Het Belfort. Jaargang 12

[p. 142]

Algemeene vergadering der afdeelingsbesturen van het Davids-fonds.

Den 10 Januari werd te Brussel de algemeene vergadering gehouden voor de afgevaardigden der afdeelingen van het Davids-Fonds, - welke wij in ons vorig nummer hebben aangekondigd. Wij ontleenen gedeeltelijk aan het Fondsenblad het verslag over deze belangrijke zitting.

Het doel der bijeenkomst was de bespreking der middelen welke dienen aangewend te worden om in den Senaat de onveranderde stemming te bekomen van het wetsvoorstel-De Vriendt en Coremans, dat door de Kamer der Volksvertegenwoordigers met schier algemeenheid van stemmen werd aangenomen.

Al de afdeelingen, op weinige uitzonderingen na (en deze hadden hun spijt uitgedrukt, door den te grooten afstand belet te zijn) waren vertegenwoordigd.

Ruim honderd vijftig man, uit alle gewesten van het Vlaamsche land, waren aanwezig.

Aan het bureel namen plaats de heeren: Hoogleeraar P. Willems, voorzitter, Frans de Potter, algemeene secietaris van het ‘Davids-Fonds’; Edward Coremans, Juliaan de Vriendt en Van der Linden, volksvertegenwoordigers; Honoré de Winde, di Martinelli, Ossenblock, Roell en Van Hemelrijk, leden van het hoofdbestuur van het ‘Davids-Fonds’.

De heer P. Willems opent de vergadering. Hij dankt de aanwezigen voor hunne talrijke opkomst, alsook de heeren volksvertegenwoordigers de Vriendt, Coremans en van der Linden, die de zitting met hunne tegenwoordigheid vereeren.

Na het doel der bijeenkomst uiteengezet te hebben, wijst de heer Willems er op, dat het Davids-Fonds, hetwelk zich niet met de staatkunde inlaat, omdat zulks niet op zijnen weg ligt, toch gedacht heeft dat het zijn plicht was de afgevaardigden van al zijne afdeelingen op eene algemeene vergadering bijeen te roepen, daar het hier eene zaak geldt die alle Vlamingen nauw aan het hart ligt, te weten: de eer en het recht onzer taal.

Hij leest vervolgens de brieven van verontschuldiging, toegezonden door de heeren Helleputte. Janssens en Carton de Wiart, volksvertegenwoordigers, van senator Nestor Plissart. D^r H. Claeys, A. Siffer en Jozef Ceelen, die allen, tot hun groot spijt, belet zijn de vergadering bij te wonen.

[p. 143]

Hij meldt ook dat het Davids-Fonds van leperen een vertoogschrift, met 82 handteekens bekleed, naar den Senaat heeft gezonden, om aan te dringen op de onveranderde stemming van het voorstel.

De heer K. Lybaert (Gent) verklaart namens den heer Léger, senator voor Gent, dat zijne vier collegas alsook de drie provinciale senators voor Oost-Vlaanderen, besloten hebben het wetsontwerp. De Vriendt en Coremans overanderd te zullen stemmen. (Toejuichingen.)

De heer Edw. Coremans (Antwerpen) zegt dat alle Vlaamsche wetten, vroeger gestemd, ook werden aangevallen door de vijanden van onzen stam, die eveneens met ingebeelde moeilijkheden van toepassing voor den dag kwamen; de wetten werden echter gestemd en uitgevoerd, en gebleken is het, dat er geene moeilijkheden aan die wetten verbonden waren.

Wat meer is, de Kamer en de Senaat zijn dáár om de moeilijkheden van toepassing - indien er zich voordoen - uit den weg te ruimen; waarom zouden deze twee wetgevende lichamen dezen keer hunnen plicht niet doen, noch kunnen doen, indien het moest?

Hij denkt echter dat de stemming in den Senaat geen gevaar loopt, doch er moet gewerkt worden om de tegenwerping aangaande die ingebeelde moeilijkheden weg te vagen. In West-Vlaanderen zijn er eenige zwarte, duistere, verdachte vlekken; 't is bijzonder langs dien kant, dat er moet gewerkt worden.

De heer Karel Brants (Brussel) zegt dat het Brusselsch Davids-Fonds besloten heeft bij al de Brusselsche senators een bezoek af te leggen vóór het einde der Kerstvacantie.

Er is ook besloten meetingen te houden in al de gemeenten van het arrondissement Brussel, ten einde eene volksbeweging te doen ontstaan. Maandag begint men reeds te Etterbeek.

Hij eindigt met de volgende woorden: In 1894 hebben al de Brusselsche candidaten voor Kamer en Senaat plechtig beloofd al de wetten te stemmen, welke zouden strekken tot het erlangen der taaliechten van ons volk.

