De Belgische Illustratie. Jaargang 4

Een goed hart.
Zedenschets door Hendrik Conscience.

(Slot.)

Nog meer vragen werden de Signora Fioraliso toegestuurd. Om aan de zeer natuurlijke nieuwsgierigheid van allen te voldoen, nam zij eenen stoel en zeide:

Laat ons een oogenblik zitten.... Gij hebt ons de noodige hulp geschonken om naar Frankrijk te gaan. Wij zijn te Rijssel bij mijnen oom gekomen, die, zooals gij weet, eerste viool bij het groot theater was. De goede man heeft ons naar zijn vermogen bijgestaan. Al vroeg won ik zijne bijzondere voorliefde, en hij werd mij een teeder vader. Van hem leerde ik, van kindsbeen af, de muziek: ik werd behendig op de piano, en mijn oom meende dat ik eene veelbelovende stem had. Wij zijn drie jaren later naar Parijs gegaan, waar mijn oom eene plaats in het orkest bij het groot opéra verkreeg. Ik volgde met vlijt de lessen van het Conservatorium, totdat mijn oom mij medenam naar Italië, waar hem, als orkestmeester van een klein theater, eene betere plaats werd aangeboden. Ik leerde, ik arbeidde van den morgen tot den nacht. Wat zal ik u verder zeggen? Mijne stem ontwikkelde zich en ik werd in korten tijd de lievelinge van het publiek. De goede God heeft mij met geld overladen, nu bezit ik roem en eer in overvloed en ik win veel, veel geld.’

Dit laatste gezegde deed eenen bijzonderen indruk op moeder Leemans; zij richtte het hoofd op en opende de lippen, als wilde zij spreken; maar een biddende blik van Victor dreef het woord terug in haren mond.

‘Alzoo, gij kendet mij waarlijk niet meer?’ zegde de dame met eene zucht. ‘Gij had Mietje Corebloem vergeten? Ik moest mij, van wege zulke edelmoedige lieden, daaraan verwachten. Gij herinnert u het goede niet dat gij hebt gepleegd: het is natuurlijk. Ik toch heb ze niet vergeten, de engelen die eene arme moeder en arme hulpelooze kinderen van den hongerdood hebben gered; ik toch heb het nooit in mijn hart miskend, aan wie de gevierde Signora Fioraliso haar geluk en haren roem verschuldigd is en, stemde ik er in toe, mijne befaamdheidbuiten Italië te wagen, het was slechts de hoop van u nog eens te zien, welke mij deze kunstreis deed aanvaarden.’

Zij gaf geen acht op de dankbare woorden, die moeder Leemans en Clara haar toestuurden; maar beschouwde eene wijl den jongeling met verrassende aandacht, terwijl zij als in zich zelve murmelde:

‘Mijn levensdroom heeft mij niet bedrogen; zijn gelaat is de spiegel van zijn edel hart.....’

Dan vroeg zij schier plechtig.

‘Mijnheer Victor, zijt gij vrij?’

‘Vrij? Hoe meent gij het mejuffer?’

‘Zijt gij getrouwd? ‘

‘Nog niet.... eilaas!’

‘Gij zult het wellicht niet gansch gelooven; maar bij elken voortgang dien ik deed; bij elke eerbetuiging die mij ten deel viel, dacht ik aan u. Meer nog dan in het handgeklap van het publiek, zag ik mijne belooning in het gelukkig vooruitzicht, dat ik eens bekwaam zou worden om u de schuld van Mietje Corebloem te betalen. Is de dankbaarheid een gevoel dat men bijna liefde zou mogen noemen, de edelmoed en de weldaad zijn kiemen waaruit de liefde gemakkelijk opgroeit.... Victor, wilt gij mijne band aanvaarden en mijnen roem en mijn fortuin deelen? Ik zal het geluk uwer moeder en uwer zuster verzekeren.’

‘Onmogelijk, onmogelijk!’ zuchtte de jongeling.

‘Dit antwoord scheen de dame te bedroeven. Zij aanschouwde Victor met treurig verwijt in de oogen, en meende gewis hem naar de reden zijner weigering te vragen. Maar nu kwam er eensklaps een jonge maagd in de kamer gestormd. Zonder op iemand acht te slaan, vloog zij den jongeling aan den hals en fluisterde met beklemden angst aan zijn oor:

‘Victor, mijn ongelukkige Victor, o, treur niet, wanhoop niet: God zal ons helpen!’

‘Gij ziet het, mejuffer,’ zegde de jongeling. ‘Er zijn banden, zoo zuiver en zoo hecht, dat ze niet te verbreken zijn. - Mejuffer Christina Verdonk, mijne verloofde!’

