De Belgische Illustratie. Jaargang 3

[p. 46]

Gij dwarskop!
Uit den tijd der inkwartiering in de Noord-Brabantsche grensdorpen, door Dr. J. Renier Snieders. (Turnhout.)
(Vervolg.)

Daar hoorde de meid een schreeuw in de kamer van meester Anselmus; ja, de oude man, welke eerst bijna geweend had, om zijn plat geloopen bloemtuin, gaf nu een schreeuw omdat er twee groote schutters tegen zijn zonnewijzer stonden te leunen en de paal, bij de drukking van dat groot gewicht, losraakte en omviel. Daar lag de vergulde zonnewijzer, die hem zooveel moeite en tijd had gekost, op den grond. Doch, dit was niet alles; een der soldaten was met den paal gevallen en had in zijnen val den cirkelvormigen zonnewijzer letterlijk plat gedrukt en voor altijd onbruikbaar gemaakt.

‘Is dat niet om zinneloos te worden?’ bromde de meid.

‘En is het mogelijk,’ klaagde de meester achterna, ‘hier in huis, met zulk een helsch rumoer en aanhoudende plagerijen, zijne gezondheid terug te krijgen?’

‘Waarom zegt meester nu zijn schoon versje nog niet eens op?’ vroeg Hanna spottend.

‘Gheluckig is de mensch, die ook het bitter lijden
Kan dragen met gedult en sonder tegenstrijden.’

‘Zwijg maar,’ zegde meester Anselmus; ‘mijn geduld heb ik lang verloren.... Zoo toch kan het niet langer blijven duren.’

‘De oppasser, welke een braaf mensch is,’ zegde de meid, ‘heeft daar even laten hooren dat de meester wel goed was al die hatelijke plagerijen van den overste zoo maar geduldig te verdragen; zou er dan geen recht meer zijn in de wereld?’

‘Indien ik maar gezond en sterk ware zoo als voorheen,’ zuchtte Anselmus.

Intusschen bleef de patrouille aanhouden met elken nacht drie-, somtijds viermaal in de kamer van den kapitein rapport over te brengen, en om de vijf dagen had er uitbetaling plaats.

Dewijl het huis altijd nat beslijkt was door al dat gaan en komen, moest er aanhoudend geveegd en gekuischt worden, of de kapitein viel zoo erbarmelijk aan 't vloeken, dat er de grond van dreigde te scheuren.

Op de vier-en-twintig uren had meester Anselmus geen kwartier rust meer; eten en drinken kon hij niet en slapen nog minder; neen, dat kon zoo niet langer meer duren.

‘Waarom klaagt meester den kapitein niet aan?’ vroeg de oppasser aan de meid.

‘Gisteren reeds heb ik een uur ver geloopen, om den kolonel te spreken,’ zegde Hanna.

‘En wat heeft de kolonel gezegd?’

‘Dat hij zich met al die wederzijdsche klachten niet kon bemoeien; dat iedereen maar wat toegevend moest zijn, en het dan gemakkelijk ging, om in vrede en eendracht te leven,’ antwoordde Hanna.

‘Zoo iets is gauw gezegd,’ meende de oppasser; ‘maar de generaal zou er wel anders over denken.’

‘Is de generaal een braaf man?’ vroeg de meid.

‘Generaal Meijer die de divisie kommandeert is zeker een braaf man met een echt vaderlandsch hart,’ antwoordde de schutter; ‘en anders zal de koning aan al die gekheid wel een einde maken.’

Meester Anselmus was juist in de keuken gekomen en had gehoord wat de oppasser, welke daar den degen van den overste stond te poetsen, had gezegd.

‘Ja, zegde de meester; gij hebt gelijk!’

Il y a encore des juges à Berlin.

Toen eenige oogenblikken later, de meid binnenkwam, sprak meester Anselmus:

‘Hanna, vraag eens of de boer hierover morgen de huifkar wil inspannen.’

‘En dan?’

‘Wij rijden morgen te zamen naar het hoofdkwartier; ik ga generaal Meijer spreken; mijn geduld is ten einde.’

‘Het mijne ook; hoe is dat versje weêr?’

Gheluckig is de mensch, die oock het bitter lijden
Kan dragen met gedult en sonder tegenstrijden.’

‘Laat dat versje maar ter zijde; indien ik van den divisie-generaal geen goed antwoord krijg, dan rijden wij met de kar recht naar het hoofdkwartier van den prins van Oranje, waar de koning morgen avond moet aankomen.’

‘Goed overlegd; ja, ik wil gaarne meêgaan.’

‘Wij vertrekken morgen vroeg vóór het nog licht is; niemand mag weten waar wij heên gaan.’

‘En vooral de kapitein niet,’ meende Hanna; ‘de dwarskop zou nog in staat zijn, den een of anderen schildwacht last te geven, ons aan te houden en naar de hoofdwacht te geleiden.’

‘Daarom moet gij nog vandaag naar het raadhuis gaan en twee veiligheidskaarten vragen, eene voor u en eene voor mij,’ gebood meester Anselmus; ‘ook de voerman moet er eene hebben; zorg maar dat van dien kant alles in orde is.... men reist heden zoo gemakkelijk niet op de voorposten.’

