Het Belfort. Jaargang 13

[p. 651]

Eeuwfeest van den Boerenkrijg.

De feesten ter herinnering aan den opstand der Boeren in 1798 zijn ten einde Alom werden ze gevierd met een oprechten, uitbundigen geestdrift, en 't dient gezegd · zelden waren wij getuigen van een zoo wel begrepene betooging als deze, bij een zoo moeilijk in gloed te zetten volk als het Vlaamsche Te Tielt gelijk te Hasselt, te Overmere gelijk te Mol - overal is het eeuwfeest op recht haitelijke wijze gevieid en allerbest gelukt, inzonderheid te Hasselt, waar eene ongemeene pracht en eene gansch eigenaardige versiering van straten en pleinen te zien was, tot niet geringe verbazing van de 30,000 vreemdelingen, welke den 28 Augustus aldaar waren samengestroomd De verschillende Comiteiten en de afdeelingen van het Davids-Fonds hebben, als 't ware, met elkaar gewedijverd, en allen oogstten eere van hun werk

De ‘liberale’ Fransquillons en de ‘liberale’ Flaminganten zijn echter niet tevreden

La Gazette kon zich niet weerhouden onze Boerenjongens te beleedigen en te lasteren. In haar nummer van 28 Augustus schieef zij: ‘Les Paysans de la fameuse Guerre ne pensaient certes pas plus loin que leur souffrance. Ils étaient ignorants, fanatisés, quelque peu sauvages. Ils comptaient dans leuis rangs des héros et aussi des bandits.’

Het Volksbelang, van zijnen kant, liet op vrij scherpen toon het verwijt hooren, dat de katholieke Vlamingen eene ‘klerikale’ beweging hadden in 't leven geroepen daar, waar enkel kon sprake zijn (volgens hen) van een herdenken aan 't gewapend verzet tot herwinning van de burgerlijke vrijheid tegen den vreemden overweldiger. De Gazette deed eveneens, en noemde de betooging der Katholieke Vlamingen: ‘inensonge historique et danger’.

Zijn deze verwijten gegrond?

Voor al wie de geschiedenis der rampvolle jaren '90 kent, kan de godsdienstige betooging onmogelijk van de vaderlandsche gescheiden worden Wel kwam het eerste verzet van onze Jongens na de afkondiging der gevloekte wet op de Conscriptie, maar deze dwangmaatregel was slechts de laatste druppel in den lijdensbeker van ons volk. Lang vóór den opstand was er gisting in de gemoederen, kookte het bloed in de aderen van stedeling en dorpsman, niet alleen voor wat, in 't opzicht der burgerlijke vrijheid, misdreven werd, maar ook, ja vooral wegens de krenking der godsdienstige vrijheid, het sluiten der kerken en kloosters, het vervolgen der priesters.

Welk was het eerste werk der Boerenjongens van 1798?

[p. 652]

Overal, waar zij in 't geweer kwamen, heropenden zij de kerken, niet slechts met het doel om door het kleppen der klok het volk in 't geweer te roepen, maar tevens om te bidden. Men ging den verscholen priester opzoeken, leidde hem naar het altaar, verzocht hem de godsdienstoefening heraan te vangen. Ja, zoowel de godsdienstige als de burgerlijke vrijheid waren het doel van den opstand!

Twijfel is niet mogelijk

Welke lag voerden de Jongens ten strijde? De witte vlag met het roode kruis.

Welk was hun kentesken?

Het kruis, op den hoed, op de mouw of op de borst; eene medaille van O.L. Vr. of van Salvator mundi, gelijk men er ontdekt heeft naast het gebeente der helden, die in de vlakten van Hasselt den marteldood strerven.

Waarom zouden de katholieken dit verzwijgen? Trekt de godsdienst hen thans minder aan dan vroeger? Wij vragen meer: hoe zou het mogelijk zijn dat een echt ‘liberaal’ mee zou zingen ter eere van de mannen, die met schapuher, paternoster, kruis en beevaartmedaille ten strijde trokken?

Verondersteld dat in 1798 eene ‘liberale’ partij zou hebben bestaan in Belgie, gelijk wij in onze dagen die gekend hebben, en waar, hier en daar, nog een overschotje van aan 't uitsterven is. Zou die partij de minste ondersteuning aan de Boeren gegeven hebben? Zou zij ook de kerken doen openen. den priester doen terugroepen, den paternoster mee gebeden hebben? Zou zij de Jongens niet veeleer beschimpt en bespot, gescholden hebben voor ‘kwezelaars’, in ‘Godgeloovende ploegen’, ‘slaven der priesters’ en wat al meer? Zou zij niet, veeleer, op hen dadelijk het woord hebben toegepast, dat in onze dagen, o a. te Oostakker, het peil gaf van de verdraagzaamheid en de vrijheidsliefde dier partij . ‘Les pèlerinards ne sont bons qu'à être rossés?’

