De Belgische Illustratie. Jaargang 3

[p. 166]

De edelvrouw van Montjardin.
(Vervolg.)

IV.

Reeds was de dag aangebroken en nog zat de minstreel, geheel en al verdiept in gedachten, op dezelfde plaats neêr. Hij was verwonderd te zien, toen hij eindelijk uit zijne gepeinzen ontwaakte, dat hij zich in de nabijheid bevond eener kleine kapel, welke schier geheel vervallen was en voor welke eene vrouw, volgens hare kleederdracht eene boerin, zat te bidden.

Hij richtte nu onwillekeurig zijne schreden naar het kleine heiligdom en zag achter het gebrekkig traliewerk een klein beeld der H. Maagd. Zijne kinderlijke godsvrucht, de gebeurtenissen van den vorigen avond welke een zoo geweldigen indruk op hem hadden gemaakt, de eenzaamheid waarin hij zich bevond, het gezang der vogelen welke hun morgenlied den Schepper ter eere hadden aangeheven, het gezicht van het zoete beeld der Moeder des Heeren, die biddende vrouw, alles riep hem tot het gebed op en ook hij knielde neêr op een der trappen van het kapelletje.

Beiden, de minstreel en de vrouw, stonden te gelijk op, en deze, welke tot dan toe onbeweeglijk en met het hoofd gebogen had gebeden, zoodat zij de komst van den minstreel niet scheen te bemerken, groette hem nu met den landelijken groet: ‘dat God u behoede.’

Zij scheen eene vrouw van ongeveer dertigjarigen leeftijd, wier gelaat nog eene zekere schoonheid teekende en wier gestalte grooter was dan die van het meerendeel der vrouwen. Een levendig verstand en een sterke manlijke wilskracht straalden haar uit de oogen.

De jeugdige minstreel verwonderd van reeds zoo vroeg in den morgen eene vrouw voor het beeld der Moedermaagd in het gebed gevonden te hebben, vroeg haar of dat beeld door tal van mirakelen beroemd was, omdat zij reeds bij het eerste krieken van den dag zich derwaarts had gespoed om de voorspraak der Moeder Gods te gaan inroepen. De vrouw verhaalde hem den oorsprong van het kapelletje hetwelk door eene vroegere edelvrouwe van Montjardin was opgericht ter gedachtenis van een wonderwerk, en hoe sedert dien tijd het beeld zelf der kapel beroemd was geworden door tallooze wonderen.

Terwijl de vrouw dit verhaalde geleidde zij den minstreel naar haar dorp. Langzamerhand kwam nu het gesprek op de laatste vrouwe van Montjardin en op haar rentmeester, den woesten Herman, maar reeds bij de eerste woorden des jongelings betrok een wolk van kommer en treurnis het eerst zoo openhartig gelaat der boerin.

‘O!’ sprak zij, ‘daarvan hoor ik niet gaarne. Voor ons, arme laten, welke van het kasteel geheel en al afhankelijk zijn, kan dat gevaarlijk wezen.’

‘Ik zal over ons gesprek zwijgen,’ hernam de minstreel. ‘Daarenboven verlaat ik reeds heden dit land om er waarschijnlijk nooit weder te keeren. Ik ben een vreemdeling; mijn vaderland is Duitschland.’

‘Ik ook,’ vervolgde de vrouw, ‘ben eene vreemdelinge. Luxemburg is mijn vaderland. Vroeger was ik in dienst van vrouwe Hedwigis, welke ik verliet om met een pachter te trouwen. Na den dood van mijn man bleef ik als kinderlooze weduwe achter.’

‘Gij kent voorzeker de geschiedenis van de edelvrouw?’ vroeg de minstreel.

‘Neen. Alles wat ik er van weet is dat heer Simon van Montjardin na eene lange afwezigheid haar met zich uit Duitschland heeft gebracht, dat hij spoedig daarna gestorven is, zijne echtgenoote alles nalatende wat hij bezat, en dat spoedig daarop een persoon bij haar is gekomen onder den naam van rentmeester, maar die èn de heerlijkheid èn de edelvrouwe in zijne macht heeft. Want is Herman hardvochtig jegens de arme laten, niet minder is hij het jegens vrouwe Hedwigis, welke hij meer dan eens, ook in mijn bijzijn, heeft mishandeld. De menschen zeggen dat hij een verbond met den booze heeft aangegaan en dat daardoor alles van hem gezegd is,.... ik nogtans heb er wat anders uit begrepen’

‘En wat dan?’

