De Belgische Illustratie. Jaargang 2

De reuzendraak van Wasmes.
Legende door J.J. van der Horst.
(Slot.)

IV.

't Was op 't einde van October des jaars 1133. Zwijgend reed de ridder voort en scheen geen aandacht te leenen noch aan de pracht van het landschap, dat allengs uit de nachtelijke rust opdook en als met een frisch en versierend leven werd overgoten, noch op den vroolijken kout der schildknapen, noch op de bewijzen van vriendschap en blijdschap der honden. De moed was hem toch niet ontzonken? noch het vertrouwen op zijn dappere strijdgezellen? noch zijn geloof aan de zending en hulp des hemels? En Ida dan?....

In het verlaten dorp Wasmes aangekomen, hield hij stand aan de kleine kapel van onze lieve Vrouwe, steeg af, nam zijn beide honden aan den halsband vast en trad het heiligdom binnen. Daar knielde hij neder voor het altaar van de Moeder des Heeren, en deed ook zijn honden op den grond aan zijne zijde nederliggen. Niet lang maar innig was zijn gebed en toen hij opstond en Omer weêr besteeg, straalde een nieuw heldenvuur hem uit de oogen, en hijgde zijn mannenborst van verlangen naar het uur des strijds en der overwinning. Den schildknapen beval hij opgezeten aan de kapel te blijven wachten, tot dat zij soms te hulp geroepen werden en reed nu in korten draf recht op het verblijf van den reuzendraak aan.

Het monster lag nog in zijn hol, en kwam eerst op het geblaf van Ador en Gontar, die door hun meester waren vooruit gejaagd, te voorschijn. Op het gezicht der honden begon de draak gillend te sissen, schoot stralen vuurs uit zijne vlammende oogen, richtte zich op zijn staart omhoog, sloeg de wijde vlerken knetterend tegen elkander en stortte zich als een geweldige stroom vooruit naar den ridder, die juist kwam aangereden. Maar Gilles was op zijne hoede en week eensklaps ter zijde uit, het verschrikte paard met spoor en teugel dwingende zijn onverbiddelijken wil te volgen. Ook de draak wierp het vervaarlijk lichaam om, en spande zijn muil vol bloedig schuim open, zoodat de hengst op nieuw schichtig werd en begon te steigeren. Maar nu waren de honden op hun post en vielen onstuimig op de zijden van het ondier aan, waar zij hun gewoon rantsoen hoopten te bemachtigen. De geschubde huid was echter als met staal ompantserd en wederstond hun scherp gebit, zoodat zij vol woede en huilende van spijt en vleeschlust zich op den staart wierpen, en het monster dwongen den kop naar hen om te wenden. Dit oogenblik nam de moedige ridder te baat; hij gaf zijn hengst de sporen, rende op het monster aan en dreef het de speer in den strot. De draak huilde met een schrikbarend geluid, spoog een zwart en giftig bloed om zich heen en wierp zich met zulk een geweldigen sprong naar den stouten kampvechter om, dat het paard achteruit steigerde en dreigde den ruiter af te werpen.

Het gevaar werd groot, want de hengst schudde angstig den kop en weigerde te gehoorzamen; ook de honden ontvingen geweldige slagen van de dikke vlerken en tuimelden met gekneusde leden over den grond, zoodat het voorwaar met den moedigen ridder zou zijn gedaan geweest, zoo niet eene wonderbare tusschenkomst hem hulp aangebracht hadde.

In dat hachelijk oogenblik verscheen eensklaps achter den reuzendraak eene maagd in het wit gekleed; een brandende toorts hield zij in de rechterhand gevat, en met de andere wierp zij vlug een bundel verdorde doornen voor het paard van Gilles neêr. Als door eene ingeving begreep de dappere held wat haar inzicht was, stak den bundel doornen met zijn speer op, en duwde hem met forsch geweld in den geopenden muil, waarin de koene maagd op 't zelfde oogenblik ook de brandende toorts slingerde. De doornen vatten vuur, en de wijde muil stond in lichte laaie vlammen. Het ondier brulde vreeselijk van pijn, voelde zich de ingewanden verschroeien, sloeg vervaarlijk met staart en vlerken in het rond, sprong van den grond en plofte weder neêr, zoodat de aarde dreunde en mensch en dier in verstomming en angstige verwachting dat ontzaglijk schouwspel eene wijle bleef aanstaren.

De honden echter waren spoedig van hun schrik bekomen, vielen andermaal op het monster aan en begonnen reeds zijn rechterzijde te verscheuren, huilende van spijt dat de ijzerharde huid hun zooveel weêrstand bood. Toen blies Gilles op zijn hoorn, om de schildknapen te roepen, sprong bij hun aankomst van het paard, naderde den reuzendraak, velde zijn lans en dreef hem die met zooveel kracht in het hart, dat het ondier met een donderend gereutel zijn doodstrijd had gestreden

[p. 95]

en levenloos ineenzakte. Dan wendde de overwinnaar zich om, ten einde zich aan de voeten der reddende maagd dankend neder te werpen; doch de witte maagd was verdwenen.

V.

Toen Gilles de Chin tegen den avond de poorten van Bergen naderde, werd hij feestelijk ingehaald door de juichende poorters en de van vreugde dronken dorpers uit den omtrek. Graaf Boudewijn zelf met den ridder de Chièvres en Ida in hun midden, gevolgd door het gansche hof en een stoet van geestelijken kwam hem te gemoet met zegevanen, met klaroenen en trompetten. En toen hij de jubelende menigte was genaderd en van zijn paard steeg om de knie voor zijn Heer en graaf te buigen, gunde Boudewijn hem daartoe den tijd niet, maar omhelsde hem met beide armen en kuste hem, terwijl vreugdetranen hem van de wangen vloeiden.

