De Belgische Illustratie. Jaargang 1

Hoe men burgemeester wordt.
Dorps-tafereelen
Medegedeeld door D^r. J. Renier Snieders.
Vervolg.

‘Zestig duizend gulden!’ herhaalde de huisschilder, terwijl hij de kas toesloot, en naar zijn werkhuis liep, waar hij zijne verwpotton in stukken stampte, en zijnen wrijfsteen op den vloer verbrijzelde.

Zijne vrouw had dien avond nog niet den voet over den dorpel geplaatst, of zij werd de inbraak gewaar. Er had een tooneel tusschen man en vrouw plaats, hetwelk wij niet zullen beschrijven. Alleen willen wij zeggen. dat Alexis Overweik, de rentmeester van het naburig kasteel, die schuins tegenover Klipper woonde, beweerde eene kleine schermutseling te hebben afgeloerd, waarin Louise Leroux, met de ijzeren blaaspijp gewapend, even als een tamboer-majoor wild in het rond sloeg.

Wat er ook zij van dit kleine huiselijk drama, zeker is het dat de verwer drie dagen lang over zijne armen en langs zijn ruggraat wreef. even alsof hij door gedurige wrijvingen een pijnlijk gevoel wilde verplaatsen. Gedurig herhaalde hij bij zich zelven, hoe het toch komen mocht, dat het fransch karakter zoo oploopend en strijdzuchtig van aard was.

II.
De knecht van mijnheer.

Weldra echter scheen de even gestoorde rust in het huishouden weder te keeren. Louise Leroux, na de overtuiging verkregen te hebben, dat zij met hare dreigende houding toch niet alles winnen zou, nam hare toevlucht tot het gewone wapen der vrouwen, namelijk de tranen. Zij stond te snikken bij den verbrijzelden verfsteen en de gebroken verwpotten, en liet hare tranen vallen, terwijl zij de verfkwasten opraapte, die haar man in zijne blijdschap over den vloer van zijn werkhuis had geworpen. Zij trachtte Klipper met de zachtste woorden te overtuigen, dat hare diamanten valsch waren, en haar tafelgerief slechts uit berlijnsch zilver was vervaardigd. Zij beweerde. dat hetgeen hij voor staatsrenten genomen had, stukken waren, die tijdens de fransche republiek eene zekere waarde hadden, doch thans gelijk stonden met scheurpapier. Zij fleemde en vleide, deed aan Klipper duizenden beloften, smeekte hem zijn handwerk niet te laten varen, en het huishouden, hetwelk de Hemel wel eens met kinderen konde zegenen, niet aan een wissen ondergang bloot te stellen.

Klipper bleef onverbiddelijk, en antwoordde op al de doorslaande reden, door zijne vrouw aangehaald, dat het schande was te werken, wanneer men rijk is.

De vrouw nam andermaal hare toevlucht tot gewelddadige middelen. Zij schold en dreigde en maakte met de tang en de zware ijzeren blaaspijp zulke verontrustende bewegingen, dat Klipper meer dan eens gedwongen was op zij te springen. Doch wat er ook gebeurde, Nardus bleef halstarrig bij zijn gevoelen, namelijk, dat iemand, die zestig duizend gulden rijk is, zich onteert met een handwerk uit te oefenen. Wat er van zij, de huiselijke twist raakte eindelijk uit, maar met dit, door Louise Leroux zoo bejammerd gevolg, dat het opbruisend, fransch bloed had moeten onderdoen, voor de vlaamsche hardnekkigheid van den huisschilder.

Er was nog geen jaar na den inbraak van Nardus Klipper verloopen, of het huishouden had een geheel ander aanzien; men leefde op den voet van deftige lieden; men werd gediend door eene meid, die Louise Leroux tot hiertoe nooit in haar huis had willen gedoogen, en door een knecht, die, na het grove huiswerk te hebben verricht, voornamelijk zijne bezigheid vond in den moestuin. Den volgenden zomer bouwde Klipper eene verdieping op zijn huis en meubeleerde het met zooveel smaak, dat hij den rijksten dorpeling niets meer te benijden had. Den eenvoudigen huisschilder heette men thans mijnheer Bernard Klipper, en zijne vrouw kreeg den titel, die in verband stond met dien van haren man.