‘Ach, het zij zoo!’ riep de dame. ‘Indien ik slechts mag hopen dat gij gelukkig zult zijn. Ik voorzag het, en meende zelfs u getrouwd te vinden. Laat mij, als vriendin, de maagd omhelzen, die gij uwer waardig hebt gekend.’

En werkelijk zoende zij Christina Verdonck, die, verbaasd en half mistrouwend, zich door de onbekende in de armen liet drukken.

‘Luistert’ zegde deze na eene wijl ‘ik ben verplicht, voor heden u te verlaten. Men wacht mij op den Schouwburg. Morgen keer ik weder met mijnen oom. Gij moet komen zien en hooren, wat Mietje Corebloem, dank aan uwe hulp, in de kunstwereld is geworden. Hier zijn vrije toegangskaarten voor alle plaatsen. Gij zult komen niet waar? Uwe tegenwoordigheid is mij meer waard dan die van keizers en koningen.... Ik heb een geschenk, eene kleine herinnering voor mijnen redder medegebracht. Gelieve hij het, tot aandenken aan Mietje Corebloem te aanvaarden.’

Onder het uitspreken dezer woorden stapte zij naar den winkel, doch keerde onmiddellijk weder, met eene vierkante lederen doos in de hand. Dit voorwerp op tafel gezet hebbende, zegde zij:

‘Dit is mijn geschenk voor mijnheer Victor. Opent, bid ik u, de doos niet in mijne tegenwoordigheid. Morgen zal ik, insgelijks geschenken brengen voor u, vrouw Leemans, en voor u, juffer Clara, die mij eens uw schoonste pop tot troost in de armen hebt gelegd en voor u bovenal, mejuffer Christina. Ah, gij zijt mij dierbaar; want uw weldoener heeft u lief en zijn levensgeluk wordt u toevertrouwd.... Nu, vaarwel, tot morgen!’

En onder het uitspreken van dezen groet, verliet zij het huis met zichtbare haast.

Allen blikten haar eene korte wijl verbaasd achterna; maar even ras vestigden zij de oogen met aangejaagde nieuwsgierigheid op de doos.

Vrouw Leemans opende ze, en haalde er een prachtig gouden uurwerk

[p. 95]

uit, met een langen zwaren ketting waaraan eenige gesteenten glinsterden.

‘Ho, het schoon geschenk! Ach, ach, hoe zwaar! Louter goud! De oogen schemeren er van!’ mompelden de vrouwen, terwijl het uurwerk van hand tot hand ging en men het twee of driemaal wilde hebben, om het naar lust te kunnen bewonderen.

‘De jongeling, alhoewel hij glimlachte, scheen in gepeinzen verstrooid en deelde niet gansch in de geestdrift der anderen.

‘Maar Victor toch’ zegde zijne moeder ‘waarom zijt gij nu niet blijde over het prachtig geschenk? Het is een schat. Wilden wij het verkoopen, er kwam misschien wel duizend franken van.’

‘Verkoopen, het geschenk van Mietje Corebloem verkoopen!’ zuchtte hij treurig.

‘Ziet, ziet, hier is een brief!’ riep Clara, die de dooze in eene hand hield en met de andere haren broeder een klein gevouwen blad papier toereikte.

Victor ontplooide het papier en terwijl de vrouwen hem de woorden uit den mond keken las hij langzaam:

Aan mijne weldoeners,

Mietje Corebloem is u niet alleen het leven, maar tevens haren roem en haren rijkdom verschuldigd. Zij weet niet, hoe dit te erkennen. Aanvaardt toch, uit hare dankbare hand, een klein gedeelte van de vruchten uwer weldaad. Mocht het zijn, dat dit geschenk niet tot ‘uw geluk kon bijdragen, doe dan daarmede, in mijnen naam, voor andere arme menschen, wat gij zoo edelhartig voor Mietje Corebloem hebt gedaan.’

Allen bezagen elkander en schenen de verklaring van een wonderlijk raadsel te vragen. Wilde de Signora Fioraliso zeggen, dat men het uurwerk, indien men het niet aanvaardde, tot aalmoezen moest gebruiken? Dit was toch onwaarschijnlijk.

Victor nam de doos uit de hand zijner zuster, bekeek ze in twijfel en lichtte een satijnen middelschot op, dat op den grond der dooze lag... Eensklaps werd hij bleek, en alhoewel een glimlach op zijne lippen stond, beefde hij in al zijne leden.

‘Victor, Victor, mijn arme zoon, wat hebt gij?’ kermde de moeder.

‘O, Groote God, zal ik mijne oogen gelooven!’ riep de jongeling, eenige papiertjes uit de doos heffende. ‘Ziet, ziet, een bankbriefje van duizend franken! Nog een.... nog, nog! Tien, tien duizend franken!... Ik aanvaard ze van Mietje Corebloem: mijne verlossing, onze eer, ons geluk! Moeder, zuster, nu zijn wij rijk. Christina, lieve, wij trouwen, onmiddellijk, seffens! O, weest blijde! Dankt God! juicht!’

