Het Belfort. Jaargang 7

[p. 128]

Boekennieuws en kronijk.

Beginselen van Strafrecht of Uitlegging van het eerste boek van het Strafwetboek, door Alfred Schicks, advocaat, leeraar bij de Katholieke Hoogeschool. - Leuven, Karel Peeters. - Prijs 4 fr.

Onder bovenstaanden titel is van de hand van den heer Schicks, belast met den Nederlandschen leergang van Strafrecht aan de Leuvensche Hoogeschool, eene beknopte verklaring verschenen van de algemeene beginselen van het Belgische Strafrecht. In 240 bladzijden bevat dit werk eene korte, en toch volledige samenvatting van hetgeen de toekomende doctor in de rechten hoofdzakelijk behoeft te kennen van het strafrecht. Op eene eenvoudige en duidelijke wijze wordt er alles uiteengezet wat den grond dezer wetenschap uitmaakt. Ook zal het boek niet alleen zeer nuttig zijn voor de studenten, die den Nederlandschen leergang van strafrecht volgen, maar ook voor al de Vlaamsche studenten kan het diensten bewijzen bij het bestudeeren van den Franschen cursus van strafrecht, die ongelukkig nog altijd als de voornaamste cursus geldt, daar de Vlaamsche doctorandus, die zich ook over het strafrecht in het Nederlandsch laat ondervragen, toch ook in het Fransch examen over het strafrecht moet doen.

Kunnen wij nu onvoorwaardelijk onze goedkeuring hechten aan het plan, waarnaar het werk werd opgevat en uitgewerkt, niet zoo onvoorwaardelijk gunstig moet ons oordeel luiden, wat den vorm betreft. Zeker kan men aan het werk niet de verdienste ontzeggen dat het, zooals wij reeds zegden, in eene eenvoudige, duidelijke taal is opgesteld. Met spijt echter moeten wij aanstippen dat de schrijver zich niet geheel op de hoogte der Nederlandsche rechtstaal heeft gesteld.

Niet alleen heeft hij geheel en al de terminologie van den heer De Hondt in zijne vertaling van het Strafwetboek overgenomen, eene terminologie, die voor haren tijd, dan wanneer nog anders niet bestond dan de gebrekkige vertaling van het wetboek van 1810, zeer verdienstelijk kon heeten, maar die thans door het invoeren van het nieuwe Nederlandsche Strafwetboek wel eenigszins verouderd schijnt, maar daarenboven gebruikt hij soms hier en daar gesmede woorden, die bijna onverstaanbaar zijn, als bij voorbeeld op blz. 28, eigenlandsgebied voor exterritorialiteit. Beschuldigt men dikwijls, en niet ten onrechte, de

[p. 129]

Noord-Nederlanders te veel bastaardwoorden te gebruiken, bij ons gaat men dikwijls aan het tegenovergestelde euvel mank. Zooals de heer Julius Obrie, die te Luik den Nederlandschen leergang van Strafrecht geeft, het in eene onlangs verschenen studie over de taal van Strafrecht zegde, bestaan er in de practijk van het strafrecht ‘vreemde uitdrukkingen die door langdurig gebruik het burgerrecht hebben verkregen en door ieder verstaan worden. Waarom nu die woorden verstooten, die verrijking van de taal afwijzen, wanneer men daarvoor geene goede, Nederlandsche woorden weet in de plaats te stellen? Waarom b.v. gesproken van lijfstraffelijk recht, voor droit criminel, lijfstraffen voor peines criminelles, van boetstraffen voor correctioneele straffen enz.?’

Wij haasten ons echter hierbij te voegen dat, indien wij de taal van het boek niet volkomen goedkeuren, wij er nergens eene uitdrukking hebben gevonden, die zou bewijzen dat de schrijver de door hem gebruikte woorden zelf niet goed verstaat, zooals dit wel eens het geval is in de aanteekeningen op de laatste wet betrekkelijk het gebruik van het Nederlandsch in strafzaken, door den heer G. Claeys onder den naam van de Wet Coremans verleden jaar in het licht gegeven, en waarin men o.a. tweemaal den kolossalen onzin laken als vertaling van het Fransche woord léser aantreft!

Mochten wij nu ten slotte aan den heer Schicks eenen welgemeenden raad geven, dan zouden wij hem zeggen dat hij goed zou doen met bij eene tweede uitgave van zijn werk ook eenige aanteekeningen over de taal van het strafrecht te voegen. Vergissen wij ons niet, dan ruimt de heer Obrie in zijnen cursus te Luik daaraan eene nog al aanzienlijke plaats.

Ten slotte mogen of willen wij ons niet onthouden den heer Schicks welgemeend en hartelijk geluk te wenschen over zijnen arbeid, die alhoewel niet volmaakt toch vele grondige en ernstige hoedanigheden bezit. Zijn werk is geroepen vele diensten te bewijzen.

