moet men de gelijkheid en fijnheid der steekjes bewonderen, die als mikroskopische pereltjes naast elkander liggen.
Dit neemt echter niet weg, dat er nog duizenden kortzichtig genoeg zijn om de naaimachine af te keuren, alsof zij velen menschen het brood uit den mond stootte. Het is waar dat de naaimachine, zooals elke andere machine, den handenarbeid doet verminderen, doch men verliest te veel uit het oog dat de prijsvermindering de aanvragen doet stijgen. en dit vermeerdering van arbeid voortbrengt. Elke nieuwe toepassing der werktuigkunde geeft voor het oogenblik eenen schok, doch men ziet meestal dat het evenwicht korten tijd daarna weder hersteld wordt. Er is nooit grooter omwenteling in de middelen van vervoer gekomen dan door de ijzeren wegen, en iedereen zal toch moeten bekennen dat zij thans veel meer menschen brood verschaffen, dan vroeger de postwagens en trekschuiten.
Zoo zal ook na eenigen tijd, wanneer het vooroordeel geheel geweken zal zijn, door de naaimachine de arbeid toenemen in plaats van verminderen, Het zal met de machine gaan als met haren uitvinder, die van alle zijden tegenstand ondervond, maar toch nog gelukkig genoeg is geweest om dien tegenstand te overwinnen. Wij willen enkele bijzonderheden uit zijn merkwaardig leven mededeelen.
Elias Howe, die in het jaar 1819 in den staat Massachusets geboren werd, kwam op zestienjarigen leeftijd als leerling in een machinenfabriek, alwaar hij tot het jaar 1837 werkte. Van daar ging hij naar Cambridge en later naar Boston, waar hij trouwde. Toen zijn huisgezin met een paar kinderen vermeerderd was, kostte het hem veel moeite om in de behoefte te voorzien, zoodat zijne vrouw zich het grootste gedeelte van den dag met naaiwerk moest bezig houden, om tot het onderhoud van het huisgezin bij te dragen.
Het griefde Howe dat hij zijne vrouw onder dien vermoeienden arbeid zag lijden, en allengs kwam bij hem het denkbeeld tot rijpheid aan de mogelijkheid eener naaimachine. Hij besteedde al zijne vrije uren aan het oplossen der verschillende vraagstukken en het vervaardigen van een model, en in het jaar 1841 mocht hij zich in het welslagen verheugen. Hij verzocht en verkreeg oktrooi en achtte zich de gelukkigste aller stervelingen. Doch nu begonnen eerst zijne tegenspoeden en onheilen. Kleermakers en naaisters van allerlei soort, in één woord alles wat, met de naald het brood verdiende, stond tegen hem op. In weerwil dat Howe bewijs gaf van de deugdelijkheid zijner uitvinding, wist men, vooral door de dagbladen de gansche wereld tegen hem op te jagen, zoodat hij zelfs in het ondernemende America niemand kon vinden, die hem eene som voorschoot om eenige machines naar zijn model te vervaardigen. Hij werd ten laatste zelfs uitgelachen en bespot.
Dit krenkte Howe zeer, doch hij gaf daarom den moed niet op. Hij besteedde zijne spaarpenningen aan eene reis in Engeland, alwaar hij begon met insgelijks oktrooi te vragen; doch ook hier vond hij den grootsten tegenstand. De groote fabriekanten te Londen, die duizenden mannen, vrouwen en meisjes tegen een ongelooflijk laag loon in hunne dienst hadden, waren kortzichtig genoeg om te denken, dat de naaimachine hen zou kunnen benadeelen. Zij wezen het werktuig van de hand, dat hen later zoo groote rijkdommen zou verschaffen. De arme Howe was er intusschen het slachtoffer van. Toen zijne laatste spaarpenningen verteerd waren en hem niet eens genoeg overbleef om naar huis terug te keeren, verkocht hij met een bloedend hart zijne uitvinding aan een Engelschman voor 250 pond, (2,500 gulden) die de machine alleen voor zijne zaken gebruikte, zonder haar bekend te maken, zoodat het oktrooi aan den uitvinder niets opbracht. Howe keerde naar America terug, afgemat door zorgen, doch nog altijd met de hoop bezield, dat hij te eeniger tijd den tegenstand zou overwinnen. Eensklaps verneemt hij nu dat zich eene maatschappij had gevormd, die zijne machines liet maken en stoutweg verkocht. Dat was meer dan hij kon verdragen. Hij stelde eene vervolging in, had het geluk eenige kapitalisten te vinden, die hem ondersteunden, handhaafde zijn recht van oktrooi en wist de bedriegelijke mededingers te dwingen hun werk te staken.
