Het Belfort. Jaargang 8

[p. 174]

Boekennieuws en kronijk.

De Belgische Taalwetten toegelicht door Mr A. Prayon-Van Zuylen. Bekroond met de gouden medaille en uitgegeven door de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. - Gent, A. Siffer. - Eerste afdeeling, Prijs 3 frank.

Onder bovenstaanden titel verschijnt eindelijk - de bekroning van het werk dagteekent reeds van 1887 - het eerste gedeelte van de verhandeling van Mr A. Prayon over de drie taalwetten. De verschenen aflevering, die niet minder dan 476 8^o bladzijden vult, bevat een geschiedkundig en critisch overzicht van de wetgeving over het gebruik onzer taal in de Vlaamsche gewesten van de middeleeuwen tot in 1873. Vervolgens vindt men er de geschiedenis en de beoordeeling der wet van 17 Augustus 1873 betreffende het gebruik der Nederlandsche taal in strafzaken, die der wet van 22 Mei 1878 over haar gebruik in bestuurlijke zaken en eindelijk die van 17 Juni 1883, waarbij haar gebruik in het Middelbaar Onderwijs wordt geregeld.

Het werk van den heer Prayon heeft blijkbaar jarenlange studie gevergd, overal draagt het de onmiskenbare sporen dat de schrijver zich tijd noch moeite ontzien heeft het zoo volledig mogelijk te maken. Ook zal het niet alleen voor de toepassing der taalwetten een nuttige vraagbaak wezen: de goed doorwrochte inleiding, die aan de geschiedenis der drie behandelde taalwetten voorafgaat, stempelt het tot een waar vademecum voor den Vlaamschen burger, die op de hoogte wenscht te komen van het ontstaan en den loop van onzen taalstrijd.

Op de wijze van behandeling valt weinig af te dingen: nochtans verwondert het ons eenigszins dat waar de heer Preyon zoo breed uftweidt over het Gentsche Taalminnend Studentengenootschap 't Zal wel gaan, waar hij zelfs eene geheele bladzijde drukt met de naamlijst van oud-leden van dit genootschap, waaronder men met verbazing namen aantreft van mannen, die in hunnen lateren levensloop zich geheel anders dan Vlaamschgezind hebben getoond, hij, waar het de Vlaamsche Conferentie van de Balie van Gent geldt, geenen enkelen naam weet te noemen. Dat verwondert ons des te meer, daar de schrijver, zoo wij ons niet vergissen, onder de eerste Gentsche advocaten behoorde, die in 1873 tot de nieuwe vereeniging toetraden.

Evenmin vindt men in zijn werk den naam vermeld van hen, aan wier volhardend en onvermoeibaar streven het te danken was dat het vertoogschrift der Gentsche balie in 1873 met 74 handteekeningen werd bekleed en dat het adres, dat in 1881 namens de Vlaamsche Conferentie der Balie van Gent aan de Kamer van Volksvertegenwoordigers werd gestuurd, niet minder dan 109 handteekeningen telde.

Wij willen den heer Prayon van deze vergetelheid geene grief maken: alleen zij het ons vergund hier den wensch te uiten dat hij ze in het tweede gedeelte van zijn werk, wanneer hij de taalwet van 1889 zal bespreken, die grootendeels haar ontstaan aan het vertoogschrift van 1881 te danken heeft, zal trachten te herstellen.

Wij hopen dat het tweede gedeelte van dit werk niet lang meer op zich zal laten wachten. Dit ware des te meer te betreuren daar zich nog steeds moeilijkheden voor doen omtrent de toepassing van den tekst der wet van 3 Mei 1889, en er tot nu toe geene enkele goede, bruikbare commentaar over de wet van '89 is verschenen.

[p. 175]

In afwachting bevelen wij ter zeerste dit verdienstelijk werk aan alwie zich den Vlaamschen strijd aangelegen laat, men vindt er een volledig arsenaal voor onzen kamp. Z.

Notice sur Louis-Chrétien Roersch, par P. Willems. Brussel, F. Hayez, 1883, 8^o, met portret.

Deze levensbeschrijving van het betreurde lid der Belgische en Vlaamsche Academie, overgedrukt uit het Jaarboek der eerstgemelde vereeniging (1893), brengt voor het oog van den lezer de betrekkelijk lange, hoogstverdienstrijke loopbaan van den man, die om zijne groote philologische kennissen, in tal van genoemde schriften gebleken, in de letterwereld zeer gewaardeerd was. Het werk des heeren Willems is eene blijvende hulde aan den man, wiens onverzadelijke zucht naar meerdere kennis en aanhoudende studie hem belette werken van langen adem te scheppen. Dit is, zegt de heer Willems terecht, voor de wetenschap te betreuren. ‘Begaafd, als hij was, met de nauwkeurigheid en de duidelijkheid zijner conceptiën, met het stellige zijner kritiek, had Roersch, indien hij 't gewild hadde, op het gebied der klassieke philologie werken voortgebracht van de grootste verdienste, van welke één voldoende ware geweest om hem, voor altijd, eenen uitstekenden rang onder de Belgische geleerden te verzekeren.’