‘Dat Herman met de edelvrouwe reeds vroeger in nauwe betrekking moet gestaan hebben, en dat beiden eens slecht geleefd hebben. Dit is zoo waar als ik Gretly heet.’

‘Hoe zijt gij tot die ontdekking gekomen?’

‘Zeer gemakkelijk. Vooreerst door hunne te groote gemeenzaamheid wanneer zij zich alleen geloofden, en verder uit de verwijten welke zij elkander toevoegden. Eens dat ik in eene kamer was welke aan de hunne grensde, hoorde ik Herman aan de edelvrouwe met verachting den naam toesnauwen van Bettina de Danseres.’

De minstreel nam eene houding aan als ware hij met verstomdheid geslagen.

‘Wat zegt gij daar?’ vroeg hij eindelijk, ‘hebt gij wel goed gehoord?’

‘Wat? Dat die naam door Herman werd uitgesproken? Zoo zeker heb ik het gehoord als ik u hier voor mij zie!’

‘Zij is het! Zij is het!’ zegde de jongeling als sprak hij slechts tot zich zelven. ‘Nu is alles klaar en duidelijk.’ - ‘O! Wees bedankt, vrouw,’ voegde hij er bij zich tot de boerin richtende; ‘gij hebt mij daar inlichtingen gegeven welke goud waard zijn.’

Hij wilde Gretly verlaten, maar toen deze hem haar woning, geheel in de nabijheid der plaats waar zij zich bevonden, aanwees, ging hij met haar binnen om verder te spreken, en een sober ontbijt van melk en brood te gebruiken. Daarna zong hij voor haar de ballade door zijn vader Franz den minstreel opgesteld over Berthold en Bettina en welke de grijsaard hem bevolen had in Walenland te gaan zingen.

‘Er is geen twijfel meer,’ sprak zij, ‘of gij hebt gevonden wat gij zocht, en gewis is Herman geen andere dan Berthold de baanroover. Wat den ontslapen heer van Montjardin aangaat, welke nog jong en in de kracht zijns levens was,’ zoo voegde zij er bij, ‘hij is langzaam gestorven zonder dat men zijne ziekte genoegzaam kende; hij stierf binnen eene maand, als ware hij door een langzaam vergif weggerukt. En Herman is eerst op het kasteel gekomen daags na de teraardebestelling van heer Simon. Reeds vroeger sprak men van een geheimzinnig persoon, welken men in den omtrek had zien zwerven...... Nu is het bijna zeker dat zij u verdenken van bekend te zijn met hunne geschiedenis.... en is het zoo, dan behoef ik u niet te zeggen dat gij ten spoedigste moet vluchten.’

‘Vluchten!’ riep de minstreel; ‘ik zou vluchten en handelen als een boosdoener, en dat jegens menschen welke mij de gastvrijheid gegeven hebben!.... Neen, dat niet! Ik ga naar het kasteel wederkeeren om mijn reiszak en mijne luit te halen, en tevens om mijne dankbaarheid te betuigen aan de edelvrouwe. Daarna eerst zal ik naar Trier wederkeeren om van mijne ontdekking rekenschap te gaan geven aan mijn vader, Franz den minstreel.’

De goede vrouw drong er nogmaals op aan dat hij niet meer naar Montjardin zou terugkeeren en verborg het hem niet dat zij onheilspellende voorgevoelens had.

‘Vrees niets,’ sprak de minstreel. ‘Ik zal hen op een dwaalspoor brengen en hen geheel en al gerust weten te stellen. Binnen een uur ben ik weêr bij u. Mocht ik evenwel niet komen,’ voegde hij er glimlachende bij, ‘houd dan voor mij eene noveene bij gindsch kapelletje.’

‘Ik zou meer doen,’ antwoordde Gretly op zoo plechtigen toon, dat hij het hart des jongelings trof; ‘ik zou mij naar Trier tot uwen vader begeven, want het schijnt mij dat de hand der Voorzienigheid in dit alles zichtbaar is en dat zij voor de schuldigen hunne welverdiende straf bereidt. Nu gij het volstrekt wilt, ga dan, jongeling, en dat God u behoede!.... Weet dat Gretly voor u gaat bidden en dat zij u met blijdschap zal zien wederkeeren; in alle geval zal zij getrouw blijven aan hare belofte.’