‘Leve de redder van Henegouwen!’ riep de oude ridder de Chièvres uit.

‘Leve de zoon van ridder de Chièvres!’ riep op zijne beurt de vorst en legde de bevende hand der schuchtere Ida in die van den held van Wasmes.

En nu trok de menigte in feestelijken optocht de stad binnen. De klokken luidden, de klaroenen en trompetten schetterden, het volk juichte en zong zegeliederen den overwinnaar van den reuzendraak ter eere. Gilles reed aan de zijde van Ida, tusschen den graaf en den ridder. Deze echter moesten ruimte laten voor de beide honden, die de zijden huns meesters niet wilden verlaten. Ador liep met den kop omhoog als was hij zich bewust een overwinnaar te zijn; Gontar daarentegen sprong vroolijk tegen den ridder op, als wilde hij zijn blijdschap te kennen geven dat zij aan zulk een groot gevaar ontkomen waren en zelfs de hengst stapte zoo fier en trotsch door de juichende straten, dat hij scheen te gevoelen zijn aandeel in die verheerlijking verdiend te hebben.

De stad Bergen nam bij openbare brieven, met haar zegel bevestigd, de verplichting op zich om den hengst Omer en de honden Ador en Gontar levenslang te onderhouden, en richtte een schitterend banket aan, toen weinige weken daarna de overwinnaar van den reuzendraak zijne schoone Ida huwde. Gilles werd vervolgens benoemd tot kamerling van den graaf, raadsheer van Henegouwen, heer van Berlaimont, Sart, Germingnies, enz., en droeg een naam, die nooit zal vergaan.

Niet lang echter mocht hij zich in dat aardsche geluk verheugen, daar hij vier jaren later reeds tot de glorie des hemels werd opgeroepen. Immers het oude opschrift in de abdij van Sint Gilles¹⁾ geeft te lezen:

‘In het jaar 1137, drie dagen voor half-augustus, stierf heer Gilles de Chin, door een lans getroffen. Hij was dezelfde die den reuzendraak versloeg. Zijn uitvaart werd gehouden in de abdij van Sint Gilles, waar hij ook begraven ligt, met dezelfde plechtigheid als voor koning Dagobert, die deze kerk stichtte.’

Tot aan het einde der vorige eeuw hield men nog altijd in dezelfde abdij met groote statie op den 12den Augustus het jaargetijde van den held van Wasmes; terwijl de stad Bergen jaarlijks op heilige Drievuldigheids-dag de herinnering zijner overwinning luisterlijk vierde. Dan trok men na de vespers in plechtigen optocht door de stad, welke nauwlijks de menigte van vreemdelingen kon herbergen, die herwaarts was gekomen om getuigen van Henegouwens schitterendste feest te zijn.

Een vervaarlijk groote draak van teenen gevlochten, met een geschilderde lederen huid bedekt, en in wiens dikke pooten vier sterke mannen waren verborgen, bewoog zich statig aan het hoofd van den langen trein; een ridder, in het harnas van de twaalfde eeuw gestoken, volgde te paard het logge monster, en dreef het met zijn lans voor zich uit. Twee groote doghonden werden door een paar bont versierde knapen geleid, waarachter vier schildknapen op witte Lakkeneien statig kwamen aangereden. Dan volgde eene edele jonkvrouw, in het wit gekleed en met een blauwen sluier in de hand, wier paard bij den toom werd geleid door twee edelknapen, op wier zijden kolders de wapens van Chin en Coucy, en ook die van Berlaimont en Chièvres gestikt waren. Daarna een lange rei van maagden, met bundels van doornen en brandende fakkels in de hand; terwijl er in lateren tijd ook herders, boschmenschen en duivels aan werden toegevoegd. De broederschappen met hun vanen, en de gilden met hun banieren, voorafgegaan door trommelslagers en bazuinblazers, sloten den trein.

Op de stads-bibliotheek van Bergen kan men nog een oud, in steen gehouwen standbeeld van Gilles de Chin, met een hond en een drakenkop aan zijne voeten, gaan zien. Die drakenkop heeft veel overeenkomst met den kop van een krokodil; waarom eenigen dan ook beweren, dat de draak van Wasmes eigenlijk een krokodil is geweest, door Gilles tijdens de kruistochten in Egypte gedood. Anderen daarentegen hebben gemeend, dat de legende van den reuzendraak niets anders is dan eene vervalsching van het feit, dat Gilles een wreeden Egyptischen Sultan heeft verslagen. Eindelijk zijn er nog, die den draak in een afgodsbeeld veranderen, dat door den dapperen ridder, van wien zij nu een Heilige maken, zou omvergeworpen en vernield zijn. Wat hier ook van zij, ik raad u welmeenend aan, daarvan nooit te laten blijken, als gij eens de omstreken van Bergen in Henegouwen bezoekt; want men zou het u kwalijk nemen, en wellicht op gevoelige wijze daarvan doen blijken, dat gij twijfelt aan de u verhaalde legende, vooral in de herbergen, die overal ‘de reuzendraak van Wasmes,’ of ‘de geharnaste ridder,’ of ‘Gilles de Chin’ tot uithangbord voeren.

1) Medegedeeld door J. Le Mayeur.