De Belgische Illustratie. Jaargang 2

[p. 177]

[Nummer 23]

‘Christus Consolator’
Naar eene Schilderij van Arij Scheffer.

‘CHRISTUS CONSOLATOR’ VAN ARY SCHEFFER.

Langen tijd had de Nederlander Ary Scheffer zich op het gebied der kunst met geene godsdienstige gedachten bezig gehouden, maar nu eens zijn penseel gewijd aan geschiedkundige personen, dan weder aan geheel denkbeeldige voorstellingen, maar altijd buiten de inspiratiën van den godsdienst genomen. Eindelijk toonde hij zich ook een weinig genegen om eenige plaats in zijne meesterstukken te gunnen aan eene gedachte die van God sprak, schoon hij als Protestant en daarenboven als voorstander dier school, welke in de godsdienstige tafereelen de goddelijke zaken in louter menschelijke uitdrukking pleegt weêr te geven, die goddelijke tint aan zijne voorstellingen van den Godmensch niet wist bij te zetten. Men zegt dat Scheffer evenwel, al betrad hij het godsdienstig terrein, niet beoogde zijne voorstellingen dienstbaar te maken aan de uiting van eenigen godsdienst, maar aan de verbreiding van een zekere nieuwe opvatting van het Christendom of om aan de moderne ideeën, door eene zoo christelijk mogelijke voorstelling, den weg te bereiden. Gedurende de Restauratie behoorde Scheffer tot de zoogenaamde onafhankelijken in gezelschap van een Odilon Barrot, Lafayette en anderen; zelfs was hij lid van het geheime genootschap der Carbonnari, en was hij ook al geen man van de daad toch was zijne strekking genoeg kenmerkend, om in hem niet den man van de godsdienstige gevoelens te zoeken. Voor hem moest de godsdienst niet meer bestaan in de belijdenis van of in het geloof aan vastgestelde en aangenomen leerstellingen, maar in eene ‘geestelijke verbroedering’ van het geheele menschdom om het daardoor van een deel zijns lijdens te verlossen. Aan die stemming van Scheffer is de ‘Christus Consolator’ (of de vertrooster) te danken, waarin de schilder zijn onderwerp ontleende aan deze woorden uit het Evangelie van St. Lucas: ‘De Geest des Heeren is op mij; daarom heeft Hij mij gezonden om aan armen het Evangelie te verkondigen; Hij heeft mij gezonden om de gebrokenen van harte te genezen; om aan de gevangenen bevrij-

[p. 178]

ding en aan blinden het gezicht te verkondigen; om verslagenen heen te zenden in vrijheid.’

Zooals van Scheffer te wachten was gaf hij een geheel en al moderne uitlegging, eene nieuwmodische toepassing aan die woorden welke voorzeker overeenkomt met zijne innerlijke gevoelens, maar daarom niet te minder van den waren geest des Christendoms, die zooveel bezieling en gloed aan de producten der schilders weet bij te zetten, beroofd is. De schilder heeft eene groote menigte van bedroefden, gevangenen, en lijders uit allen rang en stand om den Godmensch vergaderd; men vindt er bijna alle natiën vertegenwoordigd die in druk verkeeren, als de Grieken, de Polen, de negers zelfs en met hen vindt men er ook de dichters voorgesteld in het beeld van Tasso, die met een lauwerkrans gekroond en met het gelaat van Christus afgewend staat. Niettegenstaande Scheffer's meesterhand op vele plaatsen in dit schilderstuk zichtbaar is laat het geheel nogtans den aanschouwer koud en onbewogen.