Het Belfort. Jaargang 9

[p. 189]

Stultitia crucis⁽¹⁾.
Sint Franciscus vóór den Bisschop van Assisi.

Sed Nos quidem spem omnem ac plane fiduciam collocamus in humani generis Servatore Jesu Christo, probe memores, quae olim et quanta per stultitiam Crucis et praedicationis ejus patrata sint, hujus mundi obstupescente et confusa sapientia.
(Epist. Apost. Leonis P.P. XIII, 20 Junii, 1894.)

Franciscus was een zoon van Pieter Bernardone, een schatrijken handelaar van Assisi, en wierd, om zijn ridderlijk en beminnelijk karakter, door zijne gezellen gevierd als de bloem van Assisi, de koning der jongelingen.

Sedert eenigen tijd nam hij geen deel meer aan de lustige vermaken der jongelingschap van Assisi, hij verbleef liever in de spelonk, waar hem de gekruisigde Jesus verschenen was; of troostte en verpleegde de zieken en ellendigen.

Hierom was Bernardone, een ruw en gierig man, ten uiterste verbitterd. Na, op eigen hand, strenge en barbaarsche tuchtmiddels tegen zijnen zoon beproefd te hebben, daagde hij hem vóór den rechterstoel van den Bisschop van Assisi, om hem eene volle en rechterlijke verzaking aan zijn erfenisdeel af te persen. Franciscus verscheen vóór den Bisschop; en, in eene vurige beweging van den H. Geest, ging hij een weinig ter zijde, wierp zijne kleederen uit, en kwam terug met enkel een boetkleed aan. Dan riep hij op begeesterden toon: ‘Voortaan mag ik luidop zeggen: Onze vader die in de hemelen zijt, aan wien ik al mijne schatten heb toevertrouwd, in wien ik al mijne hoop heb gesteld.’

Het was in de maand April, 1207. Franciscus was toen vijf en twintig jaar oud.

(1) Cantate getoonzet door den eerw. heer D. Cooreman en uitgevoerd op de prijsuitdeeling in het Klein Seminarie van Sint Nicolaas, den 9 Augustus 1894.

[p. 190]

De Koor bestaat uit Gezellen van Franciscus, die, verblijd bij het nieuws van zijne terugkomst, te zijnen huize hem kwamen afhalen om weer aan een feesttochtje deel te nemen.

gezellen.

Koeltjes en vlindertjes vliegen en zweven,
Dartelend blijde van blomme tot blom;
Hoog op den heuvel daar, diep in de dreven,
Geurt het en gonst het van Lente en van leven,

Alom! -

Franciscus, kom!

Langer niet lusteloos binnengebleven!

een gezel.

Franciscus, gij, ons liefste zanger,

Wat zwijgt en treurt gij lang en langer,

En schuilt gij in uw kooi?

't Is Lente, en al de voglen zingen;

't Is Lente: zie, hoe blij ze springen,

In frisschen nieuwen tooi.

gezellen.

Franciscus, kom!

Langer niet lusteloos binnengebleven!

franciscus.

Triomf! de Winter heeft verloren:

Zijn stuursche stormen liggen stil,

Zijn wisselzieke luim en gril

Zal 's levens werk niet langer storen.

Triomf! de Koning van de Lente

Rent aan, in rijken dos getooid:

Hij houdt de vlag der Liefde ontplooid,

En noodt ons allen naar zijn tente.

Gezellen, op! en schaart in 't wapen,

Blijmoedig, u rond mijnen vorst:

Hij lescht in reine Liefde ons dorst

En laat ons vreugd en glorie rapen.

[p. 191]

 

gezellen.

 

Triomf! Assisi's bloem

 

Is weer ontloken.

 

Triomf! ons eer en roem,

 

Te lang verdoken,

 

In duisternis en nacht,

 

Is in der Lente pracht

 

Weer uitgebroken!

 

Een gezel.

 

Franciscus dankt!... ‘Tot later’ groet hij;

 

Want spoedig heen en verder moet hij,

 

Waar vader Bernardone's klacht

 

Hem vóór den stoel des Bisschops wacht! -

 

Zou ‘den Koning der jeugd’

 

Hem, ons leven en vreugd,

 

Vaders woede niet sparen?

 

Op! gezellen, in stoet!

 

Wij, we zullen 't gemoed

 

Van den vader bedaren!

 

Gezellen.

 

Heil, den Koning der jeugd!

 

Geen, in vroomheid en vreugd,

 

Zal hem ooit evenaren!