Ofschoon Louise Leroux zich innig gevleid gevoelde over den rang, dien zij sedert eenigen tijd bekleedde, en over de onderscheiding, welke men haar bewees, viel zij toch somtijds hevig uit tegen die nuttelooze kosten, die hare eikenhouten kas ledig plunderden.

Gedurig pruttelde zij tegen de nieuw ingevoerde levenswijze, die eenmaal den ondergang van het huishouden ten gevolge zou hebben. Langzamerhand werd zij echter aan den nieuwen staat van zaken gewoon, hetgeen vooral hieraan moest toegeschreven worden, dat de Hemel haar een geschenk zond in een geliefd zoontje, wien men den naam gaf van Konstantijn, ter nagedachtenis van den vader van jufvrouw Klipper.

Op het oogenblik dat de huisvrouw zich belast vond met de opvoeding van den kleinen erfgenaam, had mijnheer Bernard de handen al meer en meer vrij gekregen. Hij ging veel naar de herberg en werd weldra de eerste liefhebber op de billard; hij woonde de zittingen bij van het leesgezelschap, waarvan hij het voorzitterschap aanvaard had; hij kocht barre heigronden en legde uitgestrekte mastbosschen aan, volgens een nieuw stelsel, hetwelk hem door de maatschappij van akkerbouw, waarvan hij lid was, werd aanbevolen.

Werd er een stuk land verkocht, mijnheer Bernard Klipper was reeds voor den koopdag als kooper aangeduid en werd het ook werkelijk; hoorde men spreken van groote fortuinen, de naam van den gelukkigen huisschilder lag op ieders lippen. Men sprak wijd en zijd van mijnheer Klipper, die weldra de voornaamste persoon van het dorp was.

Het geld is toch een machtig ding! Voorheen werd de zoon van Bonifacius Klipper aangezien als een groote sul, met wien iedereen den gek scheerde; thans ging hij door voor een man, wien het niet ontbrak aan gezond oordeel, en die (wie had toch dergelijke begaafdheden bij een armen ambachtsman kunnen vermoeden?) de schoonste gedichten wist te vervaardigen, vooral op het leven der kinderen.

Voorheen dreef men den spot met zijn lang haar en zijne puntige knevels, met zijn kort ineengedrongen lichaam en groot hoofd, met zijne gemaakte houding en gang; en thans maakte iedereen de opmerking, dat mijnheer Bernard Klipper, ofschoon klein van gestalte, een knap heertje was met een zeer gunstig voorkomen.

Wat mijnheer Bernard deed, was wèl gedaan; wat hem toebehoorde, werd geroemd en geprezen, en hetgeen uit zijn mond kwam, stond als evangelie te boek. Men vleide en flikflooide den nieuwen rijke om in zijne gunst te staan; overal werd hij met onderscheiding behandeld en door iedereen geëerbiedigd.

Eerzuchtig van inborst, zoo als wij reeds gezegd hebben, en altijd omringd van menschen, die elke gelegenheid te baat namen, om hem te vleien, verbeeldde zich Klipper werkelijk een uitstekend man en tot groote dingen geroepen te zijn.

