Het Belfort. Jaargang 9

[p. 341]

Vlaamsche Katholieke Landsbond.
Zitdag te Gent, van 2 December.

Ten goed honderdtal afgevaardigden uit de verschillige Vlaamsche provinciën zijn opgekomen. Verschillige verdedigers der Vlaamsche zaak hebben hun spijt uitgedrukt, ter zitting niet te kunnen aanwezig zijn, door andere, even dringende vergaderingen, te Hasselt, te Brussel en te Aalst, belet zijnde.

De heeren senators Léger en Lammens, de volksvertegenwoordigers Coremans, Heuvelmans, van Cleemputte, Maenhout, Mesens, van den Steen, verontschuldigden zich; de uitnoodigingen waren wat laat verzonden.

Aanwezig zijn: de heeren de Vriendt, de Guchtenaere, Janssens en Huyshauwers, leden der Kamer.

De heer de Ceuleneer opent, als voorzitter, de vergadering. Hij stelt vast, dat geheel het Vlaamsche land katholiek gebleven is, ook Gent, het brandpunt van het socialisme, waar de Socialisten niets hebben kunnen bekomen. Wat staat er ons te doen?

De Vlamingen zijn niet alleen meerderheid in de Kamers; zij zijn de echtste, de eenige vesting van orde en van den Troon. Zij hebben derhalve volle recht, hunnen invloed te doen gelden.

Ongelukkiglijk begrijpen de hoogere standen niet dat zij, willen zij invloed winnen op het volk, Vlaamschgezind en katholiek moeten zijn.

In de wetgevende lichamen spreekt men enkel, nu en dan, een handvol Vlaamsch. Dat is niet genoeg. Maatregelen dienen genomen te worden om den toestand te verbeteren.

De Vlaamsche katholieke Landsbond heeft gedacht dat het noodig was dat de Vlaamsche vertegenwoordigers in de Kamer eene afzonderlijke groep vormen om vooruit te kunnen, en dit is het hoofdpunt der bespreking van heden.

De heer Ducatillon wijst op de noodzakelijkheid eener Vlaamsche groep in de Kamer, om nauwere betrekkingen tot stand te brengen tusschen de Vlaamsche vertegenwoordigers en de Vlaamsche kampers.

Spreker laakt de heeren Coremans en Heuvelmans, die heden, te

[p. 342]

Aalst, de candidatuur gaan bestrijden van den heer Daens, ten voordeele des heeren Woeste. (Gemor.)

Hoewel de noodzakelijkheid inziende van de Vlaamsche groep, meent spreker dat het, voor 't oogenblik, wellicht niet raadzaam zou zijn tot de vorming ervan over te gaan, daar sommige volksvertegeuwoordigers nu juist zoo onbezonnen te werk gaan.

De heer de Potter meent, dat het niet door den Landsbond, maar door de Kamerleden zelven, te beslissen is, of eene Vlaamsche groep tot stand moet komen.

Ten andere, de groep bestaat reeds? De namen der leden er van zijn zelfs reeds door de dagbladen medegedeeld.

Spreker verzoekt de vergadering het houden van redevoeringen te staken en practisch te handelen. Hij legt vier voorstellen neder, volgens hem dringend, om er vandaag uitspraak over te doen:

1.	Vlaamsch spreken in de Kamer.
2.	Uitgave van het Staatsblad in de beide talen.
3.	Heraanbieding van het wetsvoorstel Coremans betrekkelijk het onderwijs onzer taal in de vrije gestichten.
4.	Vlaamschsprekende candidaten in de Vlaamsche gewesten.

De heer Janssens, ondervraagd, weet niet of er reeds een Vlaamsche Kamergroep bestaat.

De heer De Vriendt meent: ja. Den dag van de heropening der Kamer zijn een twaalftal Vlaamsche vertegenwoordigers bijeengekomen waar zelfs beslist werd wie eerst het woord in 't Vlaamsch zou genomen hebben.

De heer Janssens. - Inderdaad, ik had dit feit vergeten.

De heer Verhees stelt voor:

‘De vergadering dankt de Kamerleden, die Vlaamsch hebben gesproken in de Kamer, en zich in groep vereenigd hebben; zij drukt den wensch uit, dat die groep be stendig zou zijn.’

Eene gedachtenwisseling on tstaat over dit punt tusschen verscheidene leden. De heer de Potter, in den loop der discussie, betreurt dat de Vlamingen, in Vlaanderen, tot heden niet geroepen zijn geweest hunne eigene candidaten voor te stellen.

De heer Huyshauwer ontkent dit. De Christen Volkspartij te Gent, uit Vlamingen bestaande, heeft zelve hare candidaten aangeduid.

De heer de Potter. - Ik spreek hier niet van de anti-socialisten, maar ik stel vast dat de Gentsche katholieke Vlamingen, sedert dertig jaren deel nemende aan den strijd, nog nooit éénmaal geraadpleegd zijn geweest over de keus van candidaten, dat zij nog nooit één candidaat hebben mogen aanduiden. ('t Is zoo!)

De heer Van Caeneghem. De Vlaamsche Kamergroep moet in betrekking komen met de Vlaamsche bonden buiten de Kamer. (Goed zoo!)

Het voorstel des heeren Verhees, volledigd door den heer Van Caeneghem, wordt aangenomen.

