De Belgische Illustratie. Jaargang 1

Graaf en Valkenier.
Eene legende uit de XVI^e eeuw.
Door August Snieders, Jr.
(Vervolg.)

De geheele kamer droeg den stempel van den hoogen stand: de portretten aan den wand, die met goudleêr behangen was; de kunstig gesnedene porcelein-kas; de stoelen met fluweelen kussens in wier leuningen het geslachtswapen was aangebracht, even als dit in geschilderd glas en in het midden des vensters tintelde - dat alles zou het den bezoeker wel herinnerd hebben, ware hem zulks ook ontgaan.

Vesalus zat aan het hoofden einde van het bed, en had een oogenblik den zieke stilzwijgend beschouwd.

‘En gij denkt, heer Vesalus,’ zeide de graaf, zijne diep in hunne kassen gezonken oogen op den doctor richtende, ‘gij denkt, niet waar, dat de ziekte gevaarlijk is?’

De hoogleeraar zweeg nog.

Een legio doctoren had aan het bed van den graaf van Buren gestaan; doch de kunst was te dien tijde nog zoo verre niet gevorderd, dat meester Julp, die anders zeer bedreven was in alle geheime kunsten, het eens mocht worden met meester Patrick, de chirurgijn-barbier, die in andere gevallen een zeer aardig advies wist te geven.

Volgens dezen zat de ziekte rechts, volgens genen zat zij links, en de zieke had reeds zooveel geneesmiddelen ingezwolgen, dat hij tienmaal had moeten genezen zijn volgens de meesters, en het verwonderlijk moest voorkomen, dat hij niet reeds vijftigmaal naar de andere wereld was afgescheept.

‘Wat is uw antwoord, heer professor?’ hervatte de graaf wel ietswat ongeduldig.

‘lk kan u dat gevaar niet ontveinzen, heer graaf,’ was het antwoord.

‘Luister; ik vrees den dood niet. Ik heb hem zoo dikwijls vlak in de oogen gezien, dat hij mij geenen schrik meer aanjaagt. Het hoofd is, Gode zij dank, nog helder, en ik hoop dat het zóó blijven zal, tot in den laatsten snik. Veel heb ik nog te verrichten, alvorens heen te gaan. Zeg mij dan ook, met de hand op het geweten, of de ziekte onvermijdelijk doodelijk is?’

‘Zij is doodelijk, heer graaf.’

‘Gij houdt het er voor dat ik veroordeeld ben?’

‘Ja, er zal eene nieuwe krisis komen, en dat zal de laatste zijn.’

‘Hoeveel dagen heb ik nog te leven?’

‘Uren wilt gij zeggen, heer graaf.’

‘'t Zij zoo. Hoeveel uren?’

‘Ten hoogste vijf of zes.’

‘Ik dank u, heer Vesalus.’

‘De oogenblikken zijn kostbaar, indien uw edelheid, zooals u zegt, nog vele zaken te verrichten hebt, alvorens afscheid van hier beneden te nemen.’

‘Ik zal die oogenblikken ook benuttigen, heer professor!’ en de zieke reikte den geneesheer de hand en drukte deze dankbaar. ‘Wilt ge mij een genoegen doen, heer Vesalus?’

‘Volgaarne.’

‘Verwijder u niet; ik zou, al is alle redding onmogelijk, uwe raadgeving nog kunnen in te roepen hebben.’

‘Ik blijf ten uwen dienste.’

‘Wilt gij zoo vriendelijk zijn den graaf van Aremberg en den bisschop van Atrecht te doen verwittigen en hun verzoeken zich ten mijnent te begeven?.... Ik dank u bij voorbaat.... Tot straks, heer Vesalus!’

De graaf wenkte den hoogleeraar met de hand goeden dag.

‘Welke kalmte!’ mompelde Vesalus, toen hij de kamer verliet.

De zieke, die recht in zijn bed gezeten had, zoo lang de aanwezigheid des doctors duurde, zakte in het kussen terug; het mager hoofd en de handen wedijverden schier in bleekte met het hagelblanke lijnwaad.

Kalm staarde hij in de kamer rond. Inderdaad hij zou gebloosd hebben, ware hij onthutst geweest, voor die reeks van voorzaten, die van den muur op hem schenen neêr te zien.

De tijding van het gevaar, waarin het leven van den graaf van Egmond verkeerde, verspreidde zich welhaast door de gansche woning, en uit de woning liep zij snel de stad rond, en bracht er de hooge- en de krijgsmanswereld in opschudding.

Nog twijfelde men; maar toen men de draagkoets van den bisschop van Atrecht, later kardinaal van Granvelle, voor het grafelijk huis zag stilhouden, toen men den graaf van Aremberg zich derwaarts spoeden zag, hield alle twijfel op.

Terwijl binnen in de ziekekamer graaf Maximiliaan zijner ziel den Heere aanbeval, nederig zijne biecht sprak en voor de laatste maal het Levensbrood nuttigde; terwijl hij zich sterk maakte voor de groote reis, welke aan den rechterstoel des Alwetenden eindigen zou, werden de voorkamers met personen uit de hooge wereld opgevuld.