Hewel, indien er Brusselsche senators gevonden worden die tegen het wetsvoorstel-de Vriendt en Coremans stemmen, dan zullen wij hen, in 't openbaar en in de politieke kringen, aanvallen en met hen afbreken. (Donderende toejuichingen.)

De heer Van den Broecke (Antwerpen) deelt mede dat de gemeenteraden van Berchem, Borgerhout en Merksem een vertoogschrift naar den Senaat hebben gezonden om aan te dringen op de ongewijzigde stemming van het voorstel in quaestie. (Toejuichingen).

De eerw. heer Drijvers (Opwijk) leest het vertoogschrift, welk de Katholieke Kring, de Associatie en de voorname ingezetenen van Assche dezer dagen aan de Brusselsche senators sturen zullen. (Goedkeuring.)

De heer Ed. Coremans zegt: Morgen komt de gemeenteraad van Antwerpen bijeen; op de dagorde staat het zenden van een vertoogschrift naar den Senaat. (Handgeklap.) Hij herhaalt dat men gerust mag zijn. De senators zijn te verstandig en te voorzichtig om een contlict te verwekken met de Kamer, op zulk een nationaal ontwerp, maar wij moeten ijveren om in den Senaat

[p. 144]

eene even belangrijke meerderheid te hebben als in de Kamer.

De heer H. de Winde (Brussel) zegt dat de afdeeling Brussel vertoogschriften gezonden heeft aan al de senators. De Walen pogen onze vrienden bang te maken door ingebeelde moeilijkheden voor den dag te halen; daarom stelt hij voor, vertoogschriften, in de twee talen, aan de senators te zenden, om die schrikbeelden te verdrijven Mocht ons schrijven niet baten en stemmen zij het ontwerp niet, dan zullen wij zien wat er ons te doen staat bij de aanstaande wetgevende kiezing. (Toejuichingen).

De heer Leonce Ducatillon (Brussel) is pessimist. - Men mag zooveel vertrouwen niet hebben. De vervlaamsching der krijgsschool werd wel verworpen door den Senaat, alhoewel zij door de Kamer gestemd was.

De mannen van ‘La Jeune Belgique’ doen gedurig uitvallen tegen al wat Vlaamsch is, omdat, volgens hen, wij tot doel hebben de Fransche taal te verdriugen en ons land in twee te splitsen.

De heer Ed. Fabri (Gent) keurt het voorstel des heeren de Winde goed, doch niet met gebruik der twee talen. Het Davids-Fonds mag zich van geene andere taal dan van de taal des volks bedienen.

De Walen doen het niet; waarom zouden wij het doen? Als zij iets mede te deelen hebben gebruiken zij het Fransch alleen. (Bravos.)

De heer Frans de Potter (Gent) zegt dat het Davids-Fonds reeds van over weken een uitsluitelijk in het Vlaamsch opgesteld vertoogschrift heeft gestuurd aan al de senators; van een Fransch stuk kan er geene spraak zijn: nooit heeft het Davids-Fonds stukken in de twee talen in 't licht gezonden.

Hij hoopt dat men de heeren senators zal uitnoodigen op de volksvergaderingen, welke zullen gehouden worden om de noodzakelijkheid der stemming van het wetsvoorstel te doen uitschijnen, Hebben zij bedenkingen te maken, dat zij 't dáár doen: men zal hun dadelijk antwoorden en hen overtuigen dat zij zich nuttelooze bekommeringen maken. (Algemeene bijtreding.)

De heer de Winde (Brussel). - De Landsbond heeft wel aangenomen een vertoogschrift in de twee talen aan de senators te zenden: waarom zouden wij het niet doen? er is hier enkel quaestie zich te doen verstaan door menschen, die geen Vlaamsch kennen.

De heer Roëll (Lier). - Geene tweetalige vertoogschriften.

In den Senaat zullen de Waalsche senators wel Vlaamsche senators vinden, die hun in het Fransch de noodige inlichtingen zullen geven.

De heer Ducatillon (Brussel) keurt het voorstel des heeren de Winde goed, doch hij zou de tweetalige vertoogschriften enkel zenden aan de Waalsche senators en uitsluitelijk Vlaamsche aan de senators der Vlaamsche arrondissementen.

Het voorstel der tweetalige vertoogschriften wordt verworpen. Het zenden van uitsluitend Vlaamsch wordt aangenomen.

De heer P Willems (Leuven) - De Moniteur of Staatsblad moet tweetalig zijn en de besluiten moeten gelijktijdig in het officieel blad verschijnen; daarom stelt hij voor, nog een vertoogschrift te zenden om daarop hoofdzakelijk te wijzen.

De heer K. Lybaert (Gent) deelt volkomen in het gedacht des heeren P. Willems; het Staatsblad moet gelijktijdig in de twee talen

[p. 145]

Ik wil eerst nog de aandacht vestigen op een reeks liedjes die alle pereltjes zijn die ik graag in deze studie wou snoeren en waarvan een enkel aanduidt hoe nauw verwant Willem Kloos met Heine is.