[p. 343]

De heer Voorzitter legt ter bespreking het eerste der vier voorstellen, door den heer de Potter neergelegd. 1^o Vlaamsch Staatsblad.

Deze stelt vast, dat de heer Minister van Justitie alle wetten, benoemingen en verordeningen, rakende zijn departement, in het Staatsblad doet opnemen in beide talen. De andere Ministers, ook gekozen door Vlaamschsprekende airondissementen, zouden daar een voorbeeld dienen aan te nemen. Wat de heer Begerem kan, behooren ook de anderen te kunnen. (Toejuichingen.)

Het voorstel wordt zonder tegenkanting aangenomen.

2^o Vlaamschspreken in de Kamer.

De heer de Munnynck (Gent), komt op tegen het gebiedend mandaat om uitsluitend Vlaamsch te spreken.

De heer Janssens (Brugge), acht het onmogelijk, voor alle zaken, uitsluitend het Vlaamsch te bezigen. Dit kan echter gedaan worden in vele gevallen, b.v. in de bespreking over begrootingen, in de verslagen, in ondervragingen gericht tot eenen Vlaamschen Minister, bij 't stemmen, bij 't handhaven van der Vlamingen recht. (Toejuich.)

De heer de Potter. Tot vóór weinigen tijd was ik van meening, dat het niet noodig was in de Kamer onze taal te spreken, als wij, door middel van het Fransch, ons recht maar bekrachtigd konden krijgen. Sedert dat Waalsche afgevaardigden, bij de heropening der Kamers, schaamteloos de Vlaamschsprekende leden hebben beschimpt, ben ik tot het besluit gekomen, dat er veel Vlaamsch in de Kamer moet gesproken worden, en ik stel daarom voor, te vragen dit zooveel mogelijk te doen, niet als een liefhebberijtje, maar als de uitoefening en de staving van ons recht. (Toejuich.)

Verschillende leden nemen het woord om eene wijziging (van vorm) aan het voorstel te doen. Ten slotte wordt gestemd:

De volksvertegenwoordigers des Vlaamschen groep zullen, in den regel, Vlaamsch spreken, en enkel Fransch, als 't noodig is.

Worden nog gestemd, de wenschen betrekkelijk:

1^o Het Vlaamsch vóór het krijgsgerecht. - 2^o Meerdere vervlaamsching van het hooger en middelbaar onderwijs. - 3^o Rechtvaardige rangschikking der gemeenten, in 't opzicht der taal. - 4^o Verplichte kennis der beide talen voor al de Staatsambtenaren en bedienden. - 5^o Stemming der wetten in de beide talen. - 6^o (Voorstel des heeren Janssens, van Brugge): het aanleeren onzer taal, in de Waalsche gestichten, te bevorderen. - 7^o In de nieuwe in te richten Afdeeling van den Arbeid alleenlijk personen te benoemen, die beide talen machtig zijn.

4^o Vlaamschsprekende candidaten in de Vlaamsche provinciën. - De heer de Potter vraagt dat de vergadering den wensch zou uitdrukken en overmaken aan de leiders der katholieke partij, voortaan geene candidaten voor de Kamer meer te benoemen in de Vlaamsche gewesten, die dezer taal niet kennen. Al de gekozenen des volks moeten met het volk in aanraking kunnen komen. Zijn er

[p. 344]

Walen van verdienste, aan wie het behoort eene plaats in Kamer of Senaat te geven, men late die kiezen in het Walenland. De betreurlijke scheuring in den schoot der katholieke partij, te Aalst tot stand gekomen, is begonnen met de taalquaestie. Moeten nieuwe scheuringen mogelijk worden gemaakt? Niemand zal dit hier beweren.

De dagbladen hebben onlangs medegedeeld, dat een Limburgsch Kamerlid zijnen zetel zou willen afstaan aan den priester Pottier. Niemand, meer dan spreker, wenscht dien uitmuntenden volksvriend in ons Parlement te zien, maar men trachte hem eene plaats te geven in een Waalsch arrondissement.

De heer Busson kan dit niet aannemen; kan de heer Pottier geen Vlaamsch, hij is de Vlaamsche zaak genegen(?)

De heer Verhees spreekt in denzelfden zin. Er is geen Vlaming, zegt Spreker, die den heer Pottier in de Kamer niet verlangt te zien. (Toejuichingen). Langs waar hij daar komen moet, moeten wij hier niet bespreken.

De heer Janssens (St.-Nicolaas). Volkszaak en Vlaamsche zaak zijn met elkaar in 't innigst verband. De heer Pottier is een volksman, en 't zou, volgens mij, eene eer zijn voor een Vlaamsch arrondissement, dien verdienstelijken priester naar de Kamer te mogen zenden (Toejuichingen).

De heer Van Caeneghem. 't Is de heer de Coswarem, die men beweert zijnen zetel te willen afstaan aan den heer Pottier.

Welnu, de heer de Coswarem is een der stichters van den Landsbond; wij mogen ons op hem vertrouwen. Zoo lang hij zijn ontslag niet gegeven heeft, is het voorbarig daarover te spreken.

De heer de Potter zegt het voorbeeld te hebben aangehaald, omdat het, in algemeenen regel, betaamt dat de Vlamingen door Vlamingen vertegenwoordigd zijn.

De meerderheid der vergadering zou eene uitzondering willen maken ten dienste van den heer Pottier.

De dagorde uitgeput zijnde, verklaart de heer Voorzitter de zitting geheven.

B.