Vóór den avond had Hanna hare boodschappen afgelegd; de huifkar zou vroeg in den morgen gereed staan en de veiligheidskaarten waren afgeleverd.

III.

Vóór dat de dag aanbrak, reed de huifkar uit het gehucht.

De voorzorg van veiligheidskaarten te vragen, was niet overbodig geweest, want geen balworp ver was men gereden, of men hield reeds de kar tegen.

En of Hanna van onder de huif al riep, dat zij van het gehucht kwamen en dezen avond terugkeerden, toch moest men stil houden en het bewijs leveren wie men was.

Overal op den weg, aan elken draai, aan elk binnenpad, en waar zich de weg in tweeën splitste, stond een schildwacht, welke voor de kar kwam staan en naar de pas vroeg.

Meester Anselmus en Hanna hielden hunne veiligheidskaarten maar in de hand, om altijd spoedig gereed te zijn, wanneer de ongeduldige schildwacht aan de kar kwam; en de boer welke de kar reed, vermoeid van het onophoudelijk wegsteken en uithalen zijner pas, had die met eene speld tegen de huif gestoken, en riep met zijne zweep er heên wijzend:

‘Daar hangt ze!’

Indien Anselmus en de oude Hanna twee romanhelden waren, zou de kar langzaam voortrijden en niet in het hoofdkwartier aankomen, dan na honderden hinderpalen en moeilijkheden van allerlei aard ontmoet te hebben; maar beiden zijn geschiedkundige personaadjes en daarom rijden zij, na de voorposten te zijn doorgesukkeld, ongehinderd voort zooals gewone stervelingen. In den morgen kwam de kar in de stad aan, waar de oude generaal Meijer zijn hoofdkwartier had gevestigd.

Meester Anselmus en Hanna stapten aan eene herberg af, en lieten zich door den knecht wijzen waar de generaal logeerde.

‘Ginds in dat groot huis, waar die twee schildwachten op en neder wandelen, daar is het,’ zegde de knecht, de hand naar het bedoelde huis uitstekend.

Toen de grijsaard dertig schreden van het huis verwijderd was, wilde hij nog eens vragen, om niet verkeerd te loopen; zijn gezicht was zoo zwak en Hanna zag niet beter, dan hij.

Er stond een straatjongen tegen den paal eener stoep, en die zou wel weten of men zich niet bedroog.

‘Zeg eens, brave jongen,’ vroeg de schoolmeester, ‘logeert daar generaal Meijer?’

‘Ja,’ zegde de jongen.

‘Is dat ook soms de generaal, welke daar in de deur staat?’

‘Dat zou al een mooie generaal wezen,’ antwoordde de straatjongen; ‘dat is een sergeant.’

‘Dank u,’ zegde de meester.

‘Dat is de oude sergeant met zijn grijzen bakkebaard,’ hernam de straatjongen, ‘welke de gewoonte heeft dikwijls in den dag over de stoep te wandelen, of in de deur staande af te kijken, wat er zoo al in de straat omgaat.’

De grijze sergeant had de twee oude lieden reeds van ver in het oog, en toen hij merkte dat zij recht op het huis afkwamen, kwam hij even vooruit en vroeg goedhartig waar zij heen moesten.

‘Sergeant........’ sprak de meester.

Deze glimlachte heimelijk.

‘Sergeant, ik wou wel gaarne zijne excellentie, generaal Meijer, spreken,’ vervolgde Anselmus.

‘Die is niet te huis.’

‘Niet te huis!’ was de tweevoudige uitroep der te leur gestelde reizigers; ‘wij komen van de grenzen en moesten den generaal volstrekt zien en spreken.’

‘Voor zaken van groote aangelegenheid?’

‘Van zeer groote aangelegenheid.’

‘De generaal is afwezend.’

‘Dan ga ik terstond de kar weêr laten inspannen en verder oprijden.’

‘Waarheen?’

‘Naar het hoofdkwartier van prins Willem; moet de koning daar heden niet aankomen?’

‘Dat zegt men.’

‘Nu, dan ga ik den koning zelf spreken; onverrichter zake ga ik toch niet naar huis.’

‘Kom eens even binnen, misschien zou ik u toch wel kunnen voorthelpen.’

Hij bracht de twee oude lieden in een vertrek, waar eene menigte papieren, landkaarten en registers van allerlei grootte op de tafel lagen.

‘Gaat daar zitten en zegt mij eens waarom gij generaal Meijer zoekt te spreken.’

Hij sprak zoo vriendelijk en zoo innemend.

‘Laat mij het woord doen,’ fluisterde Hanna, terwijl zij meester Anselmus tegen den elleboog stiet.

[p. 47]

‘Ga uw gang maar,’ zegde deze.

‘Sergeant,’ zoo begon Hanna; ‘er is bij ons op het gehucht een compagnie plattelandsschutters ingekwartierd; ofschoon de meester doodelijk ziek was en in weerwil van het gemeentebestuur, heeft zich de kapitein bij ons ingedrongen.’