V

Gedurende de bezwijming, waarin de edelvrouw van Montjardin na haar onderhoud met den minstreel gevallen was; werd zij door Herman op eene rustbank in de zaal neêrgelegd, en slechts bijgebracht om in een ijlkoorts te storten welke den geheelen nacht aanhield.

Herman durfde niemand roepen om haar te verzorgen; zelf wilde hij haar de noodige diensten bewijzen en verliet haar geen oogenblik, want in hare koorts sprak zij woorden welke een ander oor dan het zijne niet zonder gevaar mocht vernemen, omdat zij een te duidelijk inzicht gaven in hun vroeger leven.

Tegen den morgen kon de edelvrouw eene zachte sluimering genieten welke haar geest weder in zijn gewonen toestand bracht, maar bij haar ontwaken wierp zij op den rentmeester een blik waarin zich de grootste angst afschilderde. Eindelijk sprak zij op treurigen toon:

Gij hebt gelijk gehad Herman, en uwe verwachting moet zelfs nog overtroffen wezen.... Ik wilde heimelijk dien jongeling polsen.... en helaas, hij heeft mij juist van dat verwenschte lied gesproken hetwelk u op uwe reis in Duitschland zooveel ontsteltenis had op het lijf gejaagd;.... hij heeft mij bovendien gezegd dat hij dat lied overal in dit land moest zingen, waar hij weet dat Berthold en Bettina thans wonen.... Gij hadt mij reeds doen schrikken bij de gedachte dat ik alles verraden kon hebben.... en nu heb ik mij zelve verraden in het oog van dien jongeling welke er van overtuigd moet wezen, dat ik.....

‘Ik heb alles gehoord,’ onderbrak haar Herman met bittere stem. ‘Ik was in de slaapkamer des jongelings...... o! Waarom heb ik hem daar niet gevonden! Ik weet niet wat booze geest u op de gedachte heeft gebracht om hem te roepen en met hem bij den schijn der maan te spreken..... Die jongeling is slechts voor den schijn een minstreel, Die jongeling is slechts voor den schijn een minstreel, om des te geruster ons te kunnen zoeken in het land waarin wij leven. Dit blijkt mij uit alles. Gij zelf hebt hem op het spoor gebracht en zijn verder onderzoek is met den besten uitslag bekroond geworden..... Toen heeft hij den ringmuur beklommen en is verdwenen..... Hel en duivels!.... wat zal er nu geschieden, nu de ellendeling tweemaal aan mijne wraak is ontkomen?’

Hedwigis bedekte zich het gelaat met beide handen en weende.

Op dit oogenblik kwam eene kamenier melden dat de vreemdeling van den vorigen avond vroeg om, vóór hij vertrok, zijne dankbetuigingen aan de gebiedster van het kasteel te mogen aanbieden.

Het gelaat van Herman teekende een onheilspellende vreugde en een uitroep van tevredenheid ontsnapte zijn mond.

[p. 167]

‘Zeg hem een oogenblik te wachten,’ antwoordde hij aan het dienstmeisje en toen deze zich had verwijderd riep hij uit:

‘Nu komt hij uit eigen beweging het lot hetwelk hem wacht te gemoet, want nu, minder dan ooit, zal hij vertrekken.....’

Hedwigis sidderde en haar reeds bleek gelaat werd gelijk aan dat van een stervende.

‘Mijn God, wat wilt gij gaan doen, Herman?’ vroeg zij.

‘Vraagt gij dat nu nog?.... Verkeert gij weder in een ijlkoorts?’

‘Neen, maar liever wilde ik sterven; want is het van den eenen kant zeker dat die jongeling ons in het verderf kan storten, dan wil ik toch van den anderen mij tot geen prijs schuldig maken aan de misdaad welke gij wilt bedrijven. Ach! reeds te veel misdaden drukken op ons geweten! Laat ons ditmaal zachtzinnig zijn. God zal ons daarvoor beloonen door het gevaar hetwelk ons bedreigt van onze hoofden af te keeren.’

‘Gedenk,’ hernam de rentmeester, ‘dat gij hier meer op het spel zet dan ik en dat gij eene edelvrouw zijt welke een hoogen rang bekleedt. In de oogen der wereld ben ik slechts uw rentmeester, uw dienaar.’

‘Welnu,’ sprak de edelvrouw kalm en beraden, ‘ik wil al mijne voorrechten, al mijne aanspraken liever in de waagschaal stellen dan een moord te begaan.... Gij lacht daarmede.... En toch zoodanig is op dit oogenblik mijne gemoedsstemming.’