Ik kan niet lachen, ik kan niet weenen,

Ik ben zoo vreemd te moe;

De zomer-pracht gaat henen, -

Ik doe mijn oogen toe.

Daar-binnen is het donker

Daarbuiten is het kil...

Wat of dat flauw geflonker

Van ver beduiden wil?

Zou dat het doods-uur wezen,

Waar alles op zijn best,

Verheerlijkt opgerezen

Verschemert voor het lest?

Gansch die reeks liedjes draagt den stempel van een fijne, gevoileerde melancholie, een droefheid niet geuit in wanhopige kreten, maar ‘en sourdine’ en daardoor te indrukwekkender.

Het is ook Willem Kloos-hart die het sonnet van de zee schreef, dat terecht als een perel beschouwd wordt, een perel die lang gegolfd door het deinende water, al de pracht van de diepten indronk en die in zijn klein rond koreltje, de grootheid, de oneindige rust onder de oneindige melodie van den oceaan verwekt.

De Zee, de Zee klotst voort in eindelooze deining,

De Zee, waarin mijn ziel zich-zelf weerspiegeld ziet;

De Zee is als mijn Ziel in wezen en verschijning,

Zij is een levend schoon en kent zich-zelve niet.

Zij wischt zich-zelven af in eeuwige verreining,

En wendt zich altijd óm en keert weer waar zij vliedt,

Zij drukt zich-zelven uit in duizenderlei lijning

En zingt een eeuwig-blij en eeuwig-klagend lied.

[p. 146]

De heer Begerem is verstandig en den Vlaming genegen, wij mogen in hem berusten; doch wij mogen den heer minister niet alleen laten: wij moeten hem bijstaan en dan is de zege aan ons. Dan zullen wij tot het volk mogen zeggen: Vlamingen, het daghet in den Oosten en het licht zal zijne stralen zenden op dat Vlaamsche Volk, dat zal overwonnen hebben door moed, krachtdadig en wijs beleid. (Donderende bravos.)

De heer Frans de Potter (Gent) vraagt dat het Davids-Fonds van Diksmuide aandringen zou bij den heer de Landsheere, om hem te verzoeken geene pogingen bij den Senaat te doen ter gunste van zijn ongelukkig voorstel. Hij betreurt, dat dit voorstel is uitgegaan van den vertegenwoordiger eener Vlaamsche stad (Diksmuide), waar schier niemand Fransch spreekt.

De eerw. heer Drijvers betreurt de houding van Le Bien Public en weerlegt die, welke meenen dat het voorstel der heeren de Vriendt en Coremans voor gevolg zou hebben België in twee te scheuren; dat is eene onwaarheid, welke het Davids-Fonds moet logenstraffen.

Nooit is zulks geschreven of gezegd geworden; wij mogen het volk in die meening niet laten; wij moeten zulks in het openbaar logenstraffen en verklaren dat wij ons taalrecht eischen, niet om de Walen te verdrukken, maar enkel om ons recht te doen erkennen.

De eerw. heer Drijvers legt besluiten in dien zin neder.

De heeren Willems en de Potter doen opmerken dat, aangezien de inzichten, welke enkele personen den Vlamingen toeschrijven, nooit, 't zij schriftelijk 't zij mondeling, in openbare vergaderingen door eenigen Vlaming werden geuit, het onnoodig is te protesteeren. Men werpt geene argumenten omver, welke niet bestaan.

Het voorstel des eerw. heeren Drijvers wordt verworpen.

De heer P. Willems legt, ten slotte, de volgende besluiten neêr, welke met algemeene stemmen worden aangenomen.

1^o Het hoofdbestuur van het Davids-Fonds, overtuigd van de rechtvaardigheid en de billijkheid van het voorstel der heeren de Vriendt en Coremans, zal aan den Senaat nogmaals een vertoogschrift zenden, om aan te driagen op de engewijzigde stemming van gezegd voorstel.

Men zal ook eenen brief zenden aan de heeren Ministers, om hen aan te zetten stand te houden en het in de Kamer gestemde ontwerp niet te laten verminken

Aan elken senator zal een brief gezonden worden om zijne aandacht te vestigen op het groote gevaar, welk de verwerping van het voorstel na zich zou sleepen.

2^o Elke afdeeling zal verzocht worden een vertoogschrift te zenden aan den Senaat en een herinneringsbriefje te sturen aan elken senator.

De heer Claes (Ledeberg) vraagt aan de vergadering dat zij hulde brenge en bedankingen stemme aan de heeren de Vriendt en Coremans, de vaders van het voorstel; aan de heeren volksvertegenwoordigers, die het stemden; aan de heeren senators die beloofd hebben het te stemmen, aan de heeren Despot, Leclef, Plissart en de senators van Gent.

Nadat de heer Willems nogmaals de vergadering bedankt heeft, verklaart hij de zitting gesloten.