Van jongs af had de huisschilder eene voorliefde gehad voor de dichtkunde. De dorpsschool had zijn meer dan middelmatig brein tot dusverre ontwikkeld. dat hij in meer gevorderden ouderdom er eindelijk in geslaagd was, de werken van eenige zuid- en noord-nederlandsche dichters te lezen, en ten deele te verstaan. De aanraking met de leden van het leesgezelschap scheen zijne dichtkundige begaafdheden geheel wakker te schudden. In den beginne had men hem verzekerd, dat hij wezenlijk aanleg bezat, en door zijne proeven het bewijs had geleverd, dat hij eenmaal den dorps-onderwijzer in het vervaardigen van liederen en huwelijksdichten waardig zoude opvolgen; - thans, nu de arme Nardus de rijke Klipper was geworden, oordeelden de rederijkers, die allen sterke ambachtslieden doch zwakke letterkundigen waren, dat zijn talent verdubbeld was, en men vergeleek de proeven, die hij voorlas, met de werken der onsterfelijke dichters.

Mijnheer Bernard bladerde geheele dagen en halve nachten in vader Cats, in Tollens, in de schriften van Theodoor van Rijswijk, België's beroemden volkszanger, en leerde menig stuk. door het honderd maal te herlezen, uit zijn hoofd. Met hunne gedachten en woorden, op

[p. 95]

duizenderlei wijzen herdraaid, hersmeed en hergoten, maakte hij verzen op alles wat hem in het hoofd schoot. Hij bezong de geboorte van zijnen zoon, en een half jaar later, in navolging van zijnen trouwen helper. Neêrlands grooten dichter Bilderdijk, den eersten tand, waarom de kleine Konstant het geheele huis bijeen schreeuwde.

Konstant was volgens het gevoelen der flikflooiers het liefste kind, dat er leefde; vader en moeder geloofden het en herhaalden dagelijks, dat andere kinderen, vergeleken met hun zoontje, er zoo plomp en barsch uit zagen.

Het is mogelijk dat de kleine Klipper in den tijd dat de vader, stuk voor stuk, al zijne tanden bezong, een lief kind was; ik wil er niet over oordeelen, dewijl ik het kind voor zijn tiende jaar nooit gezien heb. Op dien ouderdom was hij een kort, vreeselijk ineengedrongen knaap, met bloedroode wangen en vlammende oogen. Grooter stijfkop was er niet; hij vocht de straat af als een bulhond en schopte ongestraft naar de schenen van vader en moeder.

Wanneer men hem voor straf in den kelder opsloot, trok hij de kraan uit de bierton, en wierp den pekelworst in het schuurzand. Meer dan eens stiet hij de kat, die op de putkuip zat te slapen, in den put, en sloeg in zijne kwade luim de eierpruimen en perzikken van de leiboomen. En toch heetten de buren den kleinen Konstant een engeltje van een kind!

Het beminnelijk zoontje was voor mijnheer Klipper eene levende stof, om onophoudelijk zijn dichterlijk brein in gang te houden. Kreeg hij wederom een nieuwen tand, of lag hij eenige dagen door eene of andere kinderziekte aangedaan te bed, aanstonds had vader de pen in de hand, om in onnavolgbare strofen te beschrijven, hoe blank en zuiver er de tand doorkwam, en wat de arme jongen dan van de mazelen, dan van de kinkhoest had moeten uitstaan.

De lezer kan wel beseffen, dat de dichter zijnen lessenaar opgestapeld vol had liggen met verzen, dewijl er geene week voorbij liep, dat niet de eene of de andere ziekte de kinderkamer binnensloop. Later maakte hij gelegenheids-gedichten, die de kleine op het feest van vader en moeder, bij het tranen storten der buren, voordroeg; hij schreef verzen op den priktol van zijn lieven Konstant, triolets en kettingdichtjes op de hansworsten en de hobbelpaarden, die door de hand van den kleinen deugniet in stukken werden geslagen.

Op zekeren dag dat mijnheer Bernard Klipper dien berg van gedichten overzag, zeide hij tot iemand, die nevens hem stond:

‘Selm, ik ben voornemens mijne gedichten onder den titel van kindergedichten, uit te geven.’

‘Wel geef ze uit, mijnheer,’ antwoordde Selm aanmoedigend.

