Mr. Schollaert, Volksvertegenwoordiger van Leuven die den betichte verdedigde, sprik eene schitterende pleitrede uit, en toen de Voorzitter der Rechtbank den Heer pastoor vroeg: ‘si l'inculpé n'avait rien à ajouter à sa défense?’ antwoordde deze:
‘Mijnheer de Voorzitter, ik zal mijne taal spreken: ik beken ootmoedig, sommige ongelukkigen met raad en daad bijgestaan te hebben. Alles, wat hier door de getuigen verklaard werd, is waar. Mijn geweten verwijt mij zulke feiten niet; indien de wet ze strafbaar vindt, onderwerp ik mij met eerbied.’
Ja, de wet werd toegepast: eene voorwaardelijke geringe geldboet; maar de Voorzitter drukte er op, dat ze niet betaald moest worden, en de Pastoor van Rotselaar reed met zijne talrijke vrienden naar huis, waar hij met den grootsten geestdrift door zijne in der haast opgeroepen parochianen werd ingehaald.
P.-Ed. van Droogenbroeck onderwierp zich aan de wet: nu deze gesproken had, liet hij het ziekenbehandelen varen, willende geen kwaad voorbeeld geven van ongehoorzaamheid. Van 's priesters wege was dit eene groote opoffering, en het smartte hem diep, het lichaamlijk lijden met evenzeer te mogen genezen als de wonden der ziel.
Eene andere gave bezat P.-Ed. van Droogenbroeck nog: overtuigde Vlaming, voorstander van de rechten des volks, liefhebber van de fraaie letteren, besteedde hij menig uur aan studie en aan taaloefening. Van hem zijn, in den Familiekring, uitgegeven te Mechelen, eene reeks verhalen verschenen, welke uitmunten door zuiverheid van taal en kernachtigheid van stijl. Eenige dezer boekjes zijn oorspronkelijk, andere omgewerkt. Melden wij hier:
Een vaderlandsch kronijkje. - De Engel met het Hamertje. - De Zwarte Bende. - Peer min of meer. - De laatste Stuiver. - Een soldatenleven. - St. Michiel. - Keurvorst en Boschwachter enz.
Al deze werken, veel gelezen en herlezen in de familiën, en in de bibliotheken van het Davidsfonds gevraagd en hervraagd, verdienen herdrukt te worden. Misschien komt er, te eenigen tijde, een uitgever, die ze in éénen bundel vereenigt. Goed geschreven Vlaamsche boeken, die stichten en onderrichten, kunnen er niet te veel zijn.
Het zoo nuttige en eervolle leven van P -Ed. van Droogenbroeck eindigde gansch onvoorzien, nog in de kracht der jaren - de pastoor had nog zijn 56 levensjaar niet bereikt - en zijn verscheiden vervulde het hart zijner parochianen met spijt en rouw. Kon het anders? Hij was, gelijk wij hooger zegden, de vader der armen, de trooster der bedrukten, de vriend van allen geweest.
Hem verkwikke het eeuwige Licht!
D.