De Belgische Illustratie. Jaargang 1

[p. 40]

Allerlei.

Een zware strijd,

Het is onlangs gebleken dat de bieën nog weinig ontzag hebben voor de Pruissen, in weerwil van den grooten naam dien deze zich voor een paar jaren hebben gemaakt. Tusschen Limburg en Dietz ligt het kasteel Oraniënstein, dat sedert Paschen is ingericht tot kweekschool voor pruissische kadetten. Onlangs begaf de directeur der militaire inrichting zich met zijne kweekelingen naar een naburigen tuin, waar een aantal biekorven waren. De eigenaar gaf. op verzoek van den direkteur, den kweekelingen een overzicht van de inrichting der korven en de werkzaamheid der bieën, doch vermaande hen herhaaldelijk de korven niet aan te raken. De kadetten stoorden zich hieraan niet, waarschijnlijk in het denkbeeld verkeerende dat een Pruis ongestraft kan annexeeren waar en wat hij wil. De bieën onderscheiden zich echter hierin van de menschen dat zij niet in partijschappen verdeeld zijn en eensgezind hunne nationaliteit handhaven. Zij schenen ook weinig eerbied te hebben voor de pruissische uniform, want zoodra de vrede in hun rijk door de vreemde indringers verstoord werd, vielen zij gemeenschappelijk op hen aan. Aan vluchten viel niet te denken, want de gevleugelde honighuzaren maakten de eene goed berekende charge na de andere, en het was alsof zij den goeden naam der naaldgeweren voor altijd vernietigen wilden, want de kadetten ontvingen meer dan honderd steken in een seconde. Het is wellicht de beste les geweest, die zij nog hadden ontvangen, zoolang zij de uniform droegen.

De windmeter.

De mechanische kracht van een bewegend lichaam wordt uitgedrukt door M S², dat is de massa van dat lichaam vermenigvuldigd met zijne snelheid.

De massa van de lucht is aan slechts geringe veranderingen onderhevig; daarom hangt de kracht van den wind nagenoeg alleen af van zijne snelheid. - Kracht en snelheid van den wind kunnen dus beschouwd worden als woorden van dezelfde beteekenis. Om deze te meten heeft men in den lateren tijd vernuftige toestellen uitgedacht, die men anemometers of windmeters noemt, en waarvan wij de beschrijving zullen geven.

Nevenstaand figuur stelt den windmeter voor, die door Dr. Robinson in Ierland is uitgevonden. Het werktuig bestaat uit eene vertikale as, of staanden stang, die vier horizontale stralen draagt, elkander met rechte hoeken kruisende; aan de uiteinden van deze stralen zijn vier halve holle bollen zoodanig gesoldeerd, dat 1^e de groote cirkels van die halve bollen in een vertikaal vlak liggen en dat 2^e het holvormige van den eenen halven bol naar het bolvormige van den volgenden gekeerd is.

Wanneer dit molentje in een luchtstroom geplaatst is, ontmoet de wind immer twee bolvormige en twee holvormige halve bollen. Daar de wind meer kracht op den eerste dan wel op den laatste uitoefent, geeft hij aan het geheel eene omwentelende beweging en het getal der draaiingen is altijd geëvenredigd met de snelheid of de kracht van den wind; of in andere woorden de afgeloopen weg van het middelpunt der halve bollen is een standvastige breuk van den weg, door den wind afgelegd, en Dr. Robinson heeft proefondervindelijk bewezen, dat nagenoeg de verhouding tusschen beide als 1: 3 is. Wanneer men aldus den omtrek van den cirkel, door het middelpunt der halve bollen beschreven, meet en die lengte met drie vermenigvuldigt, heeft men den afstand, door den wind tijdens elke draaiing van het molentje afgelegd.

De as AB waarom het molentje draait, is van onder spiraal geschroefd. Deze schroef vat in de tanden van een rad C, dat teller genoemd wordt en waardoor men tot 10,000 omwentelingen van het molentje kan tellen.

Om aan een windmeter een vaste plaats te geven, moet men eene verhevene en alzijdig opene plek kiezen, en dan is het dikwijls moeielijk om het gaê te slaan vooral gedurende den nacht. Men is aan Piazzi-Smith eene inrichting schuldig. die het waarnemen veel gemakkelijker maakt vooral in de observatoriums en aan boord van schepen. Op het rad C. van den ‘teller’ van den windmeter is een klein tongetje van platina aangebracht. Een kleine geïsoleerde veer, raakt het tongetje bij elke zijner omwentelingen; twee schroeven, de eene met het rad, de andere met de veer gemeenschap hebbende, veroorloven er twee geïsoleerde koperdraden aan vast te maken, welke van den waarnemer uitgaan en waarvan de uiteinden gemeenschap met de galvanische zuil D hebben. Men heeft verder een galvanometer E, gevormd door een magneetnaald, waaronder de galvanische stroom loopt. Bij elke volledige omwenteling van het rad van den teller wordt de galvanische stroom afgesloten, en wijkt de naald af. Indien het rad 100 tanden heeft, zal elke afwijking van de naald na 100 omwentelingen plaats hebben.

