te staan,’ sprak de rechtsgeleerde. ‘Zulke gaffels krijg ik wel alleen aan den steel.’

‘Ziedaar de rekening,’ sprak de dokter; ‘doch vooral laat u niet overhalen er een duit af te trekken; de som moet ten volle betaald worden.’

(Wordt vervolgd.)