Het Belfort. Jaargang 14

[p. 435]

Een antwoordeke.

De heer D^r de Vreese neemt, in de meiaflevering van het Belfort, de taak op mijn schitterend, maat ongekend taalkundig geme aan gansch Vlaamsch-Belgie en mede aan Holland bekend te maken. Ik danke hem uittetherte voor dien ongevraagden en onbetaalden dienst. Den draak met iemand steken is gemakkelijk en slim weg iemand voor half slim doen doorgaan, met eenige van zijne regelen tusschen haakskens te zetten, is nog veel gem lekelijker.

Het geraakt algemeen geweten, dat er in ons land maar vier of vijf mannen loopen, die van het Nederlandsch iets af weten, en dat diezelfde mannen immer geestig den spot drijven met al die stout geaoeg is, in een taalkundig proces, nevens hen, een woordeken te plaatsen.

Zóo noemt de heer D^r de Vreese nen oosfel, in Fondsenblad van 8 Maart ll. verschenen, veel belangrijker dan de verklaring eener ongenoemde vrouw, en zegt dat die opstel komt van de hand van memand minder dan den heer Juul van Lantschoot - dus van mij.

Dat niemand minder wordt recht kostelijk in de Vreese's pennetwisten (ziet Belfort 1895, I, bl. 203). Kan het achtbaar akademielid geen ander begin aan zijne spotternijen vinden?

De heer de Vreese zegt dat school volgens mij beteekent: ‘ook eene vereeniging van personen onderwijs gevende’, alhoewel hij, medewerker aan Groot Nederlandsch Woordenboek, zeer wel weten moet, dat school, niet volgens mij, maar volgens de woordenboeken, die beteekenis heeft. Inderdaad op bl. 1484 van Van Dale's Woordenboek lezen wij: ‘School.. alle personen die in eene school onderwijs ontvangen of GEVEN’. Indien school daar de beteekenis niet heeft, die mijn achtbaie heer de Vreese op mijnen nek schuift, wat doet dan het tegenstellend voegwoord of in dien zin?

Ledereen zal met mij bekennen dat men geen groot vernuft zijn moet, om daar de redeneering op te houden, die ik hield en die mijn tegenspreker op bl 367 tusschen haakskens zet.

Doch men moet waarlijk een buitengewoon talent hebben, om te vinden, dat betaalde school bekwaam is betalende te vervangen, dan wanneer zelfs geen haar op gansch den heer de Vreese's hoofd gedacht heeft school anders dan in den zin van onderwijs op te vatien. Zou mijn tegenspreker soms onderwijs kennen dat niet betaald wordt?

De heer de Vreese vindt mijn besluit buitengewoon en hij heeft geen ongelijk 't En is maar bij herlezing dat ik bemerkte de beteekemssen van school verward te hebben, en dat ik had hoeven te schrijven: ‘vereeniging van leerlingen die......’, of iets dergelijks in steé van ‘onderwijsinrichting.....’.

Maar moet men geen verwaande aanstellei zijn, om zulks iemand, op zulke wijze, aan te wrijven op bl. 367, als men op bl. 364 zelf bekend heeft, met die beteekenissen te hebben overhoop gelegen! en

[p. 436]

iemand bijgesprongen te zijn die school anders opvatte. En dat deed niemand minder dan D^r W. de Vreese, hij die de betuiging niet kan inhouden, dat hij van ganscher harte de kinderen beklaagt die mijn taalonderwijs ontvangen. Dat is zeer menschlievend van zijnentwege, maar ik hebbe medelijden met hem zelven en, mijns dunkens, is dat nog veel menschlievender.

D^r de Vreese, die, sichtend jaren, op alle tonen zingt dat het in Belgenland met de kennis van de taal zeer erbarmelijk gesteld is, zou ten allerminste moeten toogen dat hij niet missen kan, doch zooverre heeft hij het nog niet gebracht, want met eene stoutmoedigheid zonder weerga, zegt hij (hij, die, als medewerker aan Groot Nederlandsch-Woordenboek, met al de eigenschappen van onze tale zou moeten vertrouwd zijn): ‘een gebruik van het tegenwoordig deelwoord, zooals dit in een uitdrukking als école payante voorkomt, is in het Nederlandsch van vroeger en later tijd absoluut onbekend’. De eerste de beste normalist hadde den heer hoogleeraar, voor zulke onwetendheid, onmiddellijk kunnen op de duimen kloppen. 't ls waar, met eene buitengewone driestheid, komt mijn tegenspreker, in de laatste aflevering, zeggen dat die bewering zoo maar niet in zijne bedoeling lag.

Dit geval is heel weinig geschikt om het schitterend en alom gekend taalkundig genie van den heer de Vreese nog meer glans bij te zetten... en daarom hebbe ik medelijden met hem.

Tot slot wil ik doen opmerken dat de heer de Vreese verandert lijk een weerhaan over de deugdelijkheid van betalende school. Op bl. 151 noemt hij die uitdrukking onjuist en op bl. 365 zegt hij, dat hij die benaming niet afkeurt, als zijnde streng genomen onzin, maar omdat in dit geval het metonymisch gebruik niet uit het volk komt. Me dunkt: commentaar is overbodig.

Al het geschrijf van den heer de Vreese heeft niets tegen betalende school, als waarlijk doorslaande, bijgebracht, wel integendeel; zijne benaming betaalde school geeft geen onderscheid te kennen en zoolang er geene andere en betere gevonden is, zal ik houden aan betalende school.

De heer de Vreese neme niet euvel op, dat een ongekend taalkundig genie het waagt hem tegen te spreken, en hij vergeve me het bitter woord, dat misschien mijne pen mag ontvallen zijn; hij, hoogleeraar - Brabantsen en nagezeid - las mij eene les van onbeschoftheid voor.

De lezers van het Belfort zijn ongewoon eenen toon, lijk deze waar mijn antwoord in geschreven is, aan te treffen, en ik vrage hun verschooning: ik zong voort op den toon mij door den heer D^r de Vreese aangegeven.

Het is voor onze taal zeer te betreuren dat onschuldige zaken, als deze, niet met kalmte en weerdigheid kunnen besproken worden, en dat zij, keer voor keer, in persoonlijkheden ontaarden.

Dit is mijn allerlaatste woord.

Juul van Lantschoot.

Dendermonde, den 24 in meimaand 1899.