Het Belfort. Jaargang 10

[p. 407]

Vlaamsche belangen.

Eene zitting van den Vlaamschen Katholieken Landsbond, den 6 Mei te Gent gehouden, besprekende, springt de Bien public andermaal op zijn stokpaard: ‘In de wetgevende vergaderingen mag, ja, nu en dan een woord Vlaamsch gesproken worden, om daardoor der Vlamingen recht te bevestigen. Maar een bestendig gebruik maken van dat recht, o neen!’

De meening van den Bien public is, wij mogen het zeggen, niet die van éénen enkelen oprechten Vlaamschgezinde. Van Hasselt tot Veurne zal hij, de Vlaamschgezinde-Franschsprekende Volksvertegenwoordigers en Senators uitgezonderd, er weinigen aantreffen die zijn gedacht bijtreden.

Het recht om Vlaamsch te spreken, zegt de Bien public, wordt niet meer betwist. Openlijk niet, maar voor niemand is het een geheim, dat zelfs vertegenwoordigers uit de Vlaamsche gewesten al het mogelijke doen om de oefening van ons recht in de Kamer te dwarsboomen. Hoe, anders, zou men kunnen verstaan dat een Fransch-onkundige vertegenwoordiger van het arrondissement Gent te Brussel een met Fransch beschreven papier komt aflezen, in stede van de taal te gebruiken, die hij machtig is? Er zijn leden in de Kamer die, geen Vlaamsch willende spreken, het anderen zoeken te beletten om tegenover de kiezers in geen ongunstiger daglicht te komen dan hunne Vlaamschsprekende collegas.

Het Volk, de tolk der Gentsche anti-socialisten, trekt met den Bien public in deze quaestie aan eéne lijn, wat eenigszins te verstaan (hoewel niet te verschoonen) is, daar de twee anti-socialistische Kamerleden de candidaten van Het Volk geweest zijn. Maar deze houding schijnt den Vlamingen te minder begrijpelijk, daar eene in 't Fransch gehouden meeting of beraadslaging in den kring, waar Het Volk het brgaan van is, tot de onmogelijkheden behoort. Ten overige, zooals in den schoot van den Vlaamschen Katholieken Landsbond gezegd werd, beide gemelde candidaten hebben tweemaal (ééns voor de kiezing, in den Katholieken Kring, eens na de kiezing op eene vergadering in het St.-Jozefsgenootschap) stellig beloofd zich in de Kamer van het Vlaamsch te zullen bedienen. Een eerlijk man, al zij hij ook een politiek man, houdt zijne belofte.

Men beschouwe het, in de Franschsprekende en Franschschrijvende kringen zooals men wil - maar het Vlaamschspreken in de Kamer zal er bepaald dóór komen. Hebben wij, op dit gebied, met de

[p. 408]

eerste proef van het algemeen stemrecht iets gewonnen, de tweede proef brengt het, onvermijdelijk, verder.

Scheuring in de partij betrachten wij niet: de overheersching der doctrinairen is ons volk te noodlottig geweest en de socialistische dwang zou ons al te ellendig maken, dan dat wij niet met hert en ziel de behoudende partij zouden aankleven, wier beheer, sedert 1884, tot geen ernstige grieven heeft aanleiding gegeven. Maar als wij de eenheid verlangen, mag het niet zijn ten koste van het recht der Vlamingen, gelijk het niet mag zijn ten nadeele van de Boeren of van de Werklieden. Willen wij de oude Kamerleden, die diensten bewezen hebben aan de vaderlandsche zaak en die, door hunne verfranschte opvoeding, onbekwaam zijn zich behoorlijk in onze taal uit te drukken, behouden, anders moet het zijn met de nieuwe candidaten in het Vlaamsche land. Deze zullen, bij de eerste gelegenheid, in 't openbaar, ten aanhoore van duizenden, de verklaring hebben af te leggen, dat zij te Brussel de taal zullen spreken van het volk, dat hen zal afvaardigen.

‘Men spreekt,’ zegt de Bien public, ‘om verstaan te worden.’ Zekerlijk; maar als de Walen ons niet willen verstaan, dan moeten zij dat maar weten; in elk geval mag dit geen reden zijn om de Vlamingen te veroordeelen maar altijd in 't Fransch te parlesanten.

