De Belgische Illustratie. Jaargang 3

Van het oorlogsveld.

De steengroeven van Jeaumont.

Een der vreeselijkste episoden in de bloedige tooneelen van den tegenwoordigen oorlog had bij Jeaumont plaats. Er bevinden zich aldaar achter heuvels en bosschen diepe en reusachtige steengroeven welke jaarlijks meer dan 700 kubieke meters arduinsteen opleveren.

Een fransch voerman uit Metz was toevallig ooggetuige van het ijzingwekkend schouwspel, waarbij de pruisische bataljons in deze afgronden stortten.

Op den dag dat de veldslag van den 16 Augustus begon, bevond hij zich met zijnen wagen nabij die steengroeven, welke hij zeer goed kende, dewijl hij er dikwijls had gewerkt. De geweer- en kanonkogels begonnen rondom hem te vallen; hij liet zijnen wagen staan en liep naar Jeaumont, waar hij in eene rotsholte kroop, welke hem voor de kogels beschermde. De onmetelijke afgrond der groeven, met boomen en steenbrokken bezet, strekte zich rondom uit.

De veldslag duurde met afwisselende kans voort. Uit zijne schuilplaats hoorde de voerman het gedonder van het kanon, dat nu nader kwam en dan zich meer verwijderde, 't Was een hevig onweder, waarvan de schrikwekkende weêrklank in de verte hem de vreeselijke botsingen der twee legers boven zijn hoofd aankondigde.

Er kwam een oogenblik, waarop dit donderende gerucht naderde. De ontploffingen werden sneller en sneller.

Eensklaps hoorde hij een geraas en geschreeuw zoo verschrikkelijk dat het gedruisch van den veldslag er als 't ware door verminderd werd, en onmiddellijk verdween er een gansche stroom van menschen in den afgrond. Andere mannen volgden en vielen in de diepte; voetgangers, ruiters, huzaren, dragonders, een gansch regement lanciers, allen stortten in den afgrond, en het ijzingwekkend geschreeuw weêrklonk nog immer.

De voerman in zijn hol sloot de oogen, bleek van angst toen hij het leger in den afgrond zag verdwijnen.

Zoolang er een man op den rand der diepte stond, duurden de val en de wanhoopskreten. Beneden was het eene afzichtelijke opeenhooping van lijken, waarin nu en dan nog eene verwarde beweging kwam en waaruit nog eene lange klacht opsteeg.

Bij het vallen van den avond kwam de voerman uit zijn hol en liep weg, zonder in den afgrond te zien, waarin het stil geworden was.

Men weet wat er gebeurd was.

In het hevigste van den strijd en na zeven of acht vruchtelooze aanvallen om de liniën te bemachtigen, welke door de fransche regementen waren bezet, deed het pruisische leger, onder de bevelen van den prins Frederik-Karel, nog een laatsten aanval. Op het oogenblik dat drie sterke kolonnen zich bewogen, wierp maarschalk Canrobert hun zijne divisiën te gemoet.

't Was als de schok van twee locomotieven. Gedurende een kwartier schenen de twee legercorpsen aan elkander vastgehecht en worstelden op denzelfden grond; eindelijk week een van beiden.

De kolonnen, welke vooruit rukten, weken terug, de aanvallen der ruiterij brachten de gelederen in wanorde en de pruisische bataljons kwamen in hunne vlucht aan den gapenden kuil der steengroeven.

Hunne massa's door de fransche artillerie verplet, wilden stand houden; doch de hevige aanvallen en de schok der van alle kanten uit de bosschen opdagende regementen drongen hen altoos vooruit, en 't was toen dat die onmetelijke kreet opsteeg, waarvan de weêrklank een oogenblik het gedruisch van de worsteling der beide legers verdoofde.

De keizerlijke prins.

Den 16 Maart 1856 werd de keizerlijke prins geboren en ontving de namen: Napoleon Eugenius Lodewijk Jan Jozef.