‘Zonder inkwartierings-biljet?’

‘Met een afgedwongen biljet; wat zoudt gij doen, sergeant, indien gij assessor waart, en de kapitein, om een logement naar zijn zin te hebben, u heel eenvoudig om de ooren sloeg?’

De grijze sergeant glimlachte even.

‘Nu, zoo kwam de kapitein bij ons in huis.’

‘De sergeant moet ook weten’ voegde meester Anselmus er bij; ‘dat wij den kapitein toch hebben ontvangen, en......’

‘Laat mij spreken,’ onderbrak Hanna; ‘sergeant, mag een kapitein vloeken?’

‘Vloeken is onfatsoenlijk,’ meende de sergeant.

‘Vloeken dat de grond scheurt, dat het huis davert, dat de menschen verschrikt heênvluchten,’ hernam Hanna; ‘en dat deed de kapitein terwijl hij de bel aan stukken trok, eer hij binnen kwam.’

‘Is uw kapitein misschien wat opvliegend?’ vroeg de sergeant.

‘Indien de duivels ooit plattelandsschutters werden, zou ik denken dat wij er een in huis hadden.’

‘Is dat niet overdreven?’ glimlachte de sergeant.

‘Luister eens, sergeant, wat er gebeurde in den namiddag toen hij aankwam. Vooreerst wierp hij de huiskat een poot stuk, en zou hij den hond vermoord hebben, indien het arme dier niet dwars door de ruiten was gevlucht.’

‘Had de kat hem gekrabd, had de hond hem gebeten?’

‘Och, kom, wat zou eene huiskat en een dashond een kapitein der schutters kwaad doen.’

‘Neen, dat is niet te denken.’

‘Zijn diner wierp hij in den houtbak....’

‘Misschien had hij geen honger?’

‘Ja wel, sergeant, hij klaagde een razenden honger te hebben; nu, ofschoon de keuken niet voorzien was, om iemand te ontvangen, had ik hem toch iets gereed gemaakt, waarmede meester Anselmus zich honderdmalen in zijn leven heeft beholpen, het bestond in melksoep, aardappelen, eieren, een gebraden bokking, boter en brood.....’

‘Uw diner was niet al te prachtig voor een kapitein,’ lachte de sergeant.

‘Neen, sergeant, dat is waar, maar bedenk eens, dat wij vooreerst geen inkwartiering hadden verwacht en ook dat de meester dienzelfden morgen bijna heel mijn voorraad uit de keuken had weggegeven aan een armen, ziekelijken buurman.’

‘Dat was braaf gehandeld.’

‘Maar mocht de kapitein mij met het hoofd in den houtbak duwen en daarbij zoo erbarmelijk vloeken?’

‘Volstrekt niet en dat zeg ik aan generaal Meijer.’

‘Den volgenden morgen vroeg, zeer vroeg, kwam hij in de slaapkamer van meester Anselmus gevallen en bleef daar staan vloeken, dat ik nog niet begrijp hoe het huis niet inviel.....’

‘En welke reden had hij om daar te vloeken?’

‘Omdat de meester en ik daar volgens gewoonte ons morgengebed deden en dat hij beweerde daarvan wakker te zijn geworden.’

‘Dat zeg ik ook aan generaal Meijer; die kapitein is nog al lastig.’

‘Een paar dagen later was er in huis volstrekt niet meer te eten, en de geldlade geheel ledig; gelukkig zond de pastoor der parochie ons een mand met mondbehoeften voor meester Anselmus, die zwak en ziekelijk was; en zoudt gij gelooven, sergeant, dat de kapitein, op wiens tafel ik alles opdiende, niet een enkel stuk voor den zieke overliet maar het overschot in zijn koffer wegsloot.’

‘O, die gulzigaard! dat moet generaal Meijer ook weten.’

‘Hoe ongenadig en hoe lang hij weêr vloekte, toen ik zijn koffer wilde ontsluiten, om een stukje vleesch voor mijn zieken heer er uit te halen, kan ik niet meer zeggen.....’

‘Die bullebak! de generaal moest dat weten.’

‘En daarbij haalde hij een pistool voor den dag, en mikte op mij; mag een officier zoo een onderdaan van koning Willem behandelen? Wat zegt gij daarvan, sergeant?’

‘Ga eens voort,’ zegde de sergeant, die aandachtig toeluisterde.

‘Nu is het uwe beurt,’ zegde Hanna, meester Anselmus tegen den arm stootend; ‘vertel gij zelf aan den sergeant, hoe het afliep, toen gij hem gingt verzoeken in het huis van een christen zoo duivelachtig niet te vloeken?’

Toen nam de meester het woord op, en verhaalde wijd en breed, wat er tusschen hem en den kapitein was voorgevallen, en hoe in gevolge het marschreglement alle huishoudelijke betrekkingen tusschen hen ophielden.

‘Gij waart volkomen in uw recht,’ antwoordde de sergeant, met gefronsde wenkbrauwen.

‘Nu is het weêr mijne beurt, laat mij nu aan den sergeant eens vertellen wat er verder gebeurd is,’ sprak Hanna.

(Wordt vervolgd.)