Verstaan de Walen ons niet, men vertale de Vlaamsche redevoeringen; men vertaalt wel vóór de Rechtbanken.

Bovendien - indien de Vlamingen te Brussel aanhoudend hunne taal spreken, dan zullen de Walen, op den duur, wel de noodzakelijkheid inzien om onze taal te leeren. Wij moeten wel het Fransch kennen?

De Walen moeten ons kunnen verstaan, zegt de Bien public. Maar de volksvertegenwoordigers uit Vlaanderen, die geen Fransch kennen, althans niet genoeg om het te spreken - moeten deze misschien niet worden begrepen? Als zij te Brussel hunne taal gebruiken, moet het slechts voor hen zelven en voor de galerie zijn? Vertaling is derhalve noodig.

Een aardig argument heeft de Bien public gevonden: ‘ Indien, zegt onze confrater, er leden in de Kamer waren, die noch Vlaamsch noch Fransch kennen, zou het een verraad zijn als die heeren hunne moedertaal (Russisch, Portugeesch of Bangaleesch), spraken?’

Waarlijk wij wisten niet, dat Russen, Portugeezen en Bangalen het recht hadden in onze wetgeving te zetelen, en dat er Belgen onnoozel genoeg zouden zijn, om heerschappen van deze soort, die zij niet kunnen verstaan, hunne stem te geven!

Volgens het Fransch blad zou het Vlaamschspreken in de Kamer niet méér zijn dan ‘une pure querelle littéraire’, wat hem maar ‘subsidiairement’ interesseert. Zulk oordeel, men vergunne 't ons te zeggen, is vrij kleingeestig. Ziet de Bien public niet, welk onmetelijk belang het Vlaamsche volk er bij heeft, dat zijne taal in de Kamer elken dag weerklinke, niet als een liefhebberijtje, gelijk, ja! de Bien public zelf verlangt dat zou wezen, maar als de onafgebroken

[p. 409]

oefening van een ontegensprekelijk recht, dat ons volk zich niet meer zal laten ontrukken?

De Bien public heeft doorgaans ongelukkige vergelijkingen, wanneer hij onzen taalstrijd bespreekt. ‘N'allons pas empêcher nos députés de parler telle ou telle langue, comme nous leur défendtions d'aller à la Chambre en redingote ou en veston, on comme nous interdirions à nos domestiques d'annoncer en français que ‘Madame est servie.’ Welke verhevenheid van gedacht, van hoogte van beschouwingen aangaande een punt, waar de ziel en de eer van gansch een volk aan hangt, waar zijne macht en zijne toekomst, zijne zedelijke opbeuring en zijne redding in besloten liggen! Wanneer men zich op zulk een standpunt plaatst, wanneer de gezichteinder niets anders voorspiegelt dan zulke aardigheden, dan verwondert het ons niet dat men, in den grond zijns harten, zoo luttel achting voor de Vlaamsche zaak gevoelt, en deze gedurig zoekt te verlagen door redenen, die tegen eene ernstige wederlegging niet bestand zijn.

De in 't Fransch geschreven tolk der Gentsche katholieken heeft steun gevonden bij een Vlaamsch - ik zeg Vlaamsch - dagblad.

Volgens Het Volk zijn de eischen der Vlamingen ‘overdrevenheden’. Men vindt mannen (zegt het blad), die zich uitsluitend schijnen bezig te houden met de quaestie, welke taal sommige volksvertegenwoordigers in de Kamer spreken. - Wij zouden deze woorden kunnen omkeeren en zeggen: Men vindt mannen, die zich uitsluitend schijnen bezig te houden met de quaestie om te weten, of de arbeider 35 dan 36 etn. per uur winnen zal; en die, buiten dit (overigens voor den arbeider belangrijk punt) er nooit één oogenblik aan denken dat het volk eene ziel heeft, en dat die ziel niet gedood mag worden noch door geweld, noch door langzame onderdrukking, noch door slinksche middelen. Waar de antisocialisten de Vlamingen beknibbelen nopens het gebruik hunner taal, geven zij blijk het eerste woord niet te kennen noch der geschiedenis, noch der gewichtigheid van onzen taalstrijd. Meenen zij misschien, dat er vóór 1894 nooit sprake is geweest onder de Vlamingen, in de Kamer de beide landstalen op gelijken voet te brengen?

