Het Belfort. Jaargang 8

[p. 333]

Boekennieuws en kronijk.

Verklarend woordenboek, met platen, voor België en Nederland, door J. Bal, professor. - Gebonden 5 fr. - Linnen stempelband 6 fr.

Onder hetgene er deze maand het licht zag, stippen wij met een gevoel van vreugde en fierheid vooral J. Bal's Verklarend Woordenboek aan.

Dat er in ons land, waarvoor men opzettelijk eene afzonderlijke uitgave van Larousse's ‘dictionnaire complet illustré’ bewerkte, eene dringende behoefte bestond aan een handig en goedkoop Nederlandsch verklarend woordenboek, was voor niemand een geheim.

Men wist het. Men vroeg er naar. Ja, maar wie zal het bewerken, wie zal het uitgeven?

En nu ligt het daar voor ons. Handig van formaat, keurig van druk, rijk van inhoud, opgeluisterd met platen, waaronder zeer fraaie welke de bondigheid der uitleggingen komen toelichten, nagenoeg 900 bladzijden klein-gedrukt.

Evenveel lof komt er den uitgever toe, als den bewerker.

Ons Nederlandsch boeken-debiet is niet aanzienlijk. De kosten van eene onderneming zooals deze zijn het wel. Dit mocht allicht aanleiding geven, bij eenen uitgever, tot al te groote bezuiniging - en knoeiwerk. Met fierheid voegen we er dus bij dat, indien de inhoud aan al onze verwachtingen beantwoordt, ons alles brengt wat beloofd was. de stoffelijke bewerking, formaat, druk, band, papier den heer Siffer ten zeerste ter eere strekt.

De schrijver ook mag voldaan zijn over het werk dat met zijn naam prijkt We bezaten wel is waar Van Dale. Maar Van Dale was te duur om door elkeen te kunnen aangeschaft worden Van nu af aan reeds is de stof in 't nieuwe woordenboek verarbeid aanzienlijker dan bij Van Dale, die b.v. niets mededeelt over schrijvers, kunstenaars of geschiedenis Ook heeft het op Van Dale dit voor, dat het met platen opgeluisterd is, wat eene groote besparing van moeilijke omschrijvingen toelaat. In 't algemeen, zullen wij er ten slotte bijvoegen, trof ons de praktische inrichting van dit handboek; wij bepalen ons tot twee voorbeelden: het artikel van de legerinrichting en het tableau van de oude lengtematen hier te lande vroeger gebruikelijk...

Doch waarom aandringen? De lezers van 't Belfort hadden sinds lang het voorrecht proeven der bewerking onder de oogen te krijgen. En velen ten andere hebben met het werk zelf reeds kennis gemaakt. Evenals ik, - ik ben er van overtuigd, - zien ze het oogenblik te gemoet waar eene tweede uitgave noodig wordt.

Antwerpen.

S.

De Familie van den Werkman, door P. Danco. - Deze weinige bladzijden, verschenen in het Jaarboek van het Davids-Fonds, raken een punt aan van groot belang in het maatschappelijk vraagstuk. De familie is een hoeksteen van de samenleving en heeft als dusdanig ook, vanwege de vijanden dezer, geweldige aanvallen te lijden. Vooral voor den werkman, die alleen in het familieleven en in den Godsdienst die er het sieraad van is, eenige aangenaamheid voor zijn bestaan kan vinden, is het bewaren van den familiegeest een broodnoodig punt en al wie er iets toe bijdraagt is een weldoener der maatschappij.

De schrijver zoekt de verschillige oorzaken op, die in de huidige omstandigheden het bestaan van den familiegeest met ondergang bedreigen: de fabriek, die den vader en dikwijls helaas! de moeder van den huiselijken heerd verwijderd houdt; de slechte lezingen, die den doodsteek toebrengen aan geloof en goede zeden en de verderfelijkste kiemen in de herten nederleggen. Verder wijst de schrijver er op dat zelfs de zoo nuttige vereenigingen, door de echte volksvrienden opgericht, wat den

[p. 334]

familiegeest betreft, niet zonder eenig gevaar zijn. De schrijver heeft de ziekte in hare kenteekens en hare oorzaken nagespeurd; de oorzaken heeft hij maar oppervlakkig aangeduid. Zoo had hij kunnen steunen op het uitgeven en verspreiden van goede volksboeken met den waren familiegeest bezield. In Duitschland heeft het bestuur van het ‘Arbeitrewohl’ een aantal vlugschriften in het licht gezonden, zooals ‘Der Schnaps’, ‘Häuslich Gluck’ en ‘Kompas fur junge Arbeiter’. Ik vestig vooral de aandacht op het ‘Huiselijk Geluk’ dat reeds in Holland de eer van de vertaling genoot en dat, bepaaldelijk bestemd om den familiegeest te ontwikkelen, groote diensten bewijst in het huiselijk leven. Het ware grootelijks te wenschen dat er eene dergelijke volksbibliotheek hier konde tot stand komen.

Leuven.

E.S.

Gouden Bisschopsfeest van zijne Heiligheid Paus Leo XIII, door Dr H. Claeys. Gent. A. Siffer. Prijs fr. 0,50.

Onder de gedichten waartoe het gouden Bisschopsfeest van Z.H. Paus Leo XIII aanleiding heeft gegeven, hebben er twee onze bijzondere aandacht gewekt: dat van Guido Gezelle in Biekorf, en dat van Dr. H. Claeys, Pastoor van Sint Nicolaas te Gent en werkend lid der Koninklijke Vlaamsche Academie. Het werd afzonderlijk, in een kunstkleed - blauwe letter in roode omlijsting - bij Siffer uitgegeven.

Indien Gezelle, met kinderlijken eenvoud en innigheid, vooral den Vader schijnt in den Paus te huldigen; Dr. Claeys, in statige klankvolle verzen, wijst ons op het grootsche en het wonderlijke in dien hemelschen Voorlichter, Rome's tegenwoordigen bisschop. De aanhef van het gedicht, dat zich in drieën splitst, is aangrijpend. Al meer en meer stijgt de toon bij het bezingen der pauselijke werkzaamheid. Het derde gedeelte is het verhevenste en het schoonste.

Wat ziet gij, Vader, van de hoogten waar gij staat?..

Daar is eene gansche brok die wij zouden willen overschrijven. In twee woorden willen wij onzen indruk samenvatten: het gedicht is waardig van den zanger, het is waardig van den bezongene.

Seminarie van Sint-Truiden. - Wij vernemen, dat het Taalminnend Genootschap Utile-Dulci, sinds 50 jaren in 't Seminarie van Sint-Truiden gevestigd, besloten heeft in den loop dezes jaars wederom eenen bundel zijner schoonste gedichten uittegeven. Een drama zal er bij gevoegd worden, zoodat de inschrijvers een geheel zullen hebben van 400 bladzijden, duidelijke druk op schoon papier, vrachtvrij toegestuurd voor de som van 3,50 fr.

De ware taalvrienden mogen niet onverschillig blijven; wij hopen, dat zij het jeugdig pogen hunner broeders zullen aanmoedigen, en door hunne inschrijving een blijk zullen geven van hunne verknochtheid aan onze dierbare moedertaal, gelijk velen hun reeds getoond hebben.

Inschrijvingen te zenden aan den Heer Voorzitter van Utile-Dulci, te Sint-Truiden.

K. Vl. Academie. Vergadering van 15 Maart. - Men beslist dat, bij het werk van den heer Micheels over Prudens van Duyse, een gesteendrukt portret, vervaardigd door Fl. Van Loo, zal gevoegd worden.

De heer onderbestuurder Stallaert, die bij afwezigheid van den heer Genard, ongelukkiglijk door eene beroerte getroffen, de vergadering leidt, herdenkt in eene korte, doch kernachtige rede den honderdsten verjaardag der gebooite - 11 Maart 1793 - van Vader Willems, en wijst daarbij op zijne hooge verdiensten als schrijver en als inrichter van onzen taalstrijd.