 

Weder treedt hij in 't licht,

 

Weder glanst zijn gezicht

 

En ontvlamt onze scharenl -

 

Hem kreukte, ach! heimlijk herteleed

 

Het gladde voorhoofd, hoog en breed;

 

Hem welkten wang en rozenmond,

 

In storm en vlaag, bij winterstond! -

 

Toch lief bleef het blinkende, bruine gelaat,

 

Omlijst van de gitzwarte, golvende lokken!

 

Toch, helder en rein, als hij de oogen opslaat,

 

Zijn vonklende blikken van goedheid doortrokken! -

 

Als David is ons koning klein,

 

Doch boven hem in onschuld rein;

 

In schoonheidsbloei, een Absalon;

 

In wijsheid, pracht en zwier, een Salomon!

[p. 192]

 

Bernardone.

 

Ja, Absalon! zijn vaders kruis,

 

De val en schande

 

Van 't bloeiend huis,

 

Dat goud en glorie hem verpandde.

 

 

 

Ja, Absalon! die kwist en deelt

 

Met onverlaten;

 

En vleit en streelt

 

Het laagste volk, het schuim der straten.

 

 

 

Ja, Absalon! die wijkt en vlucht

 

In woudspelonken;

 

En zot verzucht

 

Om met een kroon van smaad te pronken!

 

Ontaarde!

 

Wel u, dat ons de Bisschop ziet;

 

Of... neen ik, neen, 'k en spaarde

 

Op uwen rug de slagen niet!

 

Gezellen.

 

Bedaar, Heer Bernardone,

 

Gij lastert uwen zone,

 

Die dwaalde, doch niet viel.

 

Verdwenen zijn de vlagen,

 

Met Winters droeve dagen:

 

't Wierd Lente in zijne ziel.

 

Franciscus.

 

Triomf! de Wereld heeft verloren!

 

De Hoogmoed viel en ligt geveld:

 

Hem trof in 't hert mijn zoete Held,

 

Die kruis en knechtschap heeft verkoren.

 

 

 

Triomf! het Lam ging uit; het prentte

 

In stof en slijk zijn voetjes blank,

 

En bloemen sproten, slank en rank,

 

Rein reiner als het licht der Lente.

[p. 193]

 

Mijn Bruid, hoe schoon in de arme kleêren!...

 

Zij lokte 't Lam ten hemel uit:

 

o Broeders, helpt mijne arme Bruid

 

Mij winnen, minnen en vereeren!

 

Gezellen.

 

Zoo zoete zong,

 

Zoo diepe drong

 

Nog nooit zijn lied:

 

Het vloeit, en giet

 

Ons honigdauw en zongestraal

 

Den bangen zin

 

En boezem in! -

 

Is 't Serafsgloed, of aardsche kwaal?

 

Sirenenzang, of Englentaal?

 

Wie, wie beslist?

 

Bernardone.

 

Ik! Dwaasheid, waanzin is 't,

 

Doorbrengers kwaal en boet! -

 

Ik wil mijn naam, mijn goed

 

Voor schande en schâ behoed:

 

Ik loochen hem mijn bloed!

 

Gezellen.

 

Vader, vader, vloek hem niet!....

 

Hemel!.... ziet!...

 

Door dolheid wordt zijn geest ontvoerd;

 

Franciscus, ach!..... Ontsnoerd

 

Met rasschen ruk,

 

Valt, stuk bij stuk,

 

Zijn prachtgewaad!...

 

o Schande en smaad:

 

Hij treedt

 

In 't schamel kleed

 

Der boet

 

Den Kerkvoogd in 't gemoet!

[p. 194]

 

Franciscus.

 

Triomf! 'k heb last en leed verloren,

 

Mijn zin en ziele losgemaakt,

 

Om U, gekruiste Jesus naakt,

 

Om God, mijn' Vader hooggeboren!

 

 

 

Aan God, mijn' Vader hooggeboren,

 

Heb ik mijn schatten toevertrouwd,

 

Alleen op Hem mijn hoop gebouwd,

 

Die niemand nooit en zal verstoren!

 

Slotkoor.

 

(Priesters en gevolg van den Bisschop.)

 

 

 

Heil! wie schoonheid en jeugd,

 

Schatten, eer en geneugt'

 

Laat om Gods liefde varen:

 

Neen, in wijsheid en macht,

 

Neen, in blijvende pracht

 

Kan hem geen evenaren! -

 

Franciscus, door Gods Geest bezield,

 

o Laat ons, voor uw' voet geknield,

 

Ons dwaasheid - praalzucht, lust en trots -

 

Vernedren voor de wijsheid Gods.

 

 

 

Eug. De Lepeleer.