Een der argumenten van Het Volk is: ‘Belooft men Vlaamsch te spreken in de Kamer, o dan is alles wel, al kraaide men de grootste beestigheden uit.’

De Vlamingen zullen niet ongevoelig zijn aan dit extra-parlementair gezegde van lieden, die in hunne vergaderingen niets anders dan Vlaamsch (ook de grootste beestigheden?) mogen spreken!

Volgens Het Volk zouden de werklieden meer Vlaamschgezind zijn dan de burgers. (Er staat: de: dus in 't algemeen.) Nog een weinig tijd, en het blad zal staande houden dat de Flaminganten van het eeiste ras: Jan-Frans Willems, Dr. Snellaert, Ledeganck, Pr. van Duyse, prof. Serrure, Dr. J. de Laet, Blieck, mej. Doolaeghe, J^r Ph. Blommaert, en die van het tweede tijdperk: Dautzenberg, Stallaert, Stroobant, Fr. Rens, Victor Delecourt, adv. Jottrand, prof. Heremans, P.-Fr. van

[p. 410]

Kerckhoven, Prof. Verspreeuwen, j^r Nolet de Brauwere van Steelant, P. de Baets en twintig anderen, tot de klas der arbeiders behoorden!

De waarheid is, dat wij op de vergaderingen der anti-socialisten nog nooit één woord gehoord hebben, hetwelk eenigszins eene bijtreding tot den kamp voor het Taaliecht kon doen vermoeden, 't en ware die werklieden de taalliefde ‘inwendig’ hadden, gelijk de vogel van Piet Patyn zijn liedje. Overigens, sedert wanneer zou het volstaan Vlaamsch te spreken (als men niet anders kan) om het recht te hebben, zich Vlaamschgezind te heeten?

Wij zullen 't niet verbloemen: onder de werklieden zijn vele overtuigde Vlaamschgezinden, die, opgestaan uit de onverschilligheid door het lezen van vaderlandsche schriften, door het bijwonen van meetingen en landdagen, op welke de Vlaamsche grieven werden besproken; dezer getal zouden wij ongelijk grooter willen zien, in 't belang der werklieden zelven, die bij de verheffing van onzen landaard alles te winnen, bij de onderdrukking van het vaderlandsch gevoel alles te verliezen hebben. Zulke zijn er, ongetwijfeld, ook bij de anti-socialisten, en deze zullen, voorwaar, de ongelukkige woorden niet goedkeuren, met welke het Vlaamschspreken in de Kamer noodeloos wordt geacht.

Ten slotte, een welgemeende raad aan den Bien public, wiens houding in de hier besprokene quaestie alle Vlamingen ten zeerste bedroeft en niet minder verwondert. Hij stake zijne belijdenissen voor ‘le droit incontesté’ der Vlamingen, zijne verklaringen van ‘dévouement à la langue maternelle’, wanneer die slechts gevolgd worden door uitnoodigingen om ons recht diep in den zak te steken, en het spel van 1830 onvermoeid voort te spelen. Die pogingen toch zullen ijdel blijven!

Wat, eindelijk, zijne bewering aangaat, dat ‘parmi ceux, qui les critiquent (de Vlaamsche volksvertegenwoordigers, die Fransch spreken) nous osons le dire sans craindre de les calomnier - la plupart ne se seraient pas autrement conduits,’ dát, met alle kalmte gezegd, is niet zóó. Deze beelediging - het is er eene! - mocht het anders zoo bezadigde blad den Vlaamschen kampers wel gespaard hebben.

Eindelijk wat de Volksmannen betreft, wij wenschen, uit den grond onzes harten, dat nooit op éénen van hen de woorden zouden dienen toegepast te worden van den Noordenederlandschen volksdichter Tollens:

Gevloekt, wie eerloos, wuft en week,

Door glans of goud verblind,

De dierstgeschatte wereldstreek

Voor 't vaderland bemint;

Maar dubbel vloek, en dubbel schand,

En dieper smaad en leed,

Wie Neerland heeft voor vaderland,

En 't vaderland vergeet!

Vergeten zij niet, wat Dr Schaepman schreef: ‘Alléén door de Taal blijft het Volk bestaan’, want - ‘de ziel van het Volk is de Taal’.

P. Tieden.