‘Wat een dwaasheid!.... Ik zie wel dat ik u moet redden tegen uwen wil. Onze veiligheid eischt dat hij sterve.’

De edelvrouwe sprong recht met eene vastberadenheid welke men van haar niet zou verwacht hebben en liep naar de deur.

‘Dan zal ik hem redden tegen uwen wil,’ riep zij heftig; ‘om hem te genaken zult gij over mijn lijk moeten heenstappen.’

Herman beschouwde haar met verwondering, en scheen na te denken.

‘'t Zij zoo,’ sprak hij, ‘hij mag leven.... maar als men ginds alles verneemt, als onze oude vrienden, Wolfrang, Kurth en anderen, door wie de minstreel waarschijnlijk is uitgezonden, zich hier komen aanmelden, om ons het leven te vergallen, dan zullen wij dat aan u te danken hebben. Bedenk dit wel.’

‘Ik ben op alles voorbereid.’

‘lk voor mij kan mij daaraan zoo spoedig niet onderwerpen’

‘Herman, gij koestert nog steeds wreede gedachten..... Zweer mij bij de ziel van onzen armen, kleinen Heinrich, dat gij zult afzien van de misdaad waartoe gij besloten hadt.’

‘Heinrich?’ mompelde Herman zichtbaar getroffen. ‘Welnu, ja, ik zweer bij de ziel van dien engel dat ik het leven van dien verwenschten minstreel zal sparen.’

Toen verwijderde hij zich, maar sprak nog bij het heêngaan:

‘Ik zal u alleen met hem laten, want ik ga naar het veld om te zien wat de werklieden uitrichten. Wees ten minste voorzichtig en bederf onze zaak niet nog meer door verdere onvoorzichtigheden.’

Herman verliet werkelijk het kasteel, en volgde eene dreef totdat hij een klein paviljoen bereikte waar hij binnen ging; hier nam hij plaats voor een venster dat hem het uitzicht op de poort van het kasteel vrijliet.

VI.

Toen de minstreel bij Hedwigis was toegelaten sprak hij met welluidende stem en op gerusten toon:

‘Edele vrouwe, na het korte onderhoud hetwelk ik gisteren avond met u had en dat op zoo droevige wijze werd onderbroken, heb ik onrustig en gejaagd rondgezworven. Ik gevoel mij gelukkig te zien dat gij geheel en al van uwe ontsteltenis bekomen zijt welke door eene verwenschte vleermuis werd te weeg gebracht, toen zij zoo dicht boven uwe haren rondfladderde terwijl ik met u sprak.’

Het was der edelvrouw als werd haar een zware steen van het hart gelicht; zegden de woorden van den minstreel niet duidelijk dat hij zich over de oorzaak harer ontsteltenis bedrogen had?

Met haar bekoorlijksten glimlach vroeg zij hem of het dan zoo vast besloten was dat hij verder zou reizen; zij poogde hem over te halen nog veel langer op het slot te blijven terwijl zij hem de verzekering gaf dat zijne tegenwoordigheid haar ten hoogste aangenaam was.

De vreemdeling bedankte haar en zegde dat eene vooraf bepaalde samenkomst met een vriend hem wachtte en geen verdere vertraging duldde.

‘Maar,’ hernam Hedwigis, ‘gij moet eerst jegens mij nog eene belofte vervullen, van voor mij eenige balladen te zingen over de roovers van het Zwarte Woud; ik ben verslingerd op zulke vertellingen.’

Bij die vraag bleef de minstreel eenige oogenblikken peinzend.

‘De oude danseres is listig,’ dacht hij; ‘maar ik zal haar nog overtreffen.’

Daarna zong hij de gevraagde balladen, maar met eenige wijzigingen die haar een geheel andere tint gaven.

Hedwigis prees ten zeerste èn den zang èn den zanger. Zij gevoelde zich op dat oogenblik zoo te vreden, zoo geheel gerust gesteld, dat toen de vreemdeling opstond om zich te verwijderen, zij zooveel moeite deed om hem te weêrhouden, en zooveel zoete woorden daarvoor gebruikte, dat hij meende zijn doel gemist te hebben en eenig verraad begon te vreezen.

Hij haastte zich om afscheid te nemen, beloofde nogmaals langs Montjardin terug te keeren en verliet het slot, beurtelings voor zich uit en achterom ziende alsof hij eenig gevaar vreesde, want de afwezigheid van Herman kon slechts zijne onrust vermeerderen.

