De Belgische Illustratie. Jaargang 4

Een tocht door de bergen.

(Slot).

De voerman der diligence, die zijn naam ‘zagal’ of vlugge zooveel eer aandoet, is, gelijk wij bereids opmerkten, de tweede in rang bij het triumviraat, onder welks leiding en bestuur de gevaarvolle tocht wordt verricht. Hij is, zoowel als de voorrijder, die in tegenstelling met den voerman, even vast aan zijn plaats gekluisterd schijnt als de andere zich vrij en onverpoosd beweegt, aan den mayoral of conducteur ondergeschikt, die van de hoogte zijns zetels de noodige en ook soms niet noodige bevelen uitdeelt, waarnaar beide zijne onderdanen zich hebben te regelen. Wij hebben dien voornamen persoon, aan wiens orders zooveel gelegen en wiens bestuur voor den gang der zaken van zooveel invloed is, vergeten en zullen deze onoplettendheid ten opzichte van dien gewichtigen persoon bij een tocht met den postwagen, eenigszins trachten te herstellen, door ook over zijn werkkring het een en ander mede te deelen.

De mayoral is dan ook meer bepaaldelijk de aansprakelijke en gezaghebbende persoon, met wien de reiziger te rekenen heeft en aan wiens beschikkigen en verordeningen hij, zoowel als de voerman en de voorrijder, zich heeft te houden, al zij het dan ook in ander opzicht. De mayoral beslist in lastige en netelige quaestiën van tijd en ruimte; hij zorgt meer in 't bijzonder voor de reisaangelegenheden der passagiers en voor hunne goederen, maar geeft dan ook door zijn beslissenden toon en fiere houding te kennen, dat de passagiers veel aan hem verplicht zijn voor het welslagen van zoo'n gevaarvolle reis. De spaansche vriendelijkheid en welwillendheid, vooral opzichtens vreemden, een soort van aartsvaderlijke gulhartigheid en bezorgdheid voor onbekenden vindt men echter ook bij den zoo deftigen en fieren mayoral.

Hij is zich der belangrijkheid van zijn post bewust, hij weet, dat de diligence, op de zoogenaamde koninklijke wegen rijdt en dat de deftigsten onder de deftigsten als passagiers zich bij hem komen vervoegen. Hij weet, dat, zoolang de tocht duurt, niemand behalve hij zelf, als bevelgever kan of zal optreden, dat zijne orders en gewoonlijk de zijne alleen worden opgevolgd. Hij laat echter den voerman niet alleen zorgen voor de beteugeling en besturing der muilezels en paarden, welke ook meer bepaald tot den kring der verantwoordelijkheden van den mayoral behooren, maar helpt hem door aansporend en voortjagend geroep de vaart bespoedigen en regelen. Al loopt en springt hij niet gelijk de ‘zagal’ heen en weder, hij is niet minder in aanhoudende spanning en niet zelden in hachelijke positiën bij moeilijk te passeeren wendingen en draaiingen van de verplichte route, vooral bij het bestijgen en weder afdalen van hoogten.

Hij blijft echter zooveel mogelijk bedaard en kalm, daar het meer op zijn orders dan op zijn dadelijke hulp schijnt aan te komen. Hij handhaaft zich als de ‘mayoral.’

Het zal ook wel met zijne vergunning zijn, als de een of andere reiziger niet in maar op de diligence wil plaats nemen, om een beter uitzicht te hebben op de prachtige panorama's, welke in sommige streken zich voor de verbaasde blikken ontrollen en tevens om den gang der werkzaamheden van de diligence-bestuurders in bijzonderheden te kunnen nagaan.

De laatste in rang van de onmisbare leiders en gidsen bij zulk een tocht is de voorrijder, die op een der voorste muilezels gezeten, de reis van twintig, dertig en meer uren, medemaakt. zonder het zadel te verlaten.

Het beroep van den voorrijder biedt dus een allerscherpst contrast met dat van den voerman.

De voorrijder, die zijne plaats in de voorhoede, aan niemand afstaat, is gewoonlijk de jongste van het drietal; zijn beroep wordt meestal door jongelieden beneden de twintig jaren of daaromstreeks uitgeoefend. Zij hebben het minste te zeggen en het minst verkieslijk aandeel in de geheele besturing van den tocht is hun toegewezen. Men ziet trouwens bij de meeste omstandigheden en regelingen hetzelfde verschijnsel en die leerschool van het onaangename en terugstuitende maar ook van het minst verantwoordelijke zal wel een ieder, en niet ten zijnen nadeele, moeten passeeren. Gelukkig, wanneer men na zulk een schoolgang, een voldoend examen, ten gevolge van opgedane ondervinding, kan afleggen.

In naar terrein en omstandigheden afwisselende vaart wordt de tocht voortgezet, en wel mocht men elkander goede reis wenschen; wijl steeds het gevaar van eenig ongeval blijft dreigen en men niet over een enkel, maar verschillende hachelijke punten soms zich moet wagen, als men eenmaal in de diligence als passagier opgenomen is en gelijk het meerendeel der passagiers, op de plaats zijner bestemming zoo spoedig mogelijk wenscht te arriveeren.

De diligence is een, hoewel alles behalve elegant en zelfs lomp, toch voor zulke tochten zeer geschikt voertuig; stevig in elkander getimmerd en als gepantserd, is de buitenkant met ijzer beslagen. Voor die streken, waar kantelen en omvallen geen zeldzaamheden zijn is 't dus een zeer geëigend vervoermiddel, zoolang geen locomotief de plaats van muilezel of paard heeft ingenomen.

De trekdieren, welke op die tochten gebezigd worden en voor welker besturing zooveel moeite wordt vereischt en aangewend, zijn tevens voor zulke reizen de meest geschikte. Men begrijpt, dat de muilezels, welker diensten in de bergstreken van zooveel gewicht voor de bewoners en de bezoekers, gansch andere dravers zijn dan de langooren, die in onze streken met zweep en stok, niet van de plaats, waar zij besloten hebben eens ruimer adem te scheppen, zijn af te brengen. De muilezels, in de bergstreken meer tot vervoer en trekken geschikt dan de paarden, zijn de eigenlijke voor die tochten dienstige trekdieren, hoewel ook de paarden, in Spanje, voor zulke diligence-reizen gebruikt, aan die reizen gewoon worden niet alleen, maar zelfs met de muilezels in bruikbaarheid en geregeldheid van trekken bijna kunnen wedijveren. Daarbij, de wijze van vervoer over moeielijke en gevaarlijke wegen, en in zulk een langen trein, als door een tien- of twaalftal van die dieren gevormd wordt, doen hunne diensten, bij zulke reizen bewezen, des te meer aan den dag komen.

Dat hier van het hachelijke en soms verschrikkelijke van zulk een tocht per diligence door de bergstreken van Spanje, niet te veel gezegd is geworden, wordt voldoende aangetoond door nevenstaande gravure, welke, even als de soortgelijke teekening in ons vorig nommer, het werk is van den talentvollen Gustaaf Doré. Men behoeft slechts dat tafereel, die verschrikkelijke neêrploffing, het geheel van de ontzettende scène te beschouwen om overtuigd te zijn, dat onze uitstapjes per diligence bij zulke diligence-reizen niet in vergelijking kunnen komen.