Van dat oogenblik af begon de fortuin hem toe te lachen. De naaimachine wist zich binnen betrekkelijk korten tijd een weg te banen in alle deelen van America, in Engeland, Frankrijk en Duitschland, en de winst, die betrekkelijk zeer gering was, steeg eindelijk tot eene jaarlijksche som van 175,000 dollars. Toen Howe in de maand October van het vorige jaar in den ouderdom van 48 jaren overleed, was hij in het bezit van verscheidene millioenen dollars. Dit zou alleen tot bewijs kunnen dienen van de ontzaglijke verspreiding, die de naai-machine ten deel is gevallen.
Intusschen was de oorspronkelijke uitvinding veel verbeterd geworden door anderen, die eveneens oktrooi namen, doch desniettemin verplicht waren van elke machine zeker bedrag aan Howe uit te betalen. Het oktrooi van Howe luidde dat hij alleen en uitsluitend eigenaar en uitvinder was van de naaimachine, ‘die werkte met het oog aan de punt der naald’. Tot dusverre heeft men nog nooit eene andere toepassing kunnen vinden, en zoo bleef Howe in het bezit van het oktrooi en waren alle andere fabrikanten in America en Engeland hem cijnsplichtig.
Men vindt tegenwoordig een aantal fabriekanten van naaimachines, niet alleen in America en Engeland maar ook in Duitschland en Frankrijk. Men behoeft slechts dagelijks de dagbladen in handen te nemen, om zich daarvan te overtuigen en om er tevens over te kunnen oordeelen welk een belangrijk handelsartikel de naaimachine is geworden. Het laat zich begrijpen dat het meer en meer toenemend gebruik der naaimachine aanleiding heeft gegeven tot hetgeen wij gewoon zijn met den naam van knoeien te bestempelen. Om de konkurentie het hoofd te kunnen bieden, worden op verschillende fabrieken werktuigen vervaardigd die wel den naam van naaimachine dragen, maar waarvan dekonstruktie zoo slecht is, dat het gebruik er van veeleer afschrikt dan aanmoedigt. Volgens velen Singer en Co te New-York is tot dusverre in het buitenland het meest beroemd wegens de deugdelijkheid der machines. Zij zijn op alle tentoonstellingen bekroond en in alle landen wel het meest verspreid. Doch wij willen in dit punt eigenlijk niet tusschen komen. Wij zouden vreezen deel te nemen in de advertentie- en processenoorlog, welkeer hier in België, over dit onderwerp gevoerd wordt.
De fabrieks-naaimachines, waarvan wij den lezer hier eene afbeelding aanbieden, worden o.a. vervaardigd op de fabriek van den heer Eduard Struck te Amsterdam, die tevens agent is van de Singer's Manufacturing Company te New-York. De Strucks-machines, die voor verschillenden arbeid worden gemaakt, en waarvan in de meeste werkhuizen en inrichtingen tot werkverschaffing gebruik wordt gemaakt, zijn naar de konstruktie van Singer vervaardigd, doch veel verbeterd en vereenvoudigd, iets dat de waarde er van merke lijk verhoogt. Dat de vorm daarbij zeer elegant is, blijkt duidelijk uit de teekening.
Hoe het zij, en aan welk model men ook de voorkeur geve, wij komen terug op hetgeen wij hooger zegden, de naaimachine dringt allengs al meer het huishoudelijk leven binnen, en in Antwerpen zijn een aantal jonge jufvrouwen, voor eigen gebruik, zeer bedreven in het hanteeren van deze machine. Men vindt ze op vele plaatsen, als een sierlijk meubel in de huiskamers naast de piano staan.
Auteursrechtvrij