Hij gevoelde zich eerst gerust gesteld toen hij het einde der dreef bereikt had. Hier volgde hij eene andere richting dan die welke men op het kasteel moest verwachten en drong langs een voetpad in de bosschen.

Herman kwam nu uit het paviljoen te voorschijn en drong eveneens in de bosschen, maar hij droeg zorg eene richting te kiezen welke hem eer dan den minstreel naar een diepe kloof moest voeren, waarheen ook het voetpad, door den minstreel gevolgd, leidde. Toen hij daar gekomen was verborg hij zich op den rand der hoogte welke met dicht struikgewas bezet was, en wachtte daar, gelijk aan een wild dier dat zijne prooi gaat bespringen.

Eenige oogenblikken later verscheen de minstreel een liedje neuriënd. Toen hij den rentmeester voorbij ging sprong deze met al de vlugheid van een struikroover te voorschijn, omklemde hem met een zijner ijzersterke armen terwijl hij hem met de andere hand een prop in den mond duwde; daarna haalde hij een koord te voorschijn waarmeê hij in weinige oogenblikken zijn slachtoffer geboeid had, dat door den snellen aanval en door de juistheid, waarmeê iedere beweging werd uitgevoerd, geen den minsten tegenstand kon bieden.

De afschuwelijke rentmeester droeg toen den jongeling op zijne armen weg als ware hij een kind geweest, verliet het voetpad en richtte zijne schreden naar eene geheime deur in den ringmuur, welke grootendeels achter de struiken verborgen was. Hij opende deze en sleurde zijn last door een engen gang welke op een kleine spelonk uitliep, waar hij den minstreel op de steenen neêrlegde, daarna verwijderde hij zich zonder nog een woord te spreken.

Nauwlijks buitengekomen zag hij op een heuveltop, op eenigen afstand van daar eene vrouw die hem scheen te bespieden.

‘Dat is Gretly,’ morde hij in zich zelven, ‘de oude dienstmeid van het slot. Misschien heeft zij mij gezien; maar dan wee haar!.... Dezen nacht zal ik den zanger naar den Raventoren overbrengen.’

De goede Gretly, welke eensklaps eene groote gehechtheid jegens den ongelukkigen minstreel in haar binnenste ontwaard had, was niet bij machte geweest om haar ongeduld te bedwingen tot de terugkomst van den minstreel. Zij wilde hem uit het kasteel verlost weten, waar zij zooveel kwaads voor hem duchtte en beklom eene hoogte van waar zij allen kon zien welke het slot binnen traden of het verlieten.

Zoo had zij den minstreel den weg naar haar dorp zien inslaan en Herman uit zijn schuilhoek te voorschijn komen en naar het bosch snellen. Zij had door haar geroep den jongeling willen waarschuwen maar de afstand was te groot, en met den grootsten angst wachtte zij de ontknooping af van het treurtooneel hetwelk in het kreupelhout ging voorvallen.

Door eene opening in het hout had zij Herman voorbij zien snellen, beladen met het lichaam van den minstreel; zij was overtuigd dat deze reeds vermoord moest zijn en dat de moordenaar slechts eene geschikte plaats zocht om zijn slachtoffer te begraven.

De terugkomst van den rentmeester welke thans geheel alleen was bevestigde haar in deze overtuiging; maar toen zij bemerkte dat zij door hem ontdekt was begon zij voor haar eigen leven te vreezen.

‘De booswicht,’ dacht zij, ‘beschouwt mij. ongetwijfeld als een getuige zijner wandaad, en dan ben ik verloren!.... Maar neen, dezen avond nog zal ik met Gods hulp het land verlaten en mij naar Trier begeven, naar den vader van den ongelukkige wiens lijk daar onder de aarde bedolven ligt. Zoo zal ik aan de vervolging van den booswicht ontkomen, terwijl ik te gelijk eene geheiligde belofte zal vervullen en er misschien iets toe zal kunnen bijdragen om eene menigte gruwelen aan het licht te brengen.’

De heldhaftige vrouw geheel vervuld met haar edelmoedig voornemen ging huiswaarts om hare voorbereidselen tot het vertrek te maken. Herman keerde op dat oogenblik op het slot terug; ook hij was geheel in gedachten verdiept, maar het waren wreede gedachten welke den dood van den ongelukkigen minstreel ten doel hadden.

(Slot volgt.)