‘Het genootschap vindt ze schoon... hartroerend!’

‘Dat zijn ze ook, mijnheer!’

‘Ik zou mij daarmede in eens een grooten naam maken.’

‘Een schitterenden naam, mijnheer!’

‘Maar indien een onmeêdoogende recensent mij eens beoordeelde? want dat zal gebeuren.’

‘Ja, dat zal gebeuren,’ antwoordde Selm op bedenkelijken toon.

‘Maar wat zal men er ook al op zeggen?’ riep de dichter, met den rug zijner hand op het papier kloppende.

‘Wat wil men er ook al op zeggen?’ herhaalde Selm, met dezelfde beweging der hand.

‘Ga dan morgen naar de stad, en doe mijne gedichten drukken. Doe er eenige duizenden van trekken.... eenige duizenden is niet te veel.’

‘Zeker is dat niet te veel, mijnheer,’ lachte Selm.

Wie was Selm, wien mijnheer Klipper raadpleegde over den stap, dien hij thans ging wagen?

Anselm Sokkers was een jongen uit het dorp, die een geruimen tijd als garçon gediend had in een der voornaamste hotels der hoofdstad; daarna had hij een paar jaren in eene boekdrukkerij gewerkt en tegelijkertijd deel gemaakt van een letterkundig genootschap door eenige drukkersgasten opgericht. Vermoeid van tafeldienen en drukken, had Selm na eenige jaren een en ander vaarwel gezegd en was naar zijn geboortedorp teruggekeerd.

Bij zijne terugkomst trad hij in de gelederen der rederijkers en naderhand in dienst van mijnheer Bernard Klipper, die in de letterkundige zittingen een zeer gunstig denkbeeld van hem had opgevat.

Het was werkelijk ook een beste jongen, die juist het karakter had, om met zijnen heer nooit in geschil te raken, dewijl hij voor stelregel had hem altijd en in alles gelijk te geven. Wat mijnheer Klipper goedkeurde, was den knecht altijd naar den zin; wat zijn meester niet goed vond, keurde Selm stellig af.

Indien de huisbaas dezelfde zaak in het tijdverloop van eenige minuten goed- en afkeurde, zeide de knecht toch tweemaal, dat mijnheer gelijk had.

Zulk een knecht, voor menschen zoo als mijnheer Klipper, is onbetaalbaar en moet gewis de vertrouweling van het huis worden.

Reeds den volgenden dag vertrok Selm naar de stad met een groot pak gedichten van zijnen heer onder den arm, en ging zich terstond na zijne aankomst bij den uitgever aanbieden.

Wij zullen den zaakgelastigde van den dichter niet volgen in het kantoor der drukkerij, maar hem des avonds bij zijne terugkomst, terwijl hij een pak papier op de tafel legt, terug vinden.

‘Wel, Selm,’ riep hem zijn heer toe, ‘welk nieuws? wat zeide de drukker?’

‘Juist hetgeen mijnheer gezegd heeft,’ antwoordde de gedienstige knecht.

‘Dan was hij ook van gevoelen, dat mijne gedichten schoon zijn?’

‘Zoo als mijnheer zegt, zeer schoone, verhevene gedichten,’ was het geestdriftig antwoord.

‘Waarom brengt gij ze dan terug?’ vroeg mijnheer Klipper, met verwondering naar zijn lijvig handschrift ziende.

‘Indien mijnheer verkiest, zal ik ze wel wederom naar de stad dragen.... maar die drukker vroeg zoo verbazend veel geld!’

‘Nog geld, bij al mijne gedichten?’ riep Klipper, ‘is hij zinneloos?’

‘Dat heb ik hem ook gevraagd, juist zoo als mijnheer,’ antwoordde Selm.

‘Er is daar stof in voor zes deelen groot octavo!’ riep de dichter.

‘Daarop heeft de drukker het ook geschat,’ antwoordde Selm, ‘doch de drukkosten, zeide hij, moesten nog al hoog loopen....’

