Het Belfort. Jaargang 9

[p. 174]

Broer-Jan.

Voor Fernand.

Broer-jan had zooeven twee splinternieuwe stuivers van zijne moeder ontvangen, en thans, op den dorpel der huisdeur gezeten, bewonderde hij met innig welbehagen de blinkende koperen muntstukken.

Er heerschte in zijn zesjarig brein eene volkomen besluiteloosheid omtrent het gebruik dat hij wel zoude maken van dien onverwachten en als uit den hemel gevallen schat. Daarbij voegde zich eene rechtmatige verbaasdheid over moeders plotselinge, en ongewone vrijgevigheid.

Dien namiddag had moeder Rika het ‘vreeselijk volhandig met de schoonmaak’ en Broer-Jan, woelzieker en wispelturiger dan ooit, had haar geen oogenblik met rust gelaten. Driemaal had hij met vuile handen de pas gepoetste glimmende koperen randen van het botervat bemorst, en tweemaal de gevulde koffiekan over de blankgeschuurde tafel gestooten, met het pijnlijk gevolg dat moeder hem een paar klinkende klappen om de ooren had gegeven welke hem, even snel als een door 's jagers hond opgespeurde haas, hadden doen afdruipen. Doch de eentonigheid van het niets-doen had hem weldra naar de keuken terug gedreven en eventjes had hij in moeders melkkast een kijkje genomen, en in 't voorbijgaan en door 't verschuiven van stoelen en tafels, het fijn gestrooide zand door

[p. 175]

elkander getrapt. Ook was moeder Rika, ten einde raad, juist bezig den woelzieken snaak naar de vier windstreken, naar het uiteinde der wereld, ja zelfs naar de maan, te wenschen, toen zij den inval kreeg hem met de stuivers te paaien.

Zoo gebeurde het dat Broer-Jan, daar op den drempel der huisdeur gezeten, zich in het bezit der twee glimmende muntstukken mocht verheugen. Hij nam ze in oogenschouw, keerde ze en draaide ze, wierp ze eventjes op den steen om te hooren hoe ze klonken, en de eldere metaalklank vervulde zijn gemoed met een nooitgesmaakt genot.

‘Hoeveel mooier moet het klinken, dacht hij, wanneer de stukken van hooger vallen!’

En om de proef op de som te stellen en zich de illusie te geven dat het geld regende, wierp hij, uit al de macht zijner zesjarige krachten, de beide stukken hoog in de lucht. Zij vielen rinkelend neêr en Broer-Jan, vond het zoo prettig dat hij twee-drie-, ja tot viermaal toe het spel herhaalde, totdat moeder, door Jan's vreugdekreten verwittigd, dat deze nog in huis was, hem van uit den koestal toeriep, of hij nog niet weg was. Waarop Broer-Jan, heel gerust en als van de waarheid overtuigd ‘Ja, Moeder!’ antwoordde en zich weêr, dood eenvoudig, op den drempel neerzette om beide bestanddeelen van zijn fortuin opnieuw in oogenschouw te nemen.

En toen ontstond in Jan 's brein een moeilijk vraagstuk: Welk gebruik zou hij wel van die twee stuivers maken?...

Broer-Jan kon maar tot geen besluit komen.

En toch daagde voor zijn geest een allerheerlijkst tafereel op met allerhande prachtvisioenen van suikerstukken en ulevellen, door vergulden peperkoek en boterletters omgeven, als het tooverachtig schouwspel van laaiende wolken badend in den gouden stralenstroom der ondergaande zon.

Ulevellen! dacht Jan, zijn heerlijke dingen, maar

[p. 176]

suikerbollen en chocoladeboonen ook. Of zou hij niet liever een guitig aapje op een stokje koopen? O! ja, dat zou prettig wezen!..... Maar, bij Krelis, die in 't dorp een winkel hield in spek, eieren, speelgoed, enz., enz., had onze Jan een alleraardigst houten paardje voor het venster zien staan dat hem sinds drie weken de oogen had uitgestoken, en het hartje van verlangen had doen gloeien! Of een potlood? dan kon hij huizen, paarden, koeien, geiten, ja, zelfs Mie, moeder's waschvrouw, uitteekenen, en den witgekalkten muur der vaderlijke woning met duizende allermooiste schilderijen en beeltenissen bekleeden, even als in de Kerk, waar ook allerlei zulke prachtige beesten en menschen en huizen op den wand stonden afgebeeld.

‘Tijd brengt raad,’ dacht Jan, en daarom begon hij dan weêr met de stuivers te spelen, wierp er één een heel eind van zich weg, poogde den anderen er op te smijten doch slaagde niet in zijne poging. Toen ontwaarde hij eene zwarte vlieg op den witten muur nevens het venster, en die daar, als eene inktvlek op een schoon vel papier, op de blankheid van den vaderlijken gevel uitblonk. Met al de kracht zijner zesjarige spieren wierp hij er een der koperen stukken heên, doch met het gevolg dat de vlieg ongeraakt en ongedeerd zitten bleef en dat de stuiver, dwars dóór de ruit heên in de kamer op den roodsteenen vloer te recht kwam, er eenige kringetjes maakte, en ten slotte er heel bedaard ging liggen, en Jan scheen aan te staren met een sprekenden blik: koperen stuivers kennen geene hinderpalen.

Eilaas, moeder Rika had gerucht gehoord, en kwam nu toegeloopen, en zag wat er gebeurd was, en schoot in eene rechtvaardige woede, en recht op den knaap toe. Deze stond, met de eene hand in den broekzak, den overblijvenden stuiver te bekijken, en scheen zich af te vragen hoe het mogelijk was dat zulk een edel ding als het geld, schelmstukken plegen kon, als ruiten te breken. De onmeedoogende hand der verbolgen moeder,

[p. 177]

welke tot driemaal toe op zijne bollewangen neerkwam, rukte hem uit zijne diepe overwegingen. Daarna voelde hij diezelfde tuchtigende hand hem bij het kruis zijner broek grijpen en zich zelf tusschen hemel en aarde opgetild, terwijl de andere hand, hare zuster in het werk der kastijding ter zijde sprong en dit werk, op Jan's kaken begonnen, op het vlak tegenovergestelde deel van het lichaam voortzette.

En Broer-Jan huilde als een kikvorsch in nood, bij maneschijn, op den boord eener sloot. Doch wip - gebruik makend van de omstandigheid dat moeder hem een oogenblik losliet om adem te scheppen - snel als een pijl uit den boog, was Jan achter de schuur verdwenen en de weide in.

Daar was hij weldra al zijn leed vergeten, en was niet om hem te folteren de gedachte daar geweest dat zijne fortuin tot de helft geslonken was, hij had zich in een hemel van zaligheid gewaand, in die groote, breede groene weide, met duizende bonte, geurige bloempjes bezaaid en met den lachenden zuiver blauwen hemel, eindeloos ver boven hem uitgestrekt.

Broer-Jan, liet zich in 't midden der weide neêr, en, met de beide handen onder het hoofd, ging hij op het malsche gras liggen denken aan het spoedig verzwinden der idealen en het vergankelijke der wereldsche goederen.

Boma, 3 April 1894.

Pieter Danco.