Het zal dan voldoende zijn om den weg der wind in één seconde of in één uur afgelegd te vinden, den tijd te meten, die tusschen elke afwijking van den galvanometer verloopen is.

Aan velen onzer lezers die geen genoegzaam begrip hebben over de elektriciteit zal bovengenoemde beschrijving duister blijven; evenwel zullen zij het nut van zulk een toestel begrijpen, wanneer zij weten dat door een behoorlijke kennis van de kracht en de richting der winden menig onheil op zee kan voorkomen worden; immers hoe wenschelijk zou het zijn, wanneer men van elken naderenden storm de kracht en de richting kon voorspellen en, door het telegraafnet geholpen, tijdig daarvan aan alle zeeplaatsen kon kennis geven.

Een andermaal zullen wij een meer volledigen en nauwkeurigen anemometer beschrijven.

Sympathie en antipathie.

In een der grootste steden van een naburig land wordt sedert eenigen tijd een zonderling proces gevoerd. In een afgelegene, ofschoon deftige straat, woont sinds jaren een tamelijk bejaard heer, die gedurende den dag op zijn kantoor werkzaam is en de avonden altijd op zijne kamer doorbrengt in gezelschap van twee kanarievogels, die bekend zijn onder den naam van poppen. De oorzaak van deze afgetrokkenheid ligt voornamelijk in zijne antipathie tegen muziek, die hem alle openbare plaatsen doet schuwen, omdat men daar voortdurend met muzikale uitvoeringen van allerlei aard geplaagd wordt. Om dezelfde reden heeft hij dan ook vogels gekozen, die niet zingen. Nu wilde het toeval dat hij ongeveer drie maanden geleden iemand tot buurman kreeg, die evenveel sympathie als hij antipathie voor de muziek bezit en ten gevolge daarvan gansche avonden en halve nachten voor de piano zit. Daar de muur, die de twee huizen van elkanderscheidt, zeer dun is, kan men de piano zeer duidelijk op de kamer van den muziek-vijand hooren, zoodat deze eenige avonden in eene heel onaangename stemming en een gedeelte van den nacht slapeloos doorbracht. Hij ging des avonds in eenen hoek van de kamer zitten, stopte watten in zijne ooren, doch het mogt niet baten, want zijn gehoorvlies werd voortdurend verscheurd, en tot overmaat van ramp begonnen nu ook de vogeltjes, daartoe uitgelokt door de piano, aanhoudend te sjilpen en te piepen. Tot zijn groot verdriet bestond er geene wet tegen zoodanige rustverstoring, en hij besloot daarom den muziekvriend te doen verzoeken dat deze zijne liefhebberij des avonds zou staken; dit mogt echter niets baten. Hij bood toen den muzikalen woelgeest eene som gelds aan, indien hij in eene andere buurt wilde gaan wonen, doch hij ontving tot antwoord dat de muziek-vriend die stille straat bij voorkeur had gekozen om zich ongestoord aan zijne liefhebberij te kunnen overgeven.

Door al die weigeringen tot radeloosheid gevoerd, besloot de oude heer een buitengewoon middel aan te wenden om zijn vijand uit het veld te slaan. In weerwil van zijne antipathie tegen de muziek, kocht hij een Saxophon van de grootste soort, en zoodra nu zijn buurman des avonds de vingers op de piano zette, bragt hij zijn instrument voor den mond en blies daaruit zulke verschrikkelijke hart- en oorverscheurende toonen, dat niet slechts de piano oogenblikkelijk verstomde, maar zelfs de gansche buurt bijeen liep. Dit herhaalt hij nu zoo dikwijls zijn buurman, hetzij des avonds, hetzij des nachts, het waagt de toetsen der piano in beweging te brengen. De pianist heeft eene aanklacht tegen den Saxophonist, ingediend wegens rustverstoring en grondt zich hierop dat hij van zijne tegenpartij briefjes in handen heeft, waarin hij blijken geeft van groote antipathie tegen muziek, en hij zich bijgevolg enkel van zijn blaasinstrument bedient om anderen te kwellen.

Men is zeer nieuwsgierig of de sympathie of de antipathie de overwinning zal behalen.

Moorden in Italie.

Volgens eene officiëele statistieke opgave is sedert 1864 het getal der moordenaars met 57% toegenomen. In de 4 laatste jaren komen gemiddeld 42 moordenaars op 300,000 inwoners, in Engeland daarentegen slechts 6 en in Belgie niet meer dan 1.