De ‘liberalen’ van Hasselt althans hebben begrepen dat zij, zonder aan hun beginselen te verzaken, niet mee konden vieren; geen enkel lid dier partij heeft een duit gegeven, het allergeringste banierken uitgestoken, hoewel - wie lost dit raadsel op? - al de geuzen en vrijmetselaars van Limburg's Hoofdstad om de zeven jaren (laatstelijk den 21 Augustus 1898) om te meest meevieren voor de processie der Virga Jesse...

Volgens de Gazette waren er bandieten onder onze jongens... Lieve God, welke naam dient dan gegeven aan het Fransch canaille, dat zonder broek of hemd op Belgie was neergestort, zich hier verzaadde aan roof en plundering en eenen ontzagelijken stroom van tranen, vuur en bloed achterliet?

Wij weten het wel: de geschiedenis heeft enkele afkeurenswaardige feiten, door onze jongens gepleegd, aangeteekend. Waarom die verzwegen? Zijn die niet eenigszins verschoonbaar bij een volk, dat reeds gedurende vier jaren door den vreemden overweldiger was uitgebuit, getergd tot het uiterste, verdrukt in zijne intiemste en eerbiedwaardigste gevoelens, beroofd van den troost der religie, ten laatste opgeroepen om, ter bate van den vijand, broedervolken te gaan verslaven en uitmoorden? Haat en razernij vervulden de ziel onzer Boeren; elk nieuw verlies vermeerderde hunne woede; wat wonder, dat de leeuw één oogenblik in tijger ontaardde, dat niet ergens één feit zou gepleegd zijn, hetwelk niet verschoonbaar genoemd kan worden? Waar is ooit, niet de rechtvaardigste bedoelingen, een opstand of eene omwenteling uitgeborsten, zonder dat men laakbare feiten te betreuren had?

[p. 653]

Hoe het zij het Eeuwfeest van 1898 kon niet anders zijn dan gelijk het is geweest: de getrouwe weerspiegeling der betooging van 1798, en andere deelnemers konden niet bijgeroepen worden dan zulke, die zich niet schamen te doen wat de Jongens van dien tijd hebben gedaan: in den tempel hoofl en knie buigen, belijdenis doen van diep geloof en blijk geven van oprechte godsvrucht!

Het Hoofdeomiteit van het Eeuwfeest deed derhalve wel, de betooging het karakter te geven, gelijk de geschiedenis leert dat het hebben moest. Auders handelen ware, ja, eene miskenning geweest van onze diepgeloovige katholieke Boerenjongens, een vervalsching onzer historie, en eene laffe toegevendheid aan lieden, die ons, om den wille der religie, dagelijks beschimpen, en, indien zij er de macht toe hadden, de Kerk en al hare aanklevers zouden vervolgen en ten onder brengen

Het is ons met mogelijk een uitvoerig verslag mede te deelen over de feesten, die in de provincien Vlaanderen, Brabant, Antwerpen en Limburg plaats vonden. Feestelijkheden waaronder vele met onthulling van gedenkteekens, zerken of kruisen werden gehouden te Leuven, Overmeire. Turnhout, St. Nicolaas, Hasselt, Herenthals, Diest, Mol, Meerhout, Avelgem, Tielt, Kortrijk, Izegem, Westerloo, Cappellen, Hal, Weelde, Tongerloo, Meerdonk, Assche, Stekene, St. Pauwels, Haasdonk en meer andere plaatsen misschien welke ons ontsnappen. Eene bijzondere melding nochtans moet gemaakt worden van Hasselt, waar, om zoo te zeggen, de algemeene plechtigheid is gevierd.

De eerw. heer Claeys, in zijne toespraak tot het volk, onder de H. Mis, en de heer Helleputte, als voorzitter van het Middencomiteit voor het eeuwfeest, na den weergaloos prachtigen optocht der gilden en genootschappen van alle slag, hebben in heerlijke taal de beteekenis van het feest doen uitschijnen, en op het gemoed der tallooze schare van aanhoorders den diepsten indruk gemaakt. Van vele zijden werd de wensch uitgedrukt, dat de twee redevoeringen gediukt en verspreid zouden worden

Vergeten wij ook niet de uitvoering der cantate, na de onthulling van het gedenkteeken, (gedicht van Mathilda Ramboux, muziek van Em. Wambach) den lot te geven, welken ze in hooge mate verdient. De toondichter is op verschillige plaatsen van zijn werk bijzonder gelukkig geweest, en heeft er treffende melodieen in gevlochten. Eene tweede uitvoering, te Antwerpen, in September, vond niet minder bijval.

D.D.