De Belgische Illustratie. Jaargang 2

[p. 329]

[Nummer 42]

Kleber in Egijpte.

Een der dapperste generaals, die Napoleon met zich naar Egyptevoerde, was ongetwijfeld Jean Baptiste Kleber, die in 1754 te Straatsburg geboren werd. Hij omhelsde in 1792 de revolutionaire beginselenen diende de republiek met geestdrift en dapperheid. Geheel ongelijkaan de meeste veldheeren van dien tijd, die overal waar zij hun vaandel plantten, de gruwelen en misdaden bedreven, waarvan Parijs dagelijksgetuige was, toonde hij altijd den grootsten afkeer daarvan. Na heteinde van den strijd kende hij geen vijanden meer; gewonden en gesneuvelden werden door hem even liefderijk verpleegd of eerlijk begraven, onverschillig of het zijne eigene soldaten of die zijner tegenpartij waren.Door krijgsmans-beleid bracht hij den Yendeeschen Oorlog, die zoo lang, Parijs bedreigde, ten einde; hij bewonderde openlijk den moed dervendeesche veldheeren en schonk den krijgsgevangenen het leven. Doch nu kwam uit Parijs het wreede bevel dat allen moesten omgebrachtworden; Kleber vermocht er niets tegen, maar deed luide van zijne verontwaardiging blijken: daardoor maakte hij zich bij de parijsche beulenverdacht, en deze, hem om zijne talenten niet kunnende missen, verplaatsten hem naar het noorderleger. Onder onophoudelijke oorlogen, waarin hij meestal gelukkig was, gingen de volgende zes jaren zijns levens voorbij, tot hij in 1798 Napoleon's voorstel, om met hem naar Egypte te gaan, aannam en op den 30^en Juni van genoemd jaar met hetleger voor Alexandrië aankwam.

VERWONDINGVAN KLEBER VOOR ALEXANDRIË

Hij mocht zijn vaderland niet wederzien, nog geen jaar later viel hij onder de hand van een dweepzieken moordenaar.

Wij willen een kort overzicht geven van zijne krijgsbedrijven in Egypte.

Het begin van den strijd was hem niet gunstig. Bij de belegeringvan Alexandrië werd hij door een kogel aan het hoofd gewond, terwijl hij storm liep. Evenwel de stad werd ingenomen, en Kleber herstelde spoedig van zijne wond. Napoleon liet hem het bevel over de stad en trok zelf naar Cairo. Nog vóór den Winter verliet Kleber de stad en volgde Napoleon aan het hoofd der voorhoede van het leger. Napoleon vertrok naar Syrië, waar hij al dadelijk het fort El-Arisch innam, enna een moeilijken tocht door de woestijn zich achtereenvolgens van Gaza en de stad en het fort Jaffa meester maakte. Daarop belegerde hij Saint-Jean-d'Acre, maar Kleber trok met zijn leger tegen de Turken op, behaalde een glansrijke overwinning aan den voet van den berg Thabor en noodzaakte den vijand naar den Jordaan terug te trekken. Na het opheffen van het beleg kreeg hij het bevel over de achterhoede en verdedigde den aftocht des legers. In Egypte onderscheidde hij zich opnieuw in den slag bij Aboukir, waar de Turken volkomen verslagenwerden.

De tijdingen, die Napoleon uit Europa ontving, deden hem gelooven dat het oogenblik voor hem gekomen was, om aan zijne verheffing te

[p. 330]

werken, en hij verliet daarom Egypte, het opperbevel aan Kleber overlatende. Deze kwam nu in een zeer moeielijken toestand. De onophoudelijke gevechten en de herhaalde tochten hadden het leger voor hetminst gedund; het land was uitgeplunderd en verwoest, en de grootvizierrukte langs den weg van Damascus, met een leger van 80,000 man op de Franschen aan. Daar Kleber wist dat hij van niemand versterking had te verwachten en dus Egypte niet behouden kon, zette hij de onderhandelingen met de Turken voort, die door Napoleon reeds geopend waren. Tot bemiddelaar koos hij den engelschen CommodoreSmith, en werkelijk kwam er een verdrag tot stand, waarbij Kleber Egypte aan de Turken overlaten en ongehinderd over Caïro liet land verlaten zou. Reeds had hij Boven-Egypte aan de Turken overgegeven, en trok hij naar Caïro, toen hij een brief ontving van den engelschenadmiraal Keith, waarin hem gemeld werd, dat de engelsche regeeringgeen verdrag erkende, waarbij het fransche leger zich niet krijgsgevangen gaf.

Deze eerlooze handeling deed Kleber in gramschap ontsteken, enhij riep zijne soldaten toe: ‘Soldaten, op zoodanige beschimping zultgij met overwinningen antwoorden!’ En inderdaad, Kleber behaalde de eene zegepraal na de andere. Hij verzamelde haastig zijne verschillende legerafdeelingen in de vlakte van Koobeh, versloeg de voorhoede der Turken, trok tegen den grootvizier op, wiens leger tienmaal sterker was dan het zijne, en behaalde de beroemde overwinning bij Heliopolis. De omwenteling van den 18^en Brumaire deed hem op ondersteuning uit Frankrijk hopen, en daar de groote overwinning een goeden geest onder zij ne troepen en angst en vrees onder de Egyptenaren had gebracht, meende hij andermaal in staat te zijn Egypte voor zijnvaderland te behouden. Aan Caïro legde hij eene oorlogsbelasting op van 11 millioen francs, en met dit geld voldeed hij den soldaten hunne achterstallige soldij; hij vormde een grieksch legioen en een corps Kopten, die hij op fransche wijze kleedde en onderrichtte. Voorts legde hij een park aan voor 500 kameelen en sloeg verscheiden bruggen over den Nijl. Door het aanbrengen van administratieve verbeteringen hoopte hij den voorspoed van Egypte te verzekeren.

Om dit alles werd Kleber door zijne soldaten bewonderd en toegejuicht, door de overwonnelingen geacht en geëerbiedigd, en niemand betwistte hem de onbepaalde macht, die hij uitoefende. Op den 3 Juni 1799 verliet hij Caïro om een uitstapje door een gedeelte van Egypte te doen; hij keerde evenwel binnen weinige dagen weder, en werd, toen hij op den 14 Juni op het terras van zijn tuin wandelde, dooreen jongen Turk, die meende hiermede een Gode behagelijk werk tedoen, met vier dolksteken om het leven gebracht.