‘Hoog loopen?’ onderbrak hem zijn heer met verwondering.

‘Op stevig papier, waarvan ik hier een staaltje medebreng en getrokken op een bepaald aantal exemplaren, zou u het werk te staan komen op ongeveer zes duizend franken.’

Mijnheer Bernard sprong van verbazing overeind en herhaalde met opgetrokken wenkbrauwen:

‘Zes duizend franken! Waar wil dat heen!’

‘Juist wat ik hem ook gevraagd heb,’ vervolgde Selm, ‘verder moest hij een teekenmeester zoeken en daarna een plaatsnijder, zoodat het geheele werk in zes deelen, groot octavo, met vier en twintig houtsneêplaten, de ronde som van ongeveer acht tot negen duizend franken...,

‘Schei uit, Selm!’ onderbrak hem Klipper; ‘en vooral geen woord daarvan aan mijne vrouw!’

‘Neen, geen woord daarvan aan de jufvrouw!’ sprak Selm met een goedkeurenden hoofdknik

‘Mijn inzigt was, hem het handschrift zonder honorarium af te staan,’ hernam de dichter’; ‘die man heeft zijn voordeel niet berekend!’

‘In 't geheel niet!’ riep de knecht.

‘Hij wilde zich dus alleen met het drukken belasten, en mij het werk te huis zenden?’

‘Juist zoo als mijnheer zegt; ik hoor dat mijnheer met dergelijke zaken volkomen bekend is.’

Mijnheer Klipper verborg met moeite zijne spijt over de mislukte uitgave, en beweerde dat de drukker een ezel was.

‘Ja, een ezel!’ grinnikte de bereidwillige knecht; ‘maar toch heeft hij mij, bij het heengaan, verzekerd dat de dichter, indien hij zijne gedichten uitgaf, veel van zich zoude hooren spreken.’

Mijnheer Bernard Klipper stond voor den spiegel, en knikte van genoegen tegen zijn afbeeldsel, terwijl hij de loftuiging van den drukker inademde.

‘Toch zie ik van mijn plan niet geheel af,’ hernam hij, ‘wat maken mij eenige duizenden guldens; ben ik niet rijk genoeg?’

‘Is mijnheer niet rijk genoeg?’ herhaalde de goede Selm met een onnavolgbaren schaterlach.

‘Daarom ben ik voornemens het eerste deel in druk te geven en de anderen later te laten volgen....’

‘Hoe kan het toch geschieden, dat ik reeds van dezen morgen het plan van mijnheer in het hoofd heb?’ riep Selm Sokkers, in de handen wrijvende.

‘Veronderstel dat ik op mijne eerste uitgave al eene kleine som toegeef, in Gods naam dan!’

‘In Gods naam!’

‘Alles zal toch niet verloren zijn, Selm,’ hernam Klipper op geheimzinnigen toon; ‘bij de aanstaande gemeente-kiezing, wil ik eens doen zien, wie ik ben.... Ja, Selm, ik heb een groot plan in mijn hoofd.’

‘Een groot plan...’ herhaalde de knecht op denzelfden toon, waarop zijn heer gesproken had.

‘Selm, indien de zoon van Bonifacius Klipper eens raadsheer en burgemeester konde worden!’ fluisterde Bernard hem in het oor.

‘Mijnheer is een knap man,’ antwoordde Selm, getroffen door de openbaring der grootsche plannen, die Klipper in het hoofd had.

‘Keer morgen naar de stad terug; er is geen tijd te verliezen,.... doch geen woord van dit alles aan de jufvrouw,’ sprak Klipper, terwijl hij verontrust door de spleet van de deur loerde.

‘Ik zal wel zorg dragen, dat mijnheer tevreden is,’ antwoordde Selm en nam met een vriendelijken lach afscheid van mijnheer Bernard Klipper.

(Wordt vervolgd.)