Antwerpen.

B.

Verschil in uitspraak tusschen de zuivere (zachtlange) en gemengde (scherplange) e en o, door Jan Bols, werkend lid der Koninklijke Vlaamsche Academie en pastoor van Alsemberg.

Ziehier hoe de eerw. heer A. Joos, dit verdienstelijk werk in ‘Het Katholiek Onderwijs’ onthaalt.

Het is de tweede uitgave van de verhandeling die, over verscheiden jaren, in ons tijdschrift overgenomen wierd. De eerste uitgave was gansch uitverkocht en menigmaal was er nog vrage naar; de eerweerde schrijver heeft, op 't aandringen van veel vrienden, zijn werk overzien en het, merkelijk vermeerderd, laten herdrukken.

En wij zijn er blijde om. Eigenlijk niet voor ons: het onderscheid usschen de scherpe en de zachte e en o heeft altijd van ons onderwijs deel gemaakt; wij aanzien het gelijk maken van alle e en o als eene onjuistheid, als eene fout in het lezen en het spreken.

[p. 130]

Wij zijn blijde voor anderen, zoo leerlingen als meesters, die een ander onderwijs kregen of geven, en wij zeggen hun: Koopt deze verhandeling, zij kost maar 0,85 fr.; leest ze aandachtig en, bij 't sluiten van den boek, zult gij uitroepen: Hoe heb ik zoolang kunnen dwalen?... Hoe heb ik zoolang, tegen alle nut en alle reden in, mijne eigen taal willen verdraaien en verwringen?...

Oprecht overtuigend is deze verhandeling. Om dit te bewijzen, ga ik het plan afschrijven.

‘Dient, zegt eerw. Heer Bols, het onderscheid tusschen de zuivere (zachtlange) en gemengde (scherplange) e en o in de uitspraak bewaard te blijven?

Op die vraag antwoorden wij bevestigend om de volgende redenen, die wij in negen punten samenvatten.

Het verschil in uitspraak tusschen de zacht- en scherplange e en o moet bewaard blijven:

1^o	omdat het steunt op de afleiding;
2^o	omdat het gehoord wordt in de volksspraak van gansch Vlaamsch België en ver uit het grootste gedeelte in Holland.
3^o	omdat wij geen enkel overblijfsel der oude taal roekeloos mogen versmijten;
4^o	omdat het den klankenrijkdom onzer taal vergroot;
5^o	omdat het overeenkomt met onze schrijfwijze, verschillend voor de twee verschillende klanken;
6^o	omdat het in 't onderwijs der taal de spelling van de woorden vergemakkelijkt;
7^o	omdat het dient tot vermijding van dubbelzinnigheid;
8^o	omdat het, strookende met de volksspraak, min vreemd, min verwaard, en dus verstaanbaarder en aangenamer klinkt;
9^o	omdat het steunt op het gezag van de beste Noord- en Zuidnederlandsche taalkundigen, en, al zeker in Vlaamsch-België, bekrachtigd wordt door het voorbeeld onzer meestgevierde sprekers op den kansel, in tooneelmaatschappijen en letterkundige vergaderingen.’

En elke reden wordt nauw onderzocht. Voegt er bij dat alles geschreven is in losse, levendige taal, gelijk al wat van M^r Bols komt.

Ik schrijf geerne nog een briefken af dat Hoogleeraar D^r H. Kern den schrijver zond.

‘Ik ben het in alle punten met u eens, behalve daarin dat gij als “Hollandsche” eigenaardigheid aanmerkt iets wat in 't geheel geen “Hollandsch,” maar alleen “Amsterdamsch” en misschien ook “Haarlemsch” is. In Rotterdam en Dordrecht zal niemand van 't volk en zelfs van de beschaafde personen, die aldaar gewonnen en getogen zijn, het onderscheid e en ee, o en oo verwaarloozen. Indien de Rotterdammers en de Dordrechtenaren geen Hollanders mogen heeten, wie hebben dan wél aanspraak op dien naam? Het oorspronkelijk Holland is juist het land Dordrecht. Ook hier te Leiden - dat toch ook Holland is - maakt het volk onderscheid in de uitspraak.’

Leiden, 31 Juli 1883.

H. Kern.

[p. 131]

Gilberta. Tafereel uit onse sociale toestanden. Vrij naar het fransch proza van V. Van Tricht, S.J., in nederlandsche verzen vertolkt door O. Loosen, S.J. fr. 0,50. Gent, A. Siffer.

Het gedicht van den eerw. Pater Loosen, is in Noord en Zuid met de meeste belangstelling onthaald geworden en de gunstigste recensies zijn hem te beurt gevallen. Van al die woorden van gelukwensching en waardeering kunnen wij ons niet onthouden den hoogschattenden brief hier over te drukken aan den schrijver toegezonden door Zijne Eminentie den Kardinaal Goossens, Aartsbisschop van Mechelen, primaat van België.

