Het Belfort. Jaargang 6

[p. 459]

Kortrijk op het einde der XIV^e eeuw.

HAD de zege van Groeninge onze voorvaderen met vreugde en geestdrift vervuld, de ramp van West-Rozebeke dompelde hen ook diep in rouw en jammer. Kortrijk - de stad der Gulden Sporen verdiende, in de oogen der wederkeerende overwinnaars, eene strenge, voorbeeldige kastijding.

Eene kronijk der XV^e eeuw verhaalt ‘que la ville fu compdamnée à ardoir, que le roy y fist bouter le feu par ses marissaus, sy tost comme il se fu partis, et enfin arse le milleur et le plus grant partie’. Froissart verzekert insgelijks ‘que la ville fut durement traitée’. Ten jare 1386 veroorloofde Philip de Stoute aan de wethouders van Kortrijk een nieuw kasteel op de Leie te bouwen⁽¹⁾, en in 1391 stond hij hun toe eene belasting te leggen op het bier en den wijn. De graaf wenschte in dit laatste octrooi, ‘que la ville, par le fait des commocions et rébellions qui ont esté de piéça en le pays de Flandres, a esté et est presque toute arse, gastée et détruite, puisse se relever de grans charges et debtes qu'elle doit et a à soutenir; afin

(1) ...Comme les bonnes gens de nostre ville de Courtroy nous aient nagaires fait supplier que pour le bien et évident profit de nous et nos successeurs et de nostre dite ville, voulsissions consentir et à eulx donner congié et licence de agrandir la forteresse de la dite ville afin de y comprendre et enclourre grant et notable partie de la dite ville qui jusques à oires a esté et encore est hors de la dite fermeté, en laquelle furent les forsbourgs de la dite ville, avant les commocions qui ont été derrenièrement en nostre païs de Flandres.

[p. 460]

aussi que la dite ville se puisse refaire et estre habitée de gens, ainsi qu'elle estoit au temps passé’.

Dus: Kortrijk had veel geleden; vele ingezetenen waren gevlucht, en de gemeente had zware schulden te betalen. Eene plaatselijke overlevering wil, dat de Franschen de stad in brand staken, en dat het vuur enkel de volgende gebouwen spaarde: de kerk van O.-L.-V., de kapel van St.-Joris, een huis in de Korte Steenstraat, een huis in de Bissegemstraat, de Halle, de Ypersche Halle, de Koornhalle, den Roeland en het Ketelken, alsmede de poorten en torens der stad. Of deze bewering overdreven moet heeten, zullen wij verder onderzoeken.

‘Den eersten dagh van Sporkele int jaer ons heeren duust drie hondert vierwaerf twintigh ende achte’ schreef Jan van Gistel, destijds gouverneur van Vlaanderen: ‘Wij.... doen te wetene allen lieden, als dat ons Jan van Medele, scepen in Cortrycke ghetooght heeft.... hoe dat de kercke van St.-Martins verbrand ende ghedestruweerd es in de laetste oorloghe, also et ons ende myns heeren raed wel is gedaen blycken, endat dat elc openbaerlic es; ende dat zij niewers mede weten de kercke te vermakene, die nootsakelike es vermaect te wesene’⁽¹⁾. Een octrooi van 1412 spreekt nog duidelijker: ‘que la ditte ville et aussi la ditte église eussent esté arsses et destruites, et tellement qu'il ne demoura en la ditte eglise que partie des murs.’

Het schepenhuis was de prooi der vlammen geworden. Wij lezen althans in de gemeenterekening van 1391-1392: ‘Op denselven dach (XVIII^en November) ghe. Meeuwels Cobbaud van dat hij de erve ruumde, daert schepenhuus op plach te stane.’ Deze rekening is de oudste, die men in het stedelijk archief bewaart, waaruit volgt, dat wij de verschillende herstellingswerken niet kunnen opsommen. Toch zien wij, dat de

(1) Kerkregister n^r 1.

[p. 461]

metselaars, timmerlieden, smeden, enz., nog altijd de handen vol werk hadden.

Nu eens wrochten zij aan de Hallen, dan weer aan de poorten, bruggen of torens. Ziehier: ‘Item den XVI^en dach in Sporcle ghe. Jan Cantecleer van dat hy temmerde ande coornhalle, ende van twee groote deuren te makene, daer de peerden met coorne ende andere granen in comen.