Hij sprong zijne moeder aan den hals, en allen te zamen begonnen elkander te kussen en de handen te drukken. Zij huppelden rondom de kamer en dansten en zongen en jubelden zegevierend, als waren zij met zinneloosheid getroffen.

Vrouw Leemans bleef eerst staan: en riep, boven het gerucht uit:

‘O, kinderen-lief, bekent het: heb ik niet honderdmaal u gezegd: eene goede daad vindt altoos haar loon? Ach, de gelukkige doos! Kan het levensgeluk van een gansch huisgezin daarin opgesloten liggen?’

‘Wij zijn rijk... rijk!’ juichte de jongeling. ‘Christina, laat al gauw uw bruidskleed maken! Een nieuw en glansrijk leven opent zich voor ons..... Sluit weg dit geld. Ik neem een briefje: duizend franken.Ik loop naar Mr. Groothans. De schande, de verdenking moet mij van het hoofd. Ik keer seffens weder: trotsch, vrij, gelukkig! Christina, ga roep uwe moeder. Wij zullen blijde zijn, feestvieren en een glas wijn drinken ter eere van den engel, dien God ons toezond O, dank, dank, Mietje Corebloem!... Danst, springt, weest vroolijk totdat ik wederkeer!’

En hij liep juichend ten huize uit.

SLOT

Nog niet lang geleden, ontmoette ik eenen vriend, die in Brussel rondging, om inschrijvingen ten voordeele eener arme zieke weduwe en hare kinderen in te zamelen. Hij was blijde; want zijne pogingen waren buitengewoon gelukt; daarenboven hoopte hij, in zeker huis aan het andere einde der stad, nog eene zeer aanzienlijke hulp voor zijne beschermelingen te krijgen.

Ik vergezelde hem, omdat ik, dien namiddag, niet wist wat beters te doen; en hij vertelde mij veel van eenen koopman, die vroeger eene weldaad had bewezen aan een arm meisje, en haar aldus geholpen had, om eene beroemde zangster te worden. Hij wist de geschiedenis niet geheel; maar dit wist hij voorzeker, dat de koopman geassocieerd was, zegde hij, met de zangster, en aan dit feit zijnen spoedigen rijkdom was verschuldigd.

Hij sprak mij met uitbundigen lof van de liefdadigheid des koopmans; maar vooral van de onuitputtelijke edelmoedigheid zijner echtgenoote en zijner moeder, die zelfs zich dankbaar toonden, telkens dat men hunne hulp inriep om ellende en lijden te verzachten. De zuster des koopmans, die getrouwd was met eenen doctor, roemde men als de hulp der armen in hare wijk. De liefdadigheid was dus bij hen eene familiedeugd.

Wij spraken verder over het lofbaar vooruitzicht der zangster, die met haar geld in een eerlijk handelshuis te plaatsen, zich tegen later ongeval een immer aangroeiend fortuin verzekerde. En wij betreurden het dat sommige zorgelooze kunstenaressen, na een kwistig leven en na het verlies hunner stem, van het toppunt der weelde in den kolk der ellende moeten vallen.

Wij waren nog daarover aan het kouten, toen mijn vriend mij een groot huis toonde, en mij zeide:

‘Daar moeten wij zijn.’

Wij belden aan, en ik las op de koperen deurplaat:

Victor Leemans en Cie.

Wij werden door eene meid in eene soort van kleine zaal geleid.

De koopman verscheen onmiddellijk, met eenen minzamen glimlach op de lippen.

Terwijl mijn vriend hem het doel van zijn bezoek uitlegde, werd mijne aandacht opgewekt door een tafereel, dat aan den wand hing. Ik naderde en beschouwde het met nieuwsgierigheid. Dit voorwerp boezemde mij het verlangen in, om iets nauwkeurigers over de geschiedenis van den koopman Leemans te vernemen, en bracht mij zelf op de gedachte, deze eens, onder verbloemde namen, aan mijne vrienden te vertellen.

Het was eene schilderij: een wintergezicht met sneeuw en dorre boomen. Op den voorgrond zaten arme, noodlijdende menschen: eene moeder met twee kinderen. Nevens hen twee jongelingen, die hun eene aalmoes in de hand schenen te leggen. Op den achtergrond, schier wegzwemmend in den purperachtigen winterwasem, zat een engel met een groot boek op de knieën, en deze hemelgeest teekende iets op in het boek, te midden der rechter bladzijde, waarboven in gouden letteren blonk:

Debet Deus.

En onder het tafereel stond, in grootere gouden letteren, te lezen:

DEN ARME GEGEVEN, GODE GELEEND.