‘Met klimmende belangstelling heb ik uw nieuw gedicht, Gilberta, gelezen, en heb er tot mijne groote voldoening al de hoedanigheden in weêrgevonden die men in uwe vorige lettervrucht, de meesterlijkevertaling van het latijnsch dichtstuk Amor, zoo te recht heeft geprezen. Meer bevoegden zullen, beter dan ik, deze letterkundige hoedanigheden doen uitschijnen; dat het mij enkel toegelaten zij de hoogst zedelijke strekking uwer gedichten te prijzen. 't Zij gij ons den heldenmoed toont in den vrijwilligen banneling van Molokai, uit liefde voor den ongelukkigen verstooteling met hem de smaad der menschen en het uitvaagsel des volks geworden; 't zij gij ons den heldenmoed afschildert in het kind des rijken, dat, ondanks het verschil van stand en van gevoelens, den werkman als zijnen broeder erkent, niet vreest tot hem te gaan en hem met weldaden overlaadt om eindelijk, ten prijze van zijn leven, den verdwaalde op het goede spoor terug te brengen: telkens doet gij onze bewondering opstijgen voor dien Godsdienst en die Zedeleer, die alléén zulke heldhaftige daden kunnen ingeven en ten uitvoer doen brengen, ja

Zóó wordt het ongeloof zijn Christuschoon ontleerd,
Geleerd dat Christus' kruis door de eeuwen triomfeert.’

Ik durf verhopen, Eerweerde Pater, dat wij nog zulke parelen van u zullen mogen verwachten: de goede zaak en de vlaamsche letteren zullen er beiden grootelijks bij winnen.

Aanveerd, Eerweerde Pater, met mijnen oprechten dank, de verzekering mijner ware toegenegenheid in O.H.J.C.

† P.L., Card. Goossens, Aartsb. van Mechelen.

L'Epigraphie latine et les Corporations professionnelles de l'Empire Romain is een zeer belangwekkend vlugschrift van den heer Waltzing, der Hoogeschool van Luik, waarin hij in weinige trekken het bestaan en de werking beschrijft der vakvereenigingen in het oude Rome. Zeer belangrijk is deze bijzonderheid der zeden der Romeinen, daar, zoo men weet, de H. Kerk in haar eerste bestaan werd verzekerd vóór de wetten, als eene begrafenisbroederschap. - Gent, Siffer. Prijs fr. 1,00.

[p. 132]

Kon. Vl. Academie. - De zitting van Juli werd uitsluitelijk aan huiselijke zaken gewijd: zoo werden de heeren de Vos, Obrie en Coopman voort belast met de verslagen over de afleveringen van het Woordenboek der Nederlandsche taal; zoo werd aan de Commissie van nieuwere taal- en letterkunde de taak opgedragen een ontwerp van vertoogschrift op te stellen betrekkelijk de tekortkomingen in zake toepassing der taalwet van 1883, enz. enz.

Davidsfonds. - Deze maand wordt aan de leden het werk uitgedeeld van den heer Aug. Van Speybroeck: Christoffel Colomb en de ontdekking van Amerika. Het Davidsfonds heeft het goed gedacht altijd naar actualiteit in zijne uitgaven te streven, immers is 1892 het ubeljaar van Colombus dat men in Spanje en Amerika luisterrijk gaat vieren, daarbij dient te Rome het proces tot gelukzaligverklaring van den wereldontdekker. (Een Gentenaar Aloïs Buyens is belast met een gedenkteeken te vervaardigen op te richten op het eiland San Domingo, de plaats waar Colombus het eerst aangeland is.) De Fransche revolutie in Vlaanderen, door Th. Sevens, werk dat in October slechts zal verschijnen alhoewel het verkeerd als verschenen zijnde reeds gemeld staat, beantwoordt ook aan dat streven naar actualiteit, want het is goed te herinneren welke baldadigheden hier eene eeuw geleden gepleegd zijn door de Fransche Sansculotten, de voorgangers en de vaders onzer huidige geuzen en liberalen.

Eene plechtige feestzitting voor geheel het fonds zal plaats hebben den 4 en 5 September aanstaande te Sint-Nicolaas. De sprekers worden verzocht de opgaaf van hun onderwerp te willen zenden van nu af reeds aan den heer L. Van Poeck, secretaris der Waalsche afdeeling, Dalstraat, 17, te Sint-Nicolaas.

Peter Benoit. - Het Jubelfeest van den Vlaamschen kunstenaar Peter Benoit is met grooten luister te Antwerpen gevierd; katholieken en liberalen gaven zich de hand om hulde te brengen aan den man, die de Vlaamsche muziek heropgebeurd heeft. Gent was op het feest door een 300 man vertegenwoordigd en schonk den jubilaris een reusachtige lauwerkroon en een prachtig album met de handteekens der bestuurleden van 30 Vlaamsche maatschappijen.