In welk een glans van grootheid zag de jonge prins 't eerste levenslicht! De vrede van Parijs eindigde den oorlog in de Krim en dwong zelfs den keizer aller Russen Napoleon als ‘broeder’ en Frankrijk als de eerste mogendheid van Europa te huldigen. Het eene vorstelijke bezoek na het andere vereerde de fransche hoofdstad en al de europeesche staten dongen naar de vriendschap van den derden Napoleon.

In de weelde der grootheid groeide de jonge prins op en wie weet welke droomen de roem van China, Italië, Mexico, Solferino, en zelfs van Nicolsburg door de vleierijen zijner omgeving in den jeugdigen knaap reeds tot rijpheid deed komen.

Nog zoo kort geleden was hij getuige der toejuichingen van de volksgunst, welke zijn vader na de oorlogsverklaring ten deel vielen. Hij zou mede ten strijde trekken ten einde om zijn hoofd den lauwerkrans van de zegepralen der groote natie te kunnen drukken.

De jeugdige prins woonde het eerste gevecht van Saarbrucken bij en betoonde aldaar, naar men zegt, eene bijzondere koelbloedigheid.

Een der eerste kogels, die voor zijn voet viel, nam hij bedaard op

[p. 56]

en zond dien als een geschenk aan den zoon van baron Lambert, een zijner speelmakkers. En toen hij te Metz teruggekeerd was, maakte hij eene schets van hetgeen hij had gezien en schreef er onder: ‘aan mijn vriend Tristan Lambert, den eersten dag, waarop ik 't vijandelijk vuur heb gezien.’

Napoleon was tevreden over zijn kind. ‘Louis heeft den vuurdoop ontvangen,’ telegrafeerde hij aan keizerin Eugenie.

Op den vuurdoop van den zoon des franschen keizers volgden de nederlagen bij Woerth, Forbach, Résonville, Sédan. Doch vóór nog deze laatste slag was geleverd, werd de keizerlijke prins in den nacht in allerijl naar België vervoerd.

Toen hij zich op belgisch grondgebied bevond, heeft men hem zoolang mogelijk onbekend gelaten met de capitulatie van Sédan en de gevangenneming zijns vaders. Zijn gevolg deinsde er voor terug den zwakken, reeds diepgeschokten knaap het slechte nieuws mede te deelen. Ten laatste was het gebeurde niet langer geheim te houden.

Men nam toen den graaf de Baillet, gouverneur van Namen, in den arm, die den prins in den vroegen ochtend van den 4 September een bezoek bracht en hem met veel omzichtigheid den stand van zaken mededeelde.

DE KEIZERLIJKE PRINS VAN FRANKRIJK.

De prins was bleek en ontsteld; gedurende eenige oogenblikken stond hij zwijgend en met gebogen hoofd; toen hief hij het hoofd op en zegde: ‘dat alles is nog niets, indien Frankrijk maar één blijft.’

Hij verzocht vervolgens alleen te worden gelaten; men voldeed aan zijn verzoek; ongedwongen gaf hij daarop aan zijne smart lucht en geruimen tijd hoorde men hem snikken en weenen. Eerst rond den noen verliet hij zijne kamer; bleek en ontsteld kon hij slechts met moeite zijne aandoening bedwingen.

's Achternoens nam hij afscheid. ‘Geheel in 't zwart gekleed, den hoed in de hand en allen diep groetend, vertrok hij,’ zegt een ooggetuige. ‘Hij was doodsbleek, een droevig, goedig lachje speelde hem op de lippen. Zijn ziekelijk uiterlijk vertoonde schier geen spoor van de eigenaardige wezenstrekken der Bonaparten.’

Terwijl de machtige keizer, door zijn volk van den troon vervallen verklaard, in pruisische krijgsgevangenschap te Wilhelmshöhe vertoefde, vluchtten moeder en zoon naar 't zelfde toevluchtsoord te Hastings in Engeland, waar ook eens de keizer als balling verbleef, en leert de jeugdige prins datgene, waaraan noch vader noch zoon bij den vuurdoop van den 2 Augustus wellicht gedacht hebben, dat namelijk snel de grootheid der wereld voorbijgaat.