Item ghe. Meestre Jan Cantecleer van 11 stucken houde verorbert ande voors. Ypersche Halle.

Item ghe...... van dat hy de voors. Ypersche Halle decte daert te doene was.

's Vryndaghs den VIII^en dagh in Novembre ghegheven meestre Jan Cantecleer van dat hy temmerde ende den ghevele vander halle verschorde, ende den muur anckerde met houtinen hanckers, van vreese van winde.

Item ghe. meestre Pietre den lootgieter van den wercke dat hy heeft ghedaen, te weten de voye van den beelforte te verlootene....

Item gherekent en deghe. J. Van der Wedaghe van yserwerck verorbert ant torreken, ande Ypersche halle ende ande valbrugghe vande doornicpoerte.

Item ghe. meestre Jan Cantecleer van dat hy temmerde ande Leybrugghe ende plancken der op leyde.

Item ghe.... van dat hy de valbrugge ter Doernikpoerte vermaecte ende verstelde.

Item ghe. Romboud den metsere met sinen cnape, van dat hy ghemetst heeft ande canonicpoerte.

Item ghe. Jan Mosscheroen met sinen cnape, van dat hy metste anden blauwen torre bachten casteele.

Item ghe. meestre Jan Cantecleer van dat hy temmerde an het torreken op de Leye en ande Canonicpoerte.’

Wij schrijven slechte enkele posten over. Kleinere werken verzuimde men evenmin.

‘Item ghe. Jan Mosscheroen van dat hy ghemaect heeft de herden omme de wakers haer vier te maken, ende gaten te stoppen dewelcke open waren.’

[p. 462]

Middelerwijl had men ook eenen aanvang gemaakt met de herstelling der S^t Martenskerk.

‘Item ghe.... van eenen windasse te voerne uter Halle tote in sente Maertens kercke.’

De plundering der stad Kortrijk had nog andere gevolgen na zich gesleept. Ten jare 1378 kondigde men eene keure af voor den lakenhandel in de Leiestad. ‘Dit syn de kueren ende ordinantien, ghemaect wesende bi den baliu, prosste, schepenen ende raet van der stede van Curtricke, in bate ende in profite van der traperie ende van der ghemeenre stede van Curtricke.’ Deze acte spreekt verder van ‘den andren kueren voren gheuseert wesende’. Bijgevolg moest de lakenweverij destijds eene zekere ontwikkeling verkregen hebben. Overigens bestond zij er reeds sedert 1224⁽¹⁾. Welnu, de nederlaag van Rozebeke en de kastijding van Kortrijk verplaatsten de lakenweverij voor verscheidene jaren. Daarvan vinden wij weer een stellig bewijs in de meergenoemde gemeenterekening. Wij schrijven over:

‘'s Maendaghes den VI^en dach in Meye ghecocht ende ghegheven Janne den Broukre, van Yper, van lakenen die jeghen hem ghecocht waren omme die goede lieden van der wet mede te cleedene.

Item ghe. Willem van Ypre van den voors. lakenen te bringhene van Ypre te Curtrike...’

Nog in 1456-1457 deden de wethouders eene uitgaaf ‘omme de welvaert van de draperie, die langhe ghedoolt heeft te Curtricke.’

Daarentegen was de ‘draperie’ te Yperen zoo aanzienlijk geworden, dat de nijveraars dier stad te Kortrijk eene Halle huurden.

‘Item ghe. Jan De Kimpe van XXXIX olmen

(1) Datum apud Cortracum, anno Domini M^oCC^oXX^o quarto, in die sanctae Ceciliae.

[p. 463]

perschen, die verorbert zyn in d'Ypersche halle, omme die van Ypre haer laken te toeghene.

Ontfaen van der halheeren van Ypre als van der Yperscher halle, die zij heurden jeghen de stede van Curtricke de drie toeghedaghen van der Curtricmarct gedeurende, omme haerlieder lakenen daer in te toeghene ende verkoepene⁽¹⁾.’

Kortrijk, 1890.

Theodoor Sevens.

(1) Gemeenterekening van 1391-1392.