De nitro-glycerine.
Deze vloeistof, die eenigen tijd geleden in België bij Ouenaat zulke vreeselijke verwoesting aanrichtte, ontstaat door de werking van salpeterzuur op de glycerine of oliezoet, een hoofdbestanddeel van de meeste oliën en vetten. Het oliezoet wordt in de fabrieken van stearine-kaarsen in groote hoeveelheid als bijproduct verkregen en kanuit het kalkwater, waarmede men gedurende de bereiding het vet behandelt, door uitdamping en oplossing in alcool afgezonderd worden. In zuiveren geconcentreerden toestand is het een kleurloos siroopachtig vocht met een zoeten smaak, aan welke laatste eigenschap het zijn naam verschuldigd is; op zich zelf is het geheel onschadelijk en brandt, met gloeiende kolen in aanraking gebracht, ongeveer als gewone olie. Eerst nadat het aan de werking van een sterk mengsel van zwavelzuur en salpeterzuur is blootgesteld, verkrijgt de verbinding, die mede vloeibaar is, hare vreeselijke eigenschappen. Een schok is voldoende om haar te doen ontploffen met een kracht, waarbij die van het schietpoeier niet kan vergeleken worden. Dit is de reden, waarom men ze in de laatste jaren in plaats van buskruit heeft aangewend om in de mijnen de steenen te doen springen; want omde groote kracht, die een geringe hoeveelheid van dit vocht kan uitoefenen, behoeft men slechts een kleine holte uit te kappen om eene mijn te hebben, die ontzettende rotsklompen doet scheuren; hierdoor wordt vooral in de groeven van hardere steenen veel werk en dagloon uitgespaard. Het vocht wordt in de holte gegoten, met eene laag water overdekt, en eene lont er in geplaatst, welke aan haar uiteinde een slag hoedje heeft, dat onmiddellijk de vloeistof doet ontploffen. Om hare kracht te beproeven, had men in een massief gegoten ijzeren blok, 1 el lang, 58 duim breed en 27 dik, een opening geboord van 20 duim diepte en 15 streep middellijn; deze opening werd ter hoogte van 11 duim met nitro-glycerine gevuld en gesloten door een ijzeren schroef, waarin men een klein gaatje had gelaten om de lont te ontvangen. De ontpoffing deed den blok tot 4 groote en 12 kleine stukken uiteen springen en de wagen, waarop hij stond, werd insgelijks verbrijzeld; dit nu was de uitwerking van 1/50 kan dezer vloeistof. Maar het verschrikkelijk ongeluk van Ouenaat heeft alle verdere proefnemingen overbodig gemaakt; de bijzonderheden zijn genoeg bekend: een diepe kuil werd plotseling in den grond uitgehold; drie mijlen in den omtrek schudde de bodem als bij een zware aardbeving; de sterke naast gelegene bewaarplaats werd tot gruis vernield en waaide als een handvol zand letteclijkweg; een zwaren ijzere grendel vond men op een afstand van eenige honderden ellen twee palmen diep in den stam van een boom ingedreven; een dikke ijzeren staaf was als een koord om den top van een anderen boom heen geslingerd. Het is te hopen dat zulk een ontzettend voorbeeld het gebruik van dit vocht zal doen opgeven; voorloopig ten minste is het vervoer en de bewaring der nitro-glycerine door 't belgisch gouvernement verboden.
Auteursrechtvrij
