Het Belfort. Jaargang 7

[p. 349]

De Humanist
Tijdschrift voor Humaniora
Overzetting en verklaring der Grieksche en Latijnsche classieken
door A. Verdoodt

Leeraar aan het Sint-Bonifaascollege, te Elsene
fr. 3,50 's jaars

Hooggeachte Heer,

WIJ zijn zoo vrij uwe ondersteuning te verzoeken tot het uitgeven van een tijdschrift, dat, naar onze bescheiden meening, aan velen groote diensten kan bewijzen, en machtig zal bijdragen tot de zoo gewenschte vervlaamsching van het hooger middelbaar onderwijs.

Het geldt het achtereenvolgend uitgeven eener vertaling met ophelderingen van alle voorname Grieksche en Latijnsche classieken. Nieuwere werken daarover bestaan, onzes wetens, in het Nederlandsch niet; weshalve de Hollandsche leeraars zich doorgaans met Duitsche, de Vlaamsche met Fransche werken moeten behelpen.

De Duitsche overzettingen en verklaringen zijn gewis voortreffelijk; en, wij waren vermetel, zoo wij beweerden iet}s beters te kunnen leveren. De Fransche werken, vooral de vertalingen, zijn doorgaans gebrekkig, ontwijken de moeilijkheden en zijn dikwijls zóo vrij bewerkt, dat men, met den besten wil, de gedachten des schrijvers met het kleed des vertalers nauwelijks kan overeenbrengen.

En mochten ook allen zich met Duitsche en Fransche werken volkomen uit den slag trekken, niettemin zullen alle goede Nederlanders het betreurlijk vinden, dat wij, voor alledaagsche schoolwerken, genoodzaakt zijn ons uitsluitelijk tot den vreemde te wenden, en niet eens, noch als student, noch als leeraar, tot beter begrip der oude schrijvers, ons aan eigene Nederlandsche bron kunnen laven.

[p. 350]

Dat zal voortaan het geval niet meer zijn, zoo ten minste onze poging gewaardeerd en bijgesprongen wordt in de schoolwereld.

Voor bewerking zouden wij, in hare algemeene lijnen, de Duitsche ‘Freund's Schüler-Bibliothek’ volgen. Onze overzetting zal zeer nauwgezet en letterlijk zijn en, des noods, de sierlijkheid offeren om getrouw den gang van den Griekschen en Latijnschen zinbouw te kunnen geven; zonder schroom zullen wij de volle verbuiging onzer woorden in al hunne naamvallen gebruiken, omdat onze taal derwijze met de wendingen der Ouden nog meer overeenkomt. Onze aanmerkingen zijn grootendeels uit de verklaring van gezaghebbende commentators getrokken; vele, onzes erachtens, nuttelooze ellenlange betwistingen nopens eene leeswijze, of uiteenloopende oudheidkundige wetenschap worden, zonder schade, ter zij gelaten.

Wij rekenen op de goedjonstige ondersteuning van alle Nederlanders, zoo Hollanders als Vlamingen, die òf ambtshalve, òf uit liefhebberij zich met het Grieksch en het Latijn bezig houden.

Zelfs kan menigeen hier de gelegenheid vinden, òf om met de Ouden kennis te maken, zonder dat hij hunne taal kunne verstaan, òf om te herzien en beter te leeren waardeeren, wat in vroegere studiejaren dikwerf maar half begrepen, en dan ook maar half of gansch niet geschat werd.

In Holland, waar de oude talen ongetwijfeld door de moedertaal aangeleerd worden, zal het den leeraars dikwijls aangenaam zijn, hunne vertaling niet geheel zelf te moeten maken.

In Vlaamsch-België schijnt de studie der moedertaal allengskens meer in eere te komen, en, in afwachting eener meer volledige vervlaamsching van het onderwijs, zijn wij reeds zooverre, dat het in menige scholen den studenten vrijstaat, Latijn en Grieksch in het Vlaamsch of in het Fransch over te brengen.

[p. 351]

Zelfs is er eenige hoop dat, in 't kort, de Vlaamsche vertaling overal zal verplichtend worden, en dat het gebrekkige van het Vlaamsch onderricht aldus zal verbeterd worden door eene dagelijksche oefening, die, meer dan elke andere, geschikt is, om den student zijne rijke moedertaal naar alle wendingen te leeren buigen. Ondertusschen zal het den leeraars hoogst aangenaam zijn, aan hunne studenten eene Vlaamsche overzetting, al ware 't slechts tot opheldering en beter inzicht, te kunnen voorlezen.

Vlaamsche en Hollandsche studenten zullen in De Humanist het middel vinden, èn om voor te bereiden wat in de school moet vertaald en uitgelegd worden, en om, onder hunne vrije uren, met deze handleiding eenen stap te wagen op het veld der Grieksche en Latijnsche letteren, waar zij wellicht op eigene krachten konden verdolen.

Alles wat in verband staat met de Latijnsche en Grieksche studiën zal vermeld, en zoo noodig, besproken worden, alsmede het verschijnen van de belangrijke werken op classiek gebied.

De Humanist zou om te beginnen verschijnen om de twee maanden in afleveringen van 48 bladz., letter, papier en formaat gelijk dit prospectus. De prijs per jaar zou zijn fr.: 3,50. Gedijt onze onderneming, dan verschijnen wij maandelijks zonder den inschrijvingsprijs merkelijk te verhoogen.

Wij zouden beginnen met Cornelius Nepos, om daarna Homeros, Caesar, Xenophon, Cicero enz. aan te vatten.

Onze onderneming is eene proeve en zal slechts uitgevoerd worden bij genoegzame bijtreding. Men verwacht de inschrijvingen bij den onderteekenaar van dezen oproep en bij den uitgever A. Siffer, te Gent.

Namens eenen groep leeraars,

A. Verdoodt.