[p. 71]

Nieuwe edellieden van allen rang, hooge keizerlijke ambtenaars, bevelhebbers der nederlandsche, hoogduitsche en spaansche benden, hadden zich in de voorzalen vereenigd.

Fluisterend werd er gesproken; men ondervroeg met oogslag en woorden elken persoon, die de ziekekamer verliet, toen eindelijk een der edeljongens aankondigde:

‘Zijne edelheid verlangt de hoogedele heeren, hier aanwezig, te ontvangen.’

‘Bericht dat, Adelbert!’ had de graaf tot den pagie gezegd, die met een betraand oog zijnen meester gadesloeg.

‘Hoe kunt ge u zelven die onrust toebrengen, graaf!’ viel de bisschop van Atrecht verbaasd in.

‘Eerwaarde, ik wil de weinige uren, die ik nog te leven heb, nuttig verdeelen. Hoe! ik ga eene groote reis aanvangen, en ik zou geen afscheid nemen van mijne goede vrienden, na mij met God te hebben verzoend? Adelbert’, ging hij voort, ‘doe mijne kamerdienaars binnen treden; verwittig mijne edellieden en hofmeesters.’

Graaf Maximiliaan zat recht op in zijne legersteê, en op zijn bevel werd hem zijn kostbaarste gewaad aangebracht. Hij liet zich daarin kleeden, zoo als op eene groote plechtigheid en als de keizer hem ten hove riep, en hij, door zijne pracht, zooals men zegde, de eer van den nederlandschen adel handhaafde en den kastiliaanschen gansch in de schaduw stelde.

Wel fladderde dit gewaad om zijn door de ziekte afgeteerd lichaam; wel staken die magere en knokkelige handen treffend af tegen het goud en de edelgesteenten, waarmeê het gewaad was belegd; wel bewoog zich het beenderige hoofd akelig boven dat prachtig toestel; maar zoowel de bisschop van Atrecht als Jan van Ligne, graaf van Aremberg, moest bekennen, dat de halfdoode zijn prachtkleed nog fier droeg.

‘Geef mij nu mijne wapens en gord mij den degen aan. Hecht zelfs de gouden sporen aan mijn schoeisel... 't Zij zoo.... Wel beeft mijne hand wat, doch wees gerust, ik zal ze op den degenknop laten rusten; wel knikken mijne knieën, maar Adelbert zal, des noodig, mij ondersteunen.

Met eene soort van angst sloegen de aanwezigen den zieke gade, en bij den graaf van Aremberg kwam het denkbeeld op, dat het den gunsteling des keizers in de hersens faalde.

‘Haal nu mijne orde van het Gulden Vlies en den riddermantel.... Nog gebied ik, nog wil ik gehoorzaamd worden; straks zullen oog en mond gesloten, mijne hand koud zijn, en gij kunt mij gehoorzaamheid weigeren....’

De blik van den graaf was ditmaal streng.

Het halsnoer, vonkel van edelgesteenten en aan welks uiteinde onder den blauwen kostbaren steen de gouden schapenvacht bengelde, werd den graaf om den hals en den karmozijn rooden mantel met gouden borduursel omgehangen.

Zoo uitgedoscht, leunde de graaf op de schouders der zijnen, deed zich in de groote zaal van zijn hof brengen en plaatste zich voor de groote tafel, in den hoogen armstoel, met zijn wapen versierd.

Voor hem op tafel lagen zijn gepluimd helmet, dat zoo dikwijls boven de speeren der voetknechten uit op het oorlogsveld geblonken had, en zijne ijzeren handschoenen, waarmeê hij zoo forsch zijn geducht rapier wist te omvatten.

Daar zat hij neêr in al zijne pracht en aardsche grootheid, ofschoon reeds vast gegrepen door den onverbiddelijken dood.

Dat wist hij, doch het ontzette hem niet.....

Al die in de voorzaal wachtende waren, traden binnen om afscheid te nemen; allen waren ontroerd, snikten of weenden; het slachtoffer schier alleen was bedaard.

‘Ik groet u, don Alonzo!’ zegde de graaf tot den hopman eener spaansche bende. ‘Het doet mij genoegen u hier te zien. Daar waar gij denkt dat een vijand is binnen gedrongen, zijt ge immers op uwen post. Doch don Alonzo vergist zich, ging de graaf, met een stillen glimlach op het wezen voort, ‘als hij denkt dat de ingedrongene een vijand is; 't is integendeel voor mij een goed vriend. Ik gevoel, don Alonzo, dat hij achter mij staat, om mij op den schouder te tikken, als het tijd is om te vertrekken.’

De spaansche hopman was diep ontroerd.

‘Gij hebt begrepen, van wien ik spreken wil ‘heer van Mansfeld’ ging hij voort, zich met een lichten glimlach tot een jong nederlander richtende. ‘Mansfeld, ik ga eene groote reis ondernemen, eene, van welke men niet terugkeert. Gij zijt nog niet reisvaardig, 't zij zoo! Der Kerk en den keizer zult gij middelerwijl nog veel dienst bewijzen. Is uw vendel nu andermaal volledig, heer van Mansfeld? 't Was vreeslijk gedund geworden in den laatsten veldtocht...’

(Wordt vervolgd.)