[p. 335]

In een meer uitgebreid stuk: Vlaanderens Maagd en de schim van Willems, laat D^r A. de Vos de Maagd van Vlaanderen aan den geest van Willems verhalen, wat er sedert zijnen dood op het gebied der Vlaamsche Beweging gebeurde, en hoe Vlaanderen nog steeds onder het juk der Franschelarij gekromd ligt.

D^r H. Claeys draagt een puik gedicht voor: Het graf (van Willems op het kerkhof te St.-Amandsberg). Deze lezing wordt geestdriftig toegejuicht.

Ook de heer E. Hiel geeft eene dichterlijke bijdrage ter vereering der nagedachtenis van Willems ten beste.

Ten slotte leest prof. Alberdingk, als een echo uit de overzijde van het graf eenen belangrijken brief, den 5 Juli 1820 door Vader Willems, naar aanleiding van een reisje in Noord-Nederland, geschreven. Met veel lof wordt door Willems daarin gesproken over de heusche behandeling, die hem aldaar vanwege Bilderdijk, Immerzeel, Van Lennep en andere Noord-Nederlandsche schrijvers ten deel viel.

De heer Frans Willems geeft aan de vergadering in overweging of het niet mogelijk ware dat de Academie het initiatief zou nemen tot het oprichten van een tweelingstandbeeld voor Willems en David, als verpersoonlijking der Vlaamsche beweging.

Davidsfonds. - Hoofdbestuur. Zitting van 9 Maart. - Onder de punten, in deze zitting behandeld, zijn te vermelden:

Aangekondigde uitgaven: Een novellenbundel van den heer Snieders. - Eene verhandeling over het Water, door Kanunnik Martens. - Een werk over landbouw door den heer Tykort, hoogleeraar te Loven. Heruitgave van een werk door Kanunnik David: Beelden der Heiligen en hunne kenmerken. - Bloemlezing uit Vleeschouwer's Reinaert de Vos, enz.

De prijswerken over één of meer punten betrekkelijk het maatschappelijk vraagstuk worden ingewacht tegen 1 Mei aanstaande.

Het Hoofdbestuur beslist:

een hulpgeld te verleenen van 300 fr. voor eenen grafsteen op het kerkhof of in de kerk van Wilsele, ter nagedachtenis van pastoor Schuermans, een der stichters van het Davids-Fonds;

een telegram van gelukwensch te zenden aan Z.H. Leo XIII, ter gelegenheid van zijn 50jarig jubelfeest;

het feest ter eere van Jan-Frans Willems te houden te Boekhout, in de maand Mei of Juni, met optocht, feestrede door den heer P. Willems, algemeenen voorzitter, en met uitvoering eener cantate, vóór het huis, waar de Vader der Vlaamsche Beweging het eerste levenslicht ontving, en in welks gevel, door de zorgen van het Davids-Fonds, een gedenksteen zal worden geplaatst.

Eene som van 1000 fr. is toegezegd voor dit feest, welks inrichting aan de goede zorgen der afdeelingen Antwerpen en Borgerhout is toevertrouwd.

Verder beslist het Hoofdbestuur dat de jaarlijksche algemeene vergadering zal plaats hebben den Donderdag 18 Mei, te Loven, indien de grafsteen voor Schuermans tegen dien tijd kan gereed zijn; anderszins te Brussel.

Het Hoofdbestuur heeft mededeeling ontvangen van voorstellen, ingezonden door de provinciale vergaderingen van Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Te gelegener ure zullen deze voorstellen worden onderzocht.

Bericht is ontvangen dat te Lier een comiteit is ingesteld om kanunnik David een standbeeld op te richten. Tot verheerlijking van den grooten taal- en geschiedkundige zal het Hoofdbestuur mildelijk bijdragen.