De lezing der Notice van den heer P. Willems zij allen Vlaamschen lettervrienden ten zeerste aanbevolen.

D.

Sterk! - De lezers van het Belfort weten, dat er menschen zijn, die boeken kunnen beoordeelen vóór dat ze gedrukt, ja zelfs vóór dat ze geschreven zijn... Tot dezelfde familie behooren schrijvers, die den inhoud van boeken kennen zonder deze in de hand te hebben genomen. La Jeune Belgique geeft daarvan het volgende bewijs:

‘M. Paul Frédericq prend le Cycle patibulaire et Dames de volupté pour des romans.

Il n'a donc pas même feuilleté ces livres.

Cela ne l'empêche pas de les juger. M. Paul Frédericq a une singulière façon de comprendre la probité de la critique.’

Davidsfonds. - In het begin der maand December vergaderden de afgevaardigden der provincie Antwerpen, om gezamentlijk de geschikste middelen te beramen ter bevordering van den bloei des Davidsfonds. Als gevolg op deze vergadering, waren te Antwerpen al de afdeelingen der provincie, zondag 22 Januari, beroepen. Het meerendeel der afdeelingen: Antwerpen, Mechelen, Lier, Boom, Heist-op-den-Berg, Borgerhout, waren op deze gewestelijke vergadering door talrijke leden vertegenwoordigd. Na eene langdurige en belangrijke bespreking werden verschillige practische voorstellen gestemd, om bij het Hoofdbestuur te worden ingediend en alle strekkende om de heilzame werking van het Davidsfonds verder uit te breiden. Daar de dagorde voor het einde der zitting nog niet afgeloopen was, werd verder beslist dat eene tweede gewestelijke vergadering der afdeelingen in Maart, e.k. te Lier zou plaats hebben.

[p. 176]

In het begin van December trad de gevierde redenaar de Eerw. Heer Hugo Verriest, pastoor van Waken, in de Antwerpsche afdeeling op met eene merkwaardige redevoering over het Onderwijs, en toonde aan hoe het noodzakelijk was de opvoeding der meisjes in de kosten middelbare scholen meer te vervlaamschen, tot het behoud van het nationaal volkskarakter en tevens tot heil des godsdienstes in onze vlaamsche gewesten. De begaafde spreker genoot in de talrijke en uitgelezen vergadering den meesten bijval, en gewis zal zijn ingrijpend woord de beste vruchten dragen.

Den 23 Januari was het weder feest in de Antwerpsche afdeeling. Een prachtig Concert had plaats in de groote zaal van den Katholieken Kring, onder de lerding van het bestuurlid den heer Frans Crouwels, den kundigen leeraar en orgelist in St-Joriskerk. Bijna gansch het programma was ditmaal samengesteld uit muziekstukken uitgegeven door het Davidsfonds. Het Hosanna van A. Vanden Eynde en de Schelde van R. Mesdach werden voortreffelijk gezongen door M.J. Van Dommelen, Leef Kap Kapelyn van E. Wanbach en Aan een viooljte door J. d'Hooge, voorgedragen door de heldere en frissche stem van Mej. C. De Keersmaeker genoten den meesten bijval. De afdeeling wilde eens de critieken, welke dikwils werden uitgebracht tegen deuitgaven van het Davidsfonds, wel op den toets stellen. De toejuichingen van een keurig en kundig publiek schenen eene logenstraffing aan de beweringen van sommigen, bewerende dat deze muziekstukken weinig geschikt zijn om aan ons volk te behagen. Althans wat de hoogergemelde liederen betreft, zij zijn vol zwier en melodie en ten volle waardig van de verdienstelijke mannen, welk ze getoonzet hebben. De Antwerpsche afdeeling is vast besloten de muziekstukken door het Davidsfonds uitgegeven voorheen bij voorkeur ten gehoore te brengen en aldus meê te werken ter verspreiding van deze beschavende kunstwerken. Ten slotte werd, op meesterlijke wijze, door den kundigen declamator H. Keunens, Tante Mie, het puike gedicht van de begaafde dichteres Hilda Ram, voorgelezen, en door de herhaalde toejuichingen der toehoorders begroet. Dus een welgelukt feest en, zoo ik meen, geheel en gansch opgevat in den zin van de voorschriften des Davidsfonds.

- Donderdag 20 Januari sprak D^r H. Claeys in de afdeeling van Leuven, over ‘Het volk’, den 2 Februari zal Hoogleeraar De Ceuleneer het woord voeren over ‘Vlaamsche toestanden’ in die van Waregem. op zondag 27 hield Zele concert en vertooning, en op denzelfden dag Sint Nicolaas eene letterkundige zitting met een voordracht door advodaat Belpaire over Volks- en Vlaamschgezind.

K. Vl. Academie. Vergadering van 18 Januari 1893 - Bespreking en regeling van vragen van huishoudelijken aard. - In de Commissie van rekendienst worden benoemd de heeren: De Pauw, Mathot en Obrie.

De heer Coopman leest een allermerkwaardigst verslag voor over het Woordenboek der Nederlandsche Taal.