[p. 336]

Op voorstel van den Landsbond wordt eene commissie benoemd om in het jaar 1898 den Boerenkrijg plechtig te herdenken. Leden dezer Commissie zijn: Mathot, de Potter, di Martinelli en Sevens, die over den Boerenkrijg werken hebben uitgegeven.

Eindelijk is erkenning verleend aan eene nieuwe afdeeling van het Davids-Fonds, te Temsche, beginnende met 60 leden.

De geldelijke toestand der groote vereeniging - zekerlijk de talrijkste, die in België bestaat, blijft bloeiend. Ongerekend de buitengewone toelagen en kosten is dit jaar het reservefonds nog vermeerderd met de som van 1000 fr.

Société d'archéologie. - Onder dezen titel is te Gent in de maand Maart een genootschap ingericht, dat zich hoofdzakelijk ten doel stelt, de geschied- en oudheidkunde, met betrekking tot de oude monumenten der stad, te bestudeeren. Vijftig werkende en een aantal eereleden maken deel van de Société d'archéologie.

't Zal misschien aardig schijnen, maar 't is de waarheid: op de instellingzitting, voorgezeten door Jhr. de Maere-Limnander, is geen enkel woord Vlaamsch gesproken, zoodat, na afloop daarvan, een der aanwezigen, bestuurlid van het Willems-Fonds, aan een ander lid, bestuurlid van het Davids-Fonds, de vraag stelde: ‘Sommes-nous encore à Gand, ou bien outre Quiévrain?’

Dunkt het den lezer van het Belfort niet, dat het uitsluitelijk Fransch-spreken op eene talrijke vergadering, van welke slechts twee leden niet, of maar slecht, onze taal kennen, een beetje kras is? De voorloopige Statuten des genootschaps zeggen wel, dat de verhandelingen of mededeelingen der leden zullen gedrukt worden in de taal, in welke zij zijn opgesteld, maar is dat genoeg? Ons, althans, dunkt, dat de Société d'archéologie er niet te kleiner om zijn zal, wanneer zij eenen Nederlandschen titel opsteekt en wanneer de beraadslagingen in het Nederlandsch gevoerd worden. 't Zou een comble zijn, moesten de 48 Vlaamschkennende leden er de vlag strijken voor 2 Franschsprekenden... Jhr. de Maere, die onze taal even voor reffelijk schrijft als spreekt, zal wel, hopen wij, deelen in de gedachten, door het Belfort uitgedrukt.

Het Belfort. - Volgens een schrijven in de ‘Vlaamsche Gazet van Brussel’ zou Het Belfort uit alle geestelijke gestichten gebannen zijn.

Dat is onwaar want in al de geestelijke gestichten van geheel het land telt ons tijdschrift talrijke abonnenten en het heeft zelfs de eer al onze hoogeerwaarde Bisschoppen van het Vlaamsche land onder zijne inschrijvers te bezitten.

Hulde aan Coremans. - Op 2ⁿ Paaschdag zal het voor Antwerpen, ja voor geheel het Vlaamsche land, een nationale feestdag zijn.

Edw. Coremans is alsdan 25 jaar lid der Wetgevende Kamers.

De Meeting wil op dien dag haren trouwen en moedigen strijder naar waarde huldigen.

's Morgens, ten 11 ure, zal in de groote zaal van den Burgerkring de betooging aanvangen. Men zal den jubilaris een gedenkboek aanbieden, met de handteekens zijner vrienden en partijgenooten.

's Namiddags ten 6 ure, zal den heer Coremans, in de vereenigde zalen van het Grand Hotel, een prachtig banket worden aangeboden, dat de ministers, leden van Kamer en Senaat met hunne tegenwoordigheid zullen vereeren.

's Avonds zal er een plechtig toonkundig feest in den Burgerkring plaats hebben.

Het Belfort op zijne beurt brengt hulde aan den Vlaamschen strijder, onzen leider en